Restfine (Melatonina) – Kompletna Charakterystyka dla Pacjentów
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego, biodostępność 15-30% (duży wpływ efektu pierwszego przejścia przez wątrobę).
- Metabolizm: Metabolizowana głównie w wątrobie przez CYP1A2 do 6-sulfatoksymelatoniny.
- Wydalanie: Wydalana w większości z moczem (jako metabolity).
- Czas działania: Po podaniu doustnym szczyt stężenia osiągany po ~60 minutach; okres półtrwania 30-60 minut (tabletki o natychmiastowym uwalnianiu) i 3-4 godziny (o przedłużonym uwalnianiu).
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Typowa dawka dla dorosłych: 1-5 mg na dobę, 30-60 minut przed snem.
- Zaleca się stosować krótko, przez 2-4 tygodnie, następnie ocenić skuteczność.
- W polskich realiach melatonina jest często używana przez osoby pracujące zmianowo, podróżujących przez strefy czasowe, seniorów i osoby z zaburzeniami snu.
- Nie wytwarza uzależnienia.
Dawkowanie rano vs wieczorem
Melatoninę zawsze przyjmujemy wieczorem, zgodnie z fizjologicznym pikiem jej wydzielania (30-60 minut przed snem
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
- Najlepiej przyjmować na pusty żołądek lub co najmniej 2 godziny po posiłku.
- Obfite posiłki, zwłaszcza tłuszczowe (np. kolacje z kiełbasą, serem, masłem), mogą opóźniać i obniżać wchłanianie melatoniny.
- Nie zaleca się przyjmowania melatoniny bezpośrednio po tradycyjnej polskiej kolacji – poczekaj 1,5-2 godziny.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Opis | Zalecenia |
| Pokarm | Obfite i tłuste posiłki opóźniają wchłanianie | Przyjmuj na czczo lub po lekkiej kolacji |
| Alkohol | Może zmniejszać skuteczność, nasilać zaburzenia snu | Unikaj łączenia melatoniny z alkoholem |
| Leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna) | Może wzmacniać działanie przeciwzakrzepowe | Konsultuj z lekarzem przed stosowaniem |
| Leki przeciwpadaczkowe | Możliwe osłabienie ich działania | Wymagana konsultacja lekarska |
| Inhibitory CYP1A2 (np. fluwoksamina, cyprofloksacyna) | Prowadzi do zwiększenia stężenia melatoniny we krwi | Unikaj łączenia lub skonsultuj dawkowanie |
Wskazania (oficjalne i off-label)
| Wskazanie | Oficjalne (URPL/MZ) | Off-label (przykłady) |
| Krótkotrwałe leczenie bezsenności u osób powyżej 55 lat | Tak | Nie dotyczy |
| Łagodzenie objawów jet-lag | Tak | Stosowane powszechnie w praktyce |
| Zaburzenia rytmu czuwania i snu (praca zmianowa) | Nie | Stosowane w praktyce klinicznej |
| Pomocniczo w autyzmie, ADHD, padaczce dziecięcej | Nie | Stosowane po konsultacji lekarskiej |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (wg zaleceń specjalistycznych) | Seniorzy |
| Bezsenność | 2-5 mg, 30-60 min przed snem | 0,5-2 mg (tylko po konsultacji z lekarzem) | 1-2 mg, najlepiej postać o przedłużonym uwalnianiu |
| Jet-lag | 2-3 mg, pierwszy dzień po locie, przez 2-5 dni | nie zalecane | 2-3 mg |
| Praca zmianowa | 1-3 mg, przed snem po nocnej zmianie | nie zalecane | 1-2 mg |
| ADHD, autyzm, padaczka dziecięca | nie wskazane | 0,5-6 mg (pod nadzorem lekarza) | nie dotyczy |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
- Bardzo często (>10% pacjentów): senność, zmęczenie.
- Często (1-10%): bóle głowy, suchość jamy ustnej, nieprzyjemny smak w ustach.
- Rzadko (<1%): niepokój, drażliwość, objawy żołądkowo-jelitowe (nudności, biegunka), obniżenie temperatury ciała, reakcje alergiczne.
- Ostrzeżenia: u osób z chorobami wątroby, padaczką, depresją oraz stosujących leki hamujące CYP1A2 stosować tylko pod kontrolą lekarską.
| Częstość | Skutek uboczny |
| Bardzo często | Senność, zmęczenie w ciągu dnia |
| Często | Bóle głowy, suchość w ustach, nieprzyjemny smak |
| Rzadko | Nudności, biegunka, niepokój |
| Bardzo rzadko | Reakcje alergiczne (pokrzywka, swędzenie) |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (rada farmaceutyczna/praktyczne wskazówki)
- Stosuj regularnie, zawsze o tej samej porze, najlepiej 30-60 minut przed snem.
- Nie prowadź pojazdów ani nie obsługuj maszyn przez minimum 4 godziny po przyjęciu melatoniny.
