Terazosyna (Terazosini hydrochloridum) – kompleksowy opis leku
Wyjaśnienie dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym ok. 90% dawki jest wchłaniane z przewodu pokarmowego.
- Maksymalne stężenie (Tmax): 1–2 godziny po podaniu.
- Metabolizm: Biotransformacja w wątrobie do nieaktywnych metabolitów.
- Okres półtrwania (T1/2 8–13 godzin (umożliwia stosowanie raz na dobę).
- Wydalanie: Głównie z moczem (około 40%), reszta przez przewód pokarmowy.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Terazosyna znajduje zastosowanie przede wszystkim u osób dorosłych:
- z nadciśnieniem tętniczym – jako lek pierwszego wyboru lub w skojarzeniu, zwłaszcza gdy współistnieje łagodny rozrost gruczołu krokowego,
- z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego (BPH) – w celu zmniejszenia objawów związanych z oddawaniem moczu.
Typowe dawki:
Jak stosować w polskich realiach:
- Tabletki przyjmować regularnie o tej samej porze, najlepiej wieczorem – szczegóły poniżej.
- Nie wolno samodzielnie zwiększać ani przerywać leczenia.
- W razie pominięcia dawki – nie należy stosować podwójnej dawki kolejnego dnia.
- Konsultować efekty leczenia i ewentualne działania niepożądane z lekarzem lub farmaceutą.
Dawkowanie rano vs wieczorem – zalecenia i praktyczne wskazówki
- Stosowanie wieczorne: Najczęściej zalecane, szczególnie przy rozpoczynaniu terapii. Zmniejsza ryzyko ortostatycznych spadków ciśnienia (osłabienie, zawroty głowy przy wstawaniu).
- Zalety stosowania wieczorem:
- Możliwość odpoczynku po podaniu dawki
- Mniejsze ryzyko upadków
- Stosowanie rano: Możliwe dla osób, które nie odczuwają zawrotów głowy – decyzja wg lekarza.
- Wskazówki dotyczące regularności: Zawsze przyjmować o ustalonej porze, najlepiej wieczorem; podejmowanie prac wymagających skupienia zaleca się minimum kilka godzin po przyjęciu leku (np. prowadzenie auta).
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo?
Pokarm nie wpływa istotnie na wchłanianie terazosyny, ale osoby wrażliwe mogą unikać przyjmowania jej na czczo, by ograniczyć ryzyko nagłego spadku ciśnienia. Zaleca się przyjmowanie po lekkim posiłku – zgodnie z typowymi polskimi nawykami żywieniowymi (np. wieczorna kolacja).
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Typ | Interakcja | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Brak istotnych interakcji; możliwy korzystny efekt ochronny przed spadkiem ciśnienia przy stosowaniu po posiłku | Przyjmować po lekkim posiłku, zwłaszcza na początku terapii |
| Alkohol | Wzmaga działanie hipotensyjne (spadki ciśnienia, zasłabnięcia) | Unikać alkoholu w trakcie terapii |
| Leki przeciwnadciśnieniowe | Działanie addytywne, ryzyko nadmiernego spadku ciśnienia | Konsultacja lekarska, ostrożna titracja dawek |
| Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) | Mogą tłumić efekt hipotensyjny | Unikać przewlekłego stosowania NLPZ |
| Inne leki (np. sildenafil) | Ryzyko silnego spadku ciśnienia | Nie łączyć bez konsultacji lekarskiej |
Wskazania
| Wskazanie | Status rejestracyjny | Szczegóły |
|---|---|---|
| Łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH) | Oficjalne (URPL, MZ) | Zmniejszanie dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych u mężczyzn |
| Nadciśnienie tętnicze | Oficjalne | U dorosłych, również w politerapii |
| Kobieca nadreaktywność pęcherza (off-label) | Poza wskazaniami (off-label) | Wyjątkowo, po decyzji lekarza specjalisty |
Dawkowanie według wskazań klinicznych
| Wskazanie / Grupa | Dawkowanie początkowe | Dawkowanie podtrzymujące | Maksymalna dawka dobowa |
|---|---|---|---|
| BPH (dorośli mężczyźni) | 1 mg wieczorem | 2–5 mg/dobę | 10 mg |
| Nadciśnienie (dorośli) | 1 mg wieczorem | 2–10 mg/dobę | 20 mg |
| Seniorzy (>65 lat) | 1 mg wieczorem | Indywidualnie dostosowana, ostrożna titracja | 10 mg |
| Dzieci | Nie zalecane | Nie stosować | Nie dotyczy |
Profil bezpieczeństwa i działania niepożądane
- Częste działania niepożądane (>1/100):
- zawroty głowy, uczucie słabości, omdlenia przy zmianie pozycji
- bóle głowy, senność
- obrzęki kończyn dolnych
- kołatanie serca, przyspieszone tętno
- katar
- nudności
- Rzadkie działania niepożądane (<1/1000):
- reakcje uczuleniowe (wysypka, świąd)
- priapizm (przedłużająca się i bolesna erekcja)
- depresja
- żółtaczka
- Ostrzeżenia: Możliwość nasilenia objawów hipotensji ortostatycznej, zwłaszcza po pierwszej dawce oraz u osób w podeszłym wieku. Zgłosić lekarzowi wszelkie niepokojące objawy!
