Podstawowe informacje o produkcie
Dla Specjalisty
Carbidopa to inhibitor dekarboksylazy aminokwasów aromatycznych, który nie przechodzi przez barierę krew-mózg, hamując obwodową dekarboksylację lewodopy. Levodopa przechodzi do OUN, gdzie przekształca się do dopaminy, kompensując jej niedobory w prążkowiu. Sinemet CR, poprzez przedłużone uwalnianie, umożliwia stabilniejsze stężenie leku w osoczu.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Tabletki Sinemet CR wchłaniają się stopniowo z przewodu pokarmowego. Pojedyncza dawka osiąga maksymalny poziom we krwi po 2–3 godzinach. Pokarm może opóźniać i zmniejszać wchłanianie.
- Metabolizm: Levodopa metabolizowana jest przez dekarboksylazę i COMT. Carbidopa praktycznie nie przenika do OUN i działa w sposób obwodowy.
- Wydalanie: Levodopa i jej metabolity są wydalane głównie z moczem.
- Czas działania: Wydłużony profil działania w porównaniu do standardowych tabletek — zwykle 4–6 godzin. Całkowite wydalenie następuje w ciągu 12–24 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Sinemet CR najczęściej stosuje się u pacjentów z chorobą Parkinsona, u których występują wahania ruchowe (tzw. „off–on”). Dzięki postaci o przedłużonym uwalnianiu lek zapewnia dłuższy, stabilniejszy efekt. Dawkowanie ustala neurolog, indywidualnie do potrzeb pacjenta!
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Dawka poranna: Zalecane rozpoczęcie dnia dawką leku, by zminimalizować sztywność poranną (zjawisko „start hesitation” u polskich pacjentów).
- Dawka wieczorna: U niektórych osób umożliwia lepszą kontrolę ruchów w nocy; może jednak powodować częstsze sny, niepokój ruchowy lub zaburzenia snu.
- Wskazówki: Trzymać się stałych godzin w ciągu dnia. Nie przyjmować na krótko przed snem (chyba że lekarz zaleci inaczej).
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Przyjmowanie Sinemet CR na czczo zwykle poprawia jego wchłanianie. Jednakże, w polskiej codzienności leczenie lekiem na pusty żołądek nie zawsze jest możliwe ani komfortowe. Pokarm (zwłaszcza bogatobiałkowy: nabiał, mięso, jaja) może NIECO zmniejszyć skuteczność leku, gdyż aminokwasy konkurują z lewodopą w jelicie.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Możliwe skutki / Rekomendacja |
|---|---|
| Pokarm (wysokobiałkowy) | Obniża wchłanianie leku, zmniejsza skuteczność |
| Alkohol | Może nasilać senność, ryzyko upadków |
| Leki przeciwdepresyjne (IMAOs, TCA) | Możliwe niebezpieczne przełomy nadciśnieniowe – skonsultuj z lekarzem |
| Lewodopa + inhibitory COMT | Wzmacniają działanie, wymagają modyfikacji dawki |
| Przeciwnadciśnieniowe | Ryzyko zbyt niskiego ciśnienia (hipotensji ortostatycznej) |
Wskazania
| Oficjalne wskazania | Off-label / inne wskazania |
|---|---|
|
|
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Grupa pacjentów | Początkowa dawka | Dawka podtrzymująca / typowa | Maksymalna dawka dobowa |
|---|---|---|---|
| Dorośli | 1 tabletka (200/50 mg) 2x/dobę | 2–8 tabletek/dobę w dawkach podzielonych | Zwykle do 1600/400 mg lewodopy / karbidopy |
| Seniorzy (65+) | Rozpoczynać od 1/2–1 tabletki 2x/dobę; zwiększać powoli | Indywidualnie, zwykle mniejsze dawki niż u młodszych | - |
| Dzieci | Lek rzadko stosowany (wyjątkowo decyzja specjalisty) | Zwykle niezalecany | - |
Profil bezpieczeństwa / skutki uboczne
Najczęstsze działania niepożądane
- Nudności, wymioty, zaburzenia żołądkowo–jelitowe
- Zawroty głowy, senność, nagłe napady snu
- Hipotonia ortostatyczna (nagłe spadki ciśnienia przy wstawaniu)
- Dyskinezy (niekontrolowane ruchy – szczególnie przy dłuższym stosowaniu)
- Pogorszenie stanu psychicznego (dezorientacja, omamy przy znacznym niedoborze dopaminy)
- Zmiany koloru moczu lub potu (niegroźne, ale mogą zaniepokoić)
Rzadkie działania niepożądane, ostrzeżenia
- Reakcje alergiczne (wysypka, świąd, obrzęk twarzy)
- Zaostrzenie jaskry
- Podwyższone ryzyko zachowań impulsywnych (patologiczne hazardowanie, nadmierny popęd seksualny)
- Ryzyko syndromu serotonergicznego przy równoczesnej terapii wybranymi lekami antydepresyjnymi
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Zawsze przyjmuj lek zgodnie z zaleceniem lekarza i poradą farmaceuty.
