Spiriva (Tiotropium Bromide) – Kompleksowy opis produktu
Dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po inhalacji, biodostępność ogólnoustrojowa wynosi ok. 19% (kapsułki) lub ok. 7% (aerozol Respimat). Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 5-7 minutach.
- Metabolizm: Częściowo metabolizowany w wątrobie (CYP2D6, CYP3A4); większość wydalana w postaci niezmienionej.
- Wydalanie: Głównie nerki (74% w moczu), reszta z kałem.
- Czas działania: Ponad 24 godziny od pojedynczej dawki.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Spiriva służy do regularnego stosowania, nie do leczenia nagłych napadów duszności! Najczęściej zalecana 1 inhalacja (kapsułka lub 2 rozpylenia z inhalatora Respimat) raz na dobę, zawsze o tej samej porze. Inhalację najlepiej wykonać pod nadzorem farmaceuty lub po przeszkoleniu – właściwa technika zapewnia skuteczność. Stosowanie kaszla lub napadów duszności bez konsultacji z lekarzem może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Zalecane przez Polskie Towarzystwo Chorób Płuc – pacjenci zwykle przypominają sobie o leku przy porannej toalecie. Ułatwia monitorowanie objawów w ciągu dnia. Dobre do zintegrowania z codziennym rytuałem.
- Wieczorem: Czasem zalecane osobom z nocnymi objawami duszności. Może wpłynąć na lepszy sen.
- Wskazówka: Najważniejsza jest regularność godziny przyjmowania leku.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Spiriva stosuje się wziewnie – pokarm nie ma wpływu na wchłanianie ani skuteczność leku. Można stosować na czczo, przed, w trakcie, lub po posiłku. Dla wielu pacjentów w Polsce wygodniej stosować lek po śniadaniu lub kolacji, aby nie zapomnieć. Alkohol nie wpływa bezpośrednio na działanie leku, ale nie jest zalecany przy przewlekłych chorobach płuc.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Czynnik | Interakcja / Ostrzeżenie |
|---|---|
| Pokarm | Brak istotnych interakcji; lek stosuje się wziewnie. |
| Alkohol | Nie wykazano istotnych interakcji. Ostrożność u pacjentów z chorobami płuc. |
| Leki przeciwcholinergiczne | Ryzyko nasilenia objawów cholinolitycznych (suchość w ustach, zaparcia, zatrzymanie moczu). |
| Leki moczopędne, inhibitory ACE | Brak istotnych interakcji farmakokinetycznych. |
| Leki oczyszczające drogi oddechowe (beta2-mimetyki, glikokortykosteroidy wziewne) | Można stosować równocześnie, zgodnie z zaleceniami lekarza. |
Wskazania
| Wskazanie | Status | Uwagi |
|---|---|---|
| Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) | Oficjalne | Jako leczenie podtrzymujące przewlekłą duszność i obturację. |
| Astma oskrzelowa (u dorosłych i dzieci ≥6 r.ż.) | Oficjalne | W skojarzeniu z innymi lekami, jeśli kontola objawów nie jest zadowalająca. |
| Przewlekłe obturacje u innych schorzeń płuc | Off-label | Po konsultacji ze specjalistą. |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci | Osoby starsze |
|---|---|---|---|
| POChP | 1 kaps. (18 µg) do inhalacji raz/dobę lub 2 rozpylenia inhalatora Respimat (5 µg) raz/dobę | Nie zaleca się | Jak dorośli; ostrożność w zaburzeniach nerek |
| Astma (≥6 lat) | 2 rozpylenia inhalatora Respimat (5 µg) raz/dobę | 2 rozpylenia inhalatora Respimat (5 µg) raz/dobę | Jak dorośli; obserwacja pod kątem działań niepożądanych |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
Najczęstsze działania niepożądane są łagodne i przemijające. Jeśli jednak wystąpią objawy niepokojące, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
| Częstość | Objaw | Uwagi |
|---|---|---|
| Bardzo często (>1/10) | Suchość w ustach | Zmienia się po dłuższym stosowaniu |
| Często | Kaszel, podrażnienie gardła, ból głowy | Zwykle łagodne, przemijające |
| Niezbyt często | Zaparcia, infekcje jamy nosowo-gardłowej, zatrzymanie moczu | Większe ryzyko u osób z chorobami układu moczowego |
| Rzadko | Kołatanie serca, reakcje alergiczne, wzrost ciśnienia śródgałkowego | Wymaga przerwania leczenia |
| Bardzo rzadko | Anafilaksja, obrzęk naczynioruchowy | Stan zagrożenia życia! Wezwać pogotowie |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Lek stosować codziennie o stałej porze, najlepiej rano po śniadaniu.