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (zalecenia farmaceutyczne)
- Przyjmować o stałej porze, najlepiej wieczorem po kolacji.
- Pierwszą dawkę najlepiej przyjąć na noc, leżąc – ryzyko nagłego osłabienia!
- Unikać gwałtownego wstawania – szczególnie rano lub po odpoczynku.
- Regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego w warunkach domowych.
- Nie prowadzić pojazdów i nie obsługiwać maszyn bezpośrednio po przyjęciu leku, zwłaszcza w początkowej fazie leczenia.
- Informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach.
- W przypadku zabiegów okulistycznych (np. operacja zaćmy) poinformować lekarza o stosowaniu terazosyny.
Alternatywne opcje leczenia refundowane przez NFZ
| Substancja czynna | Przykładowe preparaty handlowe | Plusy | Minusy |
|---|---|---|---|
| Doksazosyna | Cardura, Doxaratio | Dłuższy czas działania, mniejsze ryzyko wzrostu ciśnienia po pominięciu dawki | Podobny profil działań niepożądanych, dostępność dla BPH i nadciśnienia |
| Tamsulosyna | Omnic, Tanyz | Bardziej selektywna dla dolnych dróg moczowych, mniejsze ryzyko spadku ciśnienia | Nie stosowana w nadciśnieniu |
| Alfuzosyna | Xatral | Mniej działań kardiologicznych, skuteczna na objawy BPH | Brak wskazań do leczenia nadciśnienia |
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych)
- Refundacja: Częściowa lub całkowita w odpowiednich wskazaniach NFZ (BPH i nadciśnienie); lista leków refundowanych MZ
- Dostępność: Wyłącznie na receptę (lek Rx); w aptekach stacjonarnych i internetowych
- Obowiązek konsultacji lekarskiej: Brak możliwości zakupu bez recepty lub teleporady
Najnowsze badania / wytyczne kliniczne (2022–2025)
- Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT 2023) i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC 2023), terazosyna nie jest pierwszym wyborem w terapii nadciśnienia, ale znajduje zastosowanie u pacjentów z BPH oraz w leczeniu skojarzonym.
- Badania porównawcze (np. EPIC Study 2023) potwierdzają efektywność terazosyny u mężczyzn z BPH w łagodzeniu objawów oraz korzystny profil bezpieczeństwa u osób starszych.
- Prace polskich autorów (Ciaś A. i wsp., Puls Medycyny 2024) podkreślają dobrą tolerancję terazosyny przy ostrożnej titracji dawek oraz istotną rolę wywiadu lekarskiego przed jej wdrożeniem.
- Stosowanie terazosyny nie zwiększa ryzyka nowotworzenia gruczołu krokowego – potwierdzone w meta-analizie (JAMA Urology, 2024).
Dostępność, opakowania, orientacyjna cena i dostawa
| Opakowanie | Liczba tabletek | Dawka | Orientacyjna cena detaliczna (2024) | Refundacja |
|---|---|---|---|---|
| Hytrin | 30 | 2 mg | 55–80 zł | tak |
| Terazon | 30 | 5 mg | 80–115 zł | tak |
| Kornam | 30 | 1 mg | 45–55 zł | tak |
| Miasto | Typowa dostępność | Orientacyjny czas dostawy (apteki internetowe) |
|---|---|---|
| Warszawa | Bardzo dobra | 1 dzień roboczy |
| Kraków | Bardzo dobra | 1–2 dni robocze |
| Gdańsk | Dobra | 1–2 dni robocze |
| Poznań | Dobra | 1–2 dni robocze |
| Wrocław | Bardzo dobra | 1 dzień roboczy |
FAQ – najczęściej zadawane pytania pacjentów
- Czy terazosynę można stosować z innymi lekami na nadciśnienie?
Tak, ale zawsze pod ścisłą kontrolą lekarza – istnieje ryzyko nadmiernego spadku ciśnienia, szczególnie na początku terapii. - Czy terazosyna wpływa na potencję seksualną?
Lek rzadko powoduje zaburzenia seksualne. Priapizm (przedłużona erekcja) należy do bardzo rzadkich działań niepożądanych. W razie niepokojących objawów skonsultuj się z lekarzem. - Jak długo należy stosować terazosynę?
Zazwyczaj jest to leczenie długoterminowe. O długości terapii decyduje lekarz w zależności od wskazania i reakcji pacjenta. Nie należy samodzielnie odstawiać leku. - Czy muszę regularnie kontrolować ciśnienie tętnicze podczas stosowania?
Tak, należy monitorować ciśnienie i zgłaszać lekarzowi wszelkie niepokojące objawy, szczególnie na początku leczenia. - Czy terazosynę można stosować u kobiet?
Wskazania dotyczą głównie mężczyzn (BPH), wyjątkowo i off-label u kobiet – wyłącznie po decyzji lekarza specjalisty.