- Nie rozgryzaj ani nie łam tabletek o przedłużonym uwalnianiu bez konsultacji.
- Pamiętaj o regularności — najważniejsze przy terapii parkinsonowskiej.
- Stosuj odstęp między lekiem a posiłkami, o ile to możliwe.
- Nie prowadź pojazdów, jeśli masz ataki senności lub zawroty głowy po leku.
- Zgłaszaj wszelkie nagłe pogorszenia stanu zdrowia lekarzowi.
Alternatywne opcje leczenia
- Stalevo (Levodopa/Carbidopa/Entakapon): lek z dodatkiem COMT – wydłuża czas działania lewodopy; refunowany przez NFZ w wybranych wskazaniach, kluczowe przy fluktuacjach.
- Madopar (Levodopa/Benserazide): podobny profil działania, nieco inne efekty uboczne (częściej zmiany żołądkowo–jelitowe).
- Agoniści dopaminy (Pramipeksol, Rotygotyna, Ropinirol): korzystne w młodszych pacjentów, jednak częściej działania niepożądane psychiczne.
- Amantadyna: łagodzenie dyskinez; często w połączeniu z innymi lekami.
- Preparaty podskórne (apomorfina), pompy dojelitowe (Duodopa): przeznaczone dla zaawansowanych przypadków.
Zalety Sinemet CR:
- Większa stabilność działania niż standardowa lewodopa
- Zmniejszenie liczby dawek dobowych
- Możliwe mniejsze nasilenie działań niepożądanych żołądkowo-jelitowych
Wady:
- Konieczność zachowania odstępu od pokarmu
- Dostępność ograniczona do niektórych aptek
- Ryzyko fluktuacji jeśli pomijane są dawki
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: produkt leczniczy zarejestrowany przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych).
- Refundacja: dostępny w wykazie leków refundowanych (NFZ) dla osób z rozpoznaną chorobą Parkinsona, na podstawie recepty od neurologa lub lekarza rodzinnego upoważnionego do leczenia tej choroby.
- Recepta: lek wydawany wyłącznie na receptę (kategoria Rp).
- Zgodność z zaleceniami: stosowanie wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia i wytycznych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Najnowsze badania / wskazówki kliniczne (2022–2025)
Nowoczesne zalecenia wskazują na korzyści stosowania form o przedłużonym uwalnianiu (takich jak Sinemet CR) w celu ograniczenia wahań ruchowych i tzw. fluktuacji 'off–on'. Badania prowadzone w Europie Środkowej (2023, PTN/EFNS) potwierdzają, że zastosowanie carbidopy/levodopy o przedłużonym uwalnianiu istotnie poprawia jakość życia i umożliwia redukcję dawek innych leków przeciwparkinsonowskich.
- Placebo-kontrolowane badania kliniczne (Bakshi & wsp., Movement Disorders 2023) wykazały korzystny wpływ na funkcjonowanie poranne i zmniejszenie ryzyka nagłych „wyłączeń” ruchowych.
- Wytyczne Polskiego Towarzystwa Neurologicznego (2024) rekomendują wcześniejsze włączenie Sinemet CR przy narastających fluktuacjach u pacjentów w Polsce.
Dostępność i dostawa
Najczęściej dostępne są opakowania po 30 i 100 tabletek. Lek nie należy do leków deficytowych, ale nie zawsze jest w każdej aptece lokalnej.
| Miasto | Przeciętny czas realizacji recepty | Typowa cena opakowania (30 tabl.) |
|---|---|---|
| Warszawa | 1–2 dni | 50–65 zł (refundacja: od 3 zł) |
| Kraków | 1–2 dni | 51–66 zł (refundacja: od 4 zł) |
| Wrocław | 2–3 dni | 52–70 zł (refundacja: od 6 zł) |
| Poznań | 1–2 dni | 49–65 zł (refundacja: od 4 zł) |
| Gdańsk | 1–3 dni | 53–69 zł (refundacja: od 4 zł) |
FAQ – najczęstsze pytania
- Czy można rozkruszać tabletki Sinemet CR?
Nie, tabletek o przedłużonym uwalnianiu nie wolno kruszyć — to zmienia ich działanie i może zwiększać działania niepożądane. Jeśli masz kłopoty z połykaniem, skonsultuj alternatywną postać z lekarzem lub farmaceutą.
Lek stosuje się przewlekle. Nie należy samodzielnie odstawiać leku — nagłe zaprzestanie może spowodować poważne objawy odstawienia.
Umiarkowane ilości kawy lub herbaty nie mają istotnego wpływu na działanie leku, choć bardzo duże ilości kofeiny mogą nasilać niektóre skutki uboczne (np. drżenia czy bezsenność).
Zachować ostrożność — lek może wywoływać napady senności i zawroty głowy. Nie prowadź pojazdów, jeśli odczuwasz te objawy.
Tak, lek znajduje się na liście leków refundowanych w Polsce dla osób z rozpoznaną chorobą Parkinsona, po wystawieniu recepty przez lekarza.
