Wellbutrin SR (Bupropion) – kompleksowy opis dla pacjentów
Wyjaśnienie dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym bupropion osiąga maksymalne stężenie w osoczu krwi po 3-5 godzinach.
- Metabolizm: Intensywny metabolizm w wątrobie (szczególnie przez CYP2B6) do aktywnych metabolitów (hydroksybupropion, treombupropion).
- Wydalanie: Przede wszystkim z moczem (84%), w mniejszym stopniu z kałem.
- Czas półtrwania: Sam bupropion – ok. 14-20 godzin; Hydroksybupropion do 20 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Bupropion jest stosowany u dorosłych najczęściej w leczeniu umiarkowanej i ciężkiej depresji, a także jako wsparcie w rzucaniu palenia. W polskich realiach terapię rozpoczyna się zwykle od dawki 150 mg na dobę, stopniowo zwiększając do 300 mg (w dwóch dawkach podzielonych). Lekarz dobiera dawkę dostosowaną do nasilenia objawów i reakcji pacjenta. Zaleca się regularność przyjmowania leku – najlepiej o tej samej porze dnia. Nie wolno przekraczać zalecanej dawki. Przerwanie leczenia zawsze konsultować z lekarzem!
- Nie stosować równolegle z innymi lekami zawierającymi bupropion (np. Zyban)
- Nie należy przerywać stosowania bez konsultacji lekarskiej – ryzyko nawrotu depresji lub objawów odstawiennych.
- Ważne: Nie rozgryzać i nie dzielić tabletek SR!
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Stosowanie rano: Zmniejsza ryzyko wystąpienia bezsenności, która jest częstym działaniem niepożądanym bupropionu.
- Stosowanie wieczorem: Nie zalecane! Zwiększa prawdopodobieństwo zaburzeń snu.
- Wskazówki: Najlepiej przyjmować 1 dawkę rano, jeśli dawka wynosi 300 mg – druga podawana wczesnym popołudniem (najpóźniej do godz. 16-17:00).
- Regularność: Codzienne przyjmowanie o tych samych godzinach sprzyja lepszemu efektowi terapeutycznemu i bezpieczeństwu.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
- Bupropion można przyjmować niezależnie od posiłków – nie wymaga specjalnej diety.
- Przyjmowanie z jedzeniem może zmniejszyć podrażnienie żołądka, które rzadko może się pojawić.
- Nie ma przeciwwskazań do spożywania typowych polskich posiłków (kasze, mięso, nabiał, warzywa), ale warto unikać ciężkostrawnych potraw tuż przed przyjęciem leku u osób wrażliwych.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Zalecenia |
|---|---|
| Pokarm | Nie odnotowano istotnych interakcji. Można stosować z posiłkiem lub na czczo. |
| Alkohol | Unikać spożywania alkoholu! Zwiększa ryzyko drgawek i działań niepożądanych leku. |
| Leki |
|
| Papierosy | Lek wspomaga rzucanie palenia; nie należy stosować innych preparatów zawierających bupropion |
Wskazania do stosowania
| Wskazanie | Status rejestracyjny w PL | Dawkowanie |
|---|---|---|
| Leczenie dużych epizodów depresyjnych | Oficjalne (ChPL, URPL) | 150–300 mg/dobę |
| Pomoc w rzucaniu palenia tytoniu | Oficjalne (ChPL, URPL – produkty bupropionu w tej rejestracji pod nazwą Zyban) | 150–300 mg/dobę |
| Leczenie ADHD u dorosłych | Off-label (poza wskazaniami rejestracyjnymi) | Ustala lekarz specjalista |
| Leczenie depresji w chorobie Parkinsona | Off-label | Indywidualizacja |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (<18 lat) | Seniorzy (>65 lat) |
|---|---|---|---|
| Depresja | Rozp. 150 mg rano; po 1 tygodniu 150 mg 2x/dzień (max 300 mg/dobę) | Nie zalecany – brak rejestracji | Zachować ostrożność; dostosowanie dawki wg wydolności nerek/wątroby |
| Rzucanie palenia | 150 mg rano przez 6 dni, potem 150 mg 2x/dzień do 9 tygodni | Niezalecane | Ostrożność; monitorowanie funkcji nerek/wątroby |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
- Częste działania niepożądane (>1/10):
- Bezsenność
- Suchość w ustach
- Bóle głowy
- Nudności
- Mniej częste (1/100–1/10):
- Niepokój, lęk, drażliwość
- Zmniejszony apetyt, utrata masy ciała
- Dolegliwości żołądkowo-jelitowe (wymioty, ból brzucha, zaparcia)
- Zawroty głowy
- Rzadkie (1/1000–1/100):
- Drgawki (zwłaszcza przy przekroczeniu dawki lub predyspozycjach)
- Reakcje uczuleniowe (wysypka, pokrzywka)
- Podwyższenie ciśnienia tętniczego
- Ostrzeżenia:
- Nigdy nie przekraczać przepisanego dawkowania (ryzyko drgawek)
- Nie stosować u osób z padaczką ani z czynnikami ryzyka drgawek
- Zgłaszać objawy nietolerancji lekarzowi
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosuj się ściśle do zaleceń lekarza – nie modyfikuj dawki na własną rękę.
