Yasmin (Drospirenon / Etynyloestradiol) – kompleksowy opis leku dla pacjentów w Polsce
Dla specjalistów:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybkie i niemal całkowite po podaniu doustnym; max. stężenie drospirenonu: 1–2 godz., etynyloestradiolu: 1–2 godz.
- Metabolizm: Intensywny pierwszy etap metabolizmu w wątrobie (CYP3A4), glukuronidacja i siarczanowanie.
- Wydalanie: Głównie z moczem (drospirenon ~38%); reszta z kałem (~44%).
- Czas działania: Ok. 24 godziny (dawka dobowa).
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Yasmin stosuje się przede wszystkim jako środek antykoncepcyjny dla kobiet w wieku rozrodczym. Stosuje się raz dziennie, najlepiej codziennie o tej samej porze, przez 21 dni, po których następuje 7-dniowa przerwa.
- Typowa dawka: 1 tabletka na dobę.
- Regularność: kluczowa dla skuteczności antykoncepcyjnej; opóźnienia powyżej 12 godzin mogą obniżyć ochronę.
- W przypadku wymiotów lub biegunki do 3–4 godzin po przyjęciu: konieczne może być zastosowanie dodatkowych metod antykoncepcyjnych.
W polskich realiach Yasmin stosowana jest zarówno przez młode kobiety, jak i dojrzałe pacjentki. Decyzję o wyborze środka powinno się omówić z ginekologiem.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Stosowanie rano: Dobre dla osób mających ustabilizowaną porę wstawania; łatwiej wkomponować w rytuał poranny (np. podczas śniadania).
- Stosowanie wieczorem: Odpowiednie dla osób żyjących nieregularnie; nie wchodzi w interakcje z codzienną aktywnością rano.
- Porada: Najważniejsza jest systematyczność – wybierz tę porę, którą najłatwiej zachować codziennie.
W Polsce, ze względu na wczesne godziny pracy i szkoły, wiele kobiet decyduje się na przyjmowanie leku rano, ale nie ma przeciwwskazań do stosowania wieczorem.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
- Yasmin może być przyjmowany niezależnie od posiłków.
- Dla osób z wrażliwym żołądkiem (częste w polskiej populacji) zaleca się przyjmowanie po posiłku, co łagodzi ewentualne nudności.
- Nie wpływa na biodostępność przyjmowanego pokarmu typowego dla polskiej diety (np. śniadanie z pieczywem, nabiałem, warzywami).
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Substancja | Możliwa interakcja | Zalecenia |
|---|---|---|
| Alkohol | Brak bezpośredniej interakcji, ale może obniżyć systematyczność przyjmowania | Umiar, zwłaszcza przy dużej konsumpcji |
| Leki przeciwpadaczkowe (np. karbamazepina, fenytoina) | Spadek skuteczności Yasmin | Konieczna konsultacja lekarska, możliwa zmiana metody antykoncepcji |
| Antybiotyki (ryfampicyna, ryfabutyna) | Osłabienie działania antykoncepcyjnego | Wyjątkowa ostrożność, czasowe stosowanie metod barierowych |
| Leki obniżające stężenie potasu (np. diuretyki oszczędzające potas) | Ryzyko hiperkaliemii | Monitorowanie poziomu potasu we krwi |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne | Off-label (niestandardowe, tylko za zgodą lekarza) |
|---|---|---|
| Antykoncepcja doustna | Tak | – |
| Leczenie trądziku u kobiet (umiarkowane do ciężkiego) | Nie | Tak (off-label w Polsce, wg wskazań lekarza) |
| Regulacja cyklu miesiączkowego, łagodzenie PMS | Nie | Tak (off-label) |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Młodzież (od pierwszej miesiączki) | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Antykoncepcja | 1 tabletka dziennie przez 21 dni, 7 dni przerwy | 1 tabletka dziennie przez 21 dni, 7 dni przerwy | Niewskazany u kobiet po menopauzie |
| Trądzik (off-label) | 1 tabletka dziennie przez min. 3–6 miesięcy | Po konsultacji; jak dorośli | – |
Profil bezpieczeństwa/skutki uboczne
| Częstość | Skutek uboczny | Uwagi |
|---|---|---|
| Bardzo często (>1/10) | Nudności, bolesność piersi, bóle głowy | Najczęściej mijają po kilku cyklach |
| Często (1/100 – 1/10) | Zmiany nastroju, trądzik, zaburzenia miesiączkowania, przyrost/wahania masy ciała | Monitorować nasilenie objawów |
| Rzadko (1/10 000 – 1/1 000) | Zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna | Wysokie ryzyko: palenie papierosów, otyłość |
| Bardzo rzadko (<1/10 000) | Zakrzepica tętnicza, reakcje alergiczne | Odstawić lek i pilnie skonsultować z lekarzem |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (porady farmaceuty)
- Szczególnie ważna jest regularność przyjmowania; ustaw alarm lub powiadomienie, by nie zapominać.