- Unikaj ekspozycji na mocne światło w godzinach nocnych (telewizor, smartfon, komputer), by nie hamować naturalnej produkcji melatoniny.
- Nie łącz z alkoholem, silnymi lekami nasennymi i środkami uspokajającymi.
- W przypadku pogorszenia stanu zdrowia lub nowych objawów zgłoś się do lekarza lub farmaceuty.
- Przechowuj w temperaturze pokojowej, w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Leki Z (zolpidem, zopiklon, zaleplon): działają silniej nasennie, wywołują uzależnienie, wymagają recepty – refundowane przy określonych wskazaniach.
- Benzodiazepiny (np. estazolam, lormetazepam): dostępne wyłącznie na receptę, silne działanie, większe ryzyko uzależnienia, refundacja w wybranych przypadkach.
- Hydroksyzyna: działa uspokajająco i nasennie, refundowana na receptę.
- Mianseryna, trazodon, mirtazapina (leki przeciwdepresyjne z działaniem nasennym): skuteczne zwłaszcza u osób z depresją i bezsennością, refundowane pod określonymi warunkami.
- Melatonina w postaci leków (Melatonin Lek-AM, Circadin): dostępna OTC lub na receptę, bez uzależnienia, o łagodniejszym profilu działań niepożądanych.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Melatonina w dawkach do 5 mg na dobę dostępna jest bez recepty (OTC) jako suplement diety lub lek.
- Dawki powyżej 5 mg wymagają recepty (lek Rx).
- Leki z melatoniną rejestrowane są przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
- Refundacja przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) dotyczy wyłącznie niektórych preparatów (np. Circadin) przy określonych wskazaniach (przewlekła bezsenność u osób powyżej 55 roku życia; lista leków refundowanych dostępna na stronie MZ).
Najnowsze badania i wytyczne kliniczne (2022–2025)
- Polskie Towarzystwo Badań nad Snem (PTBS, 2023) zaleca melatoninę jako pierwszy wybór u osób powyżej 55 lat z zaburzeniami snu, ze względu na korzystny profil bezpieczeństwa.
- Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Medycyny Snu (2022) popierają stosowanie melatoniny o przedłużonym uwalnianiu u seniorów.
- Badania z 2024 roku (Osman et al., Sleep Medicine Review) potwierdzają skuteczność i bezpieczeństwo melatoniny w łagodnych zaburzeniach snu i jet-lagu.
- PTBS 2024: zaleca unikanie rutynowego stosowania melatoniny u dzieci bez ścisłej kontroli lekarskiej.
- Rok 2025 przyniesie aktualizację polskich zaleceń dotyczących leczenia zaburzeń snu, z szerszym uwzględnieniem melatoniny jako alternatywy dla leków Z i benzodiazepin.
Literatura: Rekomendacje PTBS 2023: Zalecenia PTBS
Dostępność i dostawa
- Restfine i inne preparaty z melatoniną dostępne są w większości polskich aptek stacjonarnych oraz internetowych.
- Najczęstsze opakowania: 30, 60 i 120 tabletek.
- Orientacyjna cena Restfine 3 mg (30 tabletek): 15–25 zł (cena może się różnić w zależności od apteki i regionu).
| Miasto | Dostępność (aptek stacjonarnych) | Dostawa z apteki internetowej |
| Warszawa | Bardzo duża (99%) | 1-2 dni robocze |
| Kraków | Duża (90%) | 1-2 dni robocze |
| Gdańsk | Duża (85%) | 1-3 dni robocze |
| Wrocław | Duża (92%) | 1-2 dni robocze |
| Łódź | Duża (87%) | 1-2 dni robocze |
| Poznań | Duża (90%) | 1-2 dni robocze |
FAQ – najczęściej zadawane pytania
- Czy melatonina uzależnia?
Nie. Melatonina nie wywołuje uzależnienia ani zespołu odstawiennego, w przeciwieństwie do wielu klasycznych leków nasennych. - Czy można stosować melatoninę u dzieci?
Tylko pod ścisłą kontrolą lekarza; w Polsce nie jest zarejestrowana do rutynowego stosowania poniżej 18 r.ż. Wyjątkiem są niektóre schorzenia (np. autyzm) i tylko po indywidualnej kwalifikacji specjalisty. - Czy mogę łączyć melatoninę z innymi lekami nasennymi?
Nie zaleca się łączenia, szczególnie z benzodiazepinami lub lekami Z, bez konsultacji z lekarzem. Może to nasilać działania niepożądane i zwiększać ryzyko przedłużonej senności. - Jak długo można stosować melatoninę?
Typowo rekomenduje się stosowanie przez 2-4 tygodnie. W przypadku przewlekłych problemów należy skontaktować się z lekarzem w celu weryfikacji przyczyny i ewentualnej modyfikacji leczenia. - Czy melatonina pomoże przy pracy zmianowej?
Tak, może ułatwić dostosowanie rytmu snu do zmiennych godzin pracy, lecz najlepiej skonsultować dawkowanie i schemat stosowania z lekarzem lub farmaceutą.