- Stosuj o tej samej porze dnia; jeśli lek przyjmujesz dwa razy na dobę – szczególnie ważna przerwa minimum 8 godzin między dawkami.
- Nie popijaj leku alkoholem – zwiększa to ryzyko poważnych skutków ubocznych.
- W przypadku pominięcia dawki – nie dubluj kolejnej!
- Przechowuj lek w miejscu suchym, w temperaturze poniżej 25°C, niedostępnym dla dzieci.
- Przed operacją lub planowym zabiegiem poinformuj lekarza o stosowaniu bupropionu.
Alternatywne opcje leczenia (porównanie, refundacja NFZ)
- Sertralina, escitalopram (SSRI): Leki pierwszego wyboru w depresji, refundowane przez NFZ, mniej ryzykowne pod względem drgawek, mogą powodować zaburzenia seksualne i przyrost masy ciała.
- Mirtazapina: Skuteczna w depresji z zaburzeniami snu i jadłowstrętem, powoduje senność, przyrost masy ciała – refundowany przez NFZ.
- Agomelatyna: Lek nowej generacji, korzystny wpływ na nastrój i rytm dobowy; czasami refundowany.
- Trawacyjne terapie wspierające: Psychoterapia, aktywność fizyczna, wsparcie grupowe.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
Lek zarejestrowany (ChPL, URPL) – URPL nr pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Wydawany w aptece wyłącznie na receptę lekarską. Brak refundacji NFZ na dzień 2024. Wskazania zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego i Rozporządzeniem Ministra Zdrowia.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Bupropion potwierdza skuteczność w leczeniu depresji opornej na SSRI i SNRI (Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Zalecenia 2023).
- Badania międzynarodowe (np. meta-analiza Cornelius i wsp., 2022) wskazują na korzystny wpływ na energię, koncentrację i niewielkie ryzyko zaburzeń seksualnych.
- Wskazania off-label (ADHD u dorosłych): rosnące zainteresowanie, wymaga indywidualnego podejścia.
- Piśmiennictwo krajowe: "Farmakoterapia zaburzeń depresyjnych u dorosłych w polskich realiach", Dermatologia i Psychiatria, t.1/2024; wytyczne Polskiego Towarzystwa Psychiatrii 2023-2024.
Dostępność i dostawa
- Dostępny w większości aptek stacjonarnych i internetowych.
- Popularne opakowania: 30, 60 lub 90 tabletek 150 mg lub 300 mg.
- Orientacyjna cena: ok. 70–120 zł/30 tabletek (różne preparaty, czerwiec 2024).
| Miasto | Czas dostawy do apteki (przy zamówieniu online) |
|---|---|
| Warszawa | 1–2 dni robocze |
| Kraków | 1–3 dni robocze |
| Gdańsk, Poznań, Wrocław | 2–3 dni robocze |
| Lublin, Białystok, Szczecin, Łódź | 2–4 dni robocze |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy bupropion uzależnia?
Nie, bupropion stosowany w dawkach terapeutycznych nie powoduje uzależnienia fizycznego ani psychicznego. - Kiedy pojawia się poprawa nastroju?
Pierwsze efekty leczenia odczuwalne są po około 2 tygodniach, pełne działanie rozwija się po 4–6 tygodniach systematycznego stosowania. - Czy mogę prowadzić samochód podczas stosowania Wellbutrinu SR?
W początkowym okresie leczenia (przez kilka dni) pacjent może odczuwać zawroty głowy – do czasu ustabilizowania się leczenia zaleca się zachowanie ostrożności. - Czy bupropion powoduje wzrost masy ciała?
Zazwyczaj nie. Lek ten jest neutralny lub może prowadzić do niewielkiego spadku masy ciała. - Co zrobić w razie pominięcia dawki?
Nie należy podwajać następnej dawki. Pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować według ustalonego schematu.