- Przed inhalacją dokładnie opróżnić płuca z powietrza, wykonać powolną, głęboką inhalację.
- Kapsułki nie połykać! Służy wyłącznie do inhalacji.
- Aerozol Respimat: Wymaga przygotowania inhalatora przed pierwszym użyciem, zgodnie z instrukcją.
- Regularnie myć ustnik inhalatora, by zapobiec infekcjom.
- Nie przerywać leczenia bez konsultacji z lekarzem, nawet przy poprawie samopoczucia.
- W przypadku pominięcia dawki – nie dublować kolejnej, przyjąć następną w normalnym czasie.
Alternatywne opcje leczenia (refundacja NFZ i porównanie)
- Glikokortykosteroidy wziewne (np. budesonid, flutikazon) – refundowane, skuteczne w astmie.
- Beta2-mimetyki długodziałające (np. salmeterol, formoterol) – refundowane, częste stosowanie w POChP i astmie.
- Inne cholinolityki (np. aclidinium, umeclidinium, glikopironium) – szeroki wybór refundowany, profil podobny do tiotropium.
- Kombinacje preparatów (np. tiotropium + olodaterol, formoterol/budesonid) – dostępne, refundowane, wygoda stosowania.
Plusy Spirivy:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Produkt zarejestrowany przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych).
- Wydawany wyłącznie z przepisu lekarza – recepta (Rpz).
- Refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) dla wskazań medycznych: POChP oraz astma w określonych przypadkach (aktualna lista refundacyjna: MZ 2024 r.).
- Do uzyskania refundacji konieczne udokumentowanie zaawansowania choroby i wcześniejszego leczenia.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Według aktualnych wytycznych GOLD 2023 i PTChP 2024, spiriva pozostaje jednym z leków pierwszego wyboru w przewlekłym leczeniu POChP i istotnym dodatkiem w ciężkiej astmie.
- Badania z 2022–24 (np. Buhl et al., Lancet Respir Med.; Polska, Wojciechowski et al., Pneumonologia i Alergologia Polska) potwierdzają niższą częstość zaostrzeń POChP oraz poprawę jakości życia pacjentów dzięki stosowaniu tiotropium.
- Nie wykazano wzrostu ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych przy długoletniej terapii. Zaleca się monitorowanie czynności nerek u seniorów.
- W astmie – spiriva wykazuje korzyść zwłaszcza u osób z fenotypem obturacyjnym opornym na samą terapię GKS wziewnym.
Literatura: Pneumonol. Alergol. Pol. 2023; GOLD Report 2024; Lancet Respir Med. 2022–24; MZ Lista Refundacyjna 2024
Dostępność i dostawa
Spiriva, zwłaszcza w wersji Respimat, jest dostępna w większości polskich aptek. Możliwa jest także rezerwacja przez e-receptę i odbiór w wybranej aptece lub dostawa do domu (w wybranych miastach przez apteki internetowe).
| Opakowanie | Dawki | Średnia cena detaliczna (VI 2024) | Czas dostawy (Warszawa) | Czas dostawy (Kraków, Poznań, Wrocław, Gdańsk) |
|---|---|---|---|---|
| Spiriva HandiHaler | 30 kaps. + inhalator | ~145-165 zł | 1–2 dni | 2–3 dni |
| Spiriva Respimat | 60 dawek (2,5 µg/dawka) | ~120-140 zł | 1–2 dni | 2–3 dni |
FAQ – Najczęstsze pytania pacjentów i odpowiedzi
- Czy Spirivę można stosować u dzieci?
Tak, inhalator Respimat może być stosowany u dzieci powyżej 6. roku życia w astmie. W POChP nie stosuje się u dzieci. - Czy lek działa od razu po inhalacji?
Lek zaczyna działać po kilku minutach, ale nie jest przeznaczony do przerywania nagłych napadów duszności. Służy do leczenia przewlekłego. - Czy można samodzielnie przerwać leczenie?
Nie zaleca się – przerwanie grozi nawrotem objawów i pogorszeniem stanu zdrowia. Odstawienie zawsze skonsultować z lekarzem. - Czy mogę przyjmować Spirivę razem z innymi inhalatorami?
Tak, bardzo często stosuje się ją razem z beta2-mimetykami i glikokortykosteroidami wziewnymi. Dawki i typy inhalatorów ustala lekarz. - Jak długo można stosować Spirivę?
Lek przeznaczony jest do długotrwałego, przewlekłego stosowania – nawet przez wiele lat pod kontrolą lekarza.