- Nie przerywaj kuracji bez konsultacji z lekarzem.
- W razie pominięcia tabletki: jeśli minęło mniej niż 12 godzin, przyjmij ją od razu; powyżej 12 godzin – zastosuj dodatkową metodę antykoncepcji przez 7 dni.
- Nie pal papierosów podczas przyjmowania Yasmin – znacznie zwiększa to ryzyko zakrzepicy, zwłaszcza powyżej 35 r.ż.
- Konsultuj się regularnie z ginekologiem, szczególnie przy pojawieniu się nietypowych objawów.
- Trzymaj Yasmin poza zasięgiem dzieci oraz w temperaturze poniżej 25°C.
Alternatywne opcje leczenia
- Midiana, Axia, Sylvie 20 – inne złożone doustne środki antykoncepcyjne, o podobnym mechanizmie, różniące się stosunkiem składników aktywnych (nie zawsze refundowane przez NFZ).
- Preparaty dwuskładnikowe z innym gestagenem (np. Marvelon, Belara) – polecane przy nietolerancji drospirenonu.
- Antykoncepcja jednoskładnikowa (minipigułki, np. Azalia, Cerazette) – alternatywa dla kobiet karmiących, z przeciwwskazaniami do estrogenów.
- Plastry antykoncepcyjne (Evra), krążki dopochwowe (NuvaRing), domaciczne wkładki hormonalne (Mirena) – wygodne, ale różna skuteczność i profil działań niepożądanych.
Na dzień dzisiejszy Yasmin nie jest refundowana przez NFZ. Inne środki złożone mogą być refundowane – szczegóły zależą od wskazań i recepty od lekarza.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
- Status prawny: Wydawany tylko na receptę lekarską.
- Refundacja przez NFZ: Yasmin obecnie nie jest refundowany; refundacja możliwa dla innych preparatów (wg aktualnej listy MZ).
- Prowadzenie dokumentacji i konsultacje: Obowiązkowa kwalifikacja lekarska i obserwacja.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Złożone tabletki antykoncepcyjne oparte na drospirenonie mogą zmniejszać objawy trądziku i łojotoku – potwierdzają to polskie rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników z 2023 r.
- Według zaleceń z najnowszego raportu Europejskiej Agencji Leków (EMA z 2024 r.), ryzyko zakrzepicy związane ze środkami zawierającymi etynyloestradiol i drospirenon jest dobrze zdefiniowane – korzyści przeważają nad ryzykiem u odpowiednich pacjentek.
- Potwierdzono neutralny wpływ drospirenonu na masę ciała i korzystny profil metaboliczny u części pacjentek (przegląd „Ginekologia Polska” 2022–2024).
Źródła:
Dostępność i dostawa
Yasmin dostępny jest w większości aptek stacjonarnych i internetowych. Ceny mogą się wahać w zależności od lokalizacji i apteki (średnio 28–38 zł za opakowanie 21 tabl.). Wysyłka na terenie całej Polski, z popularnych aptek internetowych – możliwa już nawet tego samego dnia.
| Miasto | Orientacyjny czas dostawy | Możliwość rezerwacji w aptece | Średnia cena |
|---|---|---|---|
| Warszawa | 0–1 dzień roboczy | Tak | 33–38 zł |
| Kraków | 0–1 dzień roboczy | Tak | 31–36 zł |
| Gdańsk | 1–2 dni robocze | Tak | 30–35 zł |
| Poznań | 1–2 dni robocze | Tak | 29–34 zł |
| Wrocław | 0–1 dzień roboczy | Tak | 32–36 zł |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentek
- Czy Yasmin powoduje przyrost masy ciała?
Nie, badania wskazują, że drospirenon ma neutralny wpływ na masę ciała większości kobiet; wahania wagi są zwykle tymczasowe i ustępują po kilku cyklach. - Co zrobić w przypadku pominięcia tabletki?
Jeśli minęło mniej niż 12 godzin – należy niezwłocznie ją przyjąć, a kolejną w typowej porze. Jeśli powyżej 12 godzin – postępować zgodnie z ulotką i stosować przez 7 dni dodatkowe zabezpieczenie (np. prezerwatywę). - Czy mogę stosować Yasmin podczas karmienia piersią?
Nie, Yasmin nie jest zalecany w okresie karmienia piersią z powodu obecności estrogenu. Można rozważyć minipigułkę (gestagenową). - Czy Yasmin chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową?
Nie, Yasmin nie chroni przed chorobami wenerycznymi – wyłącznie przed zajściem w ciążę. Zaleca się stosowanie prezerwatywy w sytuacjach ryzyka. - Czy Yasmin jest odpowiedni dla kobiet po 40. roku życia?
Może być stosowany do 50. roku życia, ale wymagana jest ścisła kwalifikacja lekarska i brak przeciwwskazań naczyniowych (np. palenie papierosów, nadciśnienie, zaburzenia krzepnięcia).
Pamiętaj:
