Podstawowe informacje o produkcie
Dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym wchłania się szybko (biodostępność ok. 90%). Maksymalne stężenie w osoczu osiągane jest po 2–4 godzinach od podania.
- Metabolizm: Metabolizowany głównie w wątrobie do nieaktywnego metabolitu przez układ cytochromu P450 (CYP2C9, CYP3A4).
- Wydalanie: Wydalany przez nerki (ok. 52%) oraz z żółcią.
- Czas działania: Okres półtrwania wynosi ok. 2–4 godzin. Efekt przeciwbólowy utrzymuje się do 6–8 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Typowe dawki:
- Stosowanie według zaleceń lekarza — nie wolno przekraczać dobowej dawki.
- Podczas leczenia kluczowa jest regularność — najlepiej przyjmować lek przy pierwszych oznakach bólu.
- W Polsce, lek stosowany jest najczęściej doraźnie: bóle menstruacyjne, bóle pourazowe, bóle pooperacyjne, bóle zębów (po konsultacji stomatologicznej).
- Stosować jak najkrócej, aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych.
- Przerywać stosowanie, jeśli pojawią się objawy nietolerancji żołądka lub reakcje alergiczne.
Dawkowanie rano vs wieczorem
Zalety podawania rano:
- Zawsze zachować 6-godzinne odstępy między dawkami.
- Lek najlepiej przyjmować o stałych porach.
- Nie zaleca się przyjmowania na pusty żołądek tuż przed snem.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Zalecenia:
Polskie nawyki żywieniowe:
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcje | Opis |
|---|---|
| Pokarm | Zmniejsza podrażnienie żołądka, nie wpływa znacząco na wchłanianie leku |
| Alkohol | Zwiększa ryzyko owrzodzeń i krwawień z przewodu pokarmowego; unikać w trakcie terapii |
| Leki przeciwzakrzepowe (warfaryna, NOACs) | Ryzyko krwawień — ścisły nadzór, unikać łączenia bez konsultacji z lekarzem |
| Inne NLPZ (ibuprofen, ketoprofen, aspiryna) | Nie zaleca się łączyć — wyższe ryzyko działań niepożądanych |
| SSRIs/SNRIs (leki przeciwdepresyjne) | Zwiększone ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego |
| Diuretyki, ACEI, sartany | Osłabione działanie leków na nadciśnienie/niewydolność serca, ryzyko uszkodzenia nerek |
| Leki przeciwcukrzycowe doustne | Możliwość interakcji farmakologicznej, indywidualna ocena lekarza |
Wskazania
| Wskazanie | Status |
|---|---|
| Bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhoea) | Oficjalne wskazanie |
| Bóle o nasileniu lekkim do umiarkowanego (zębów, mięśni, pourazowe, pooperacyjne) | Oficjalne wskazanie |
| Bóle stawów, reumatyczne | Off-label – ocena lekarza |
| Gorączka oporna na inne NLPZ | Off-label – wyjątkowo, pod nadzorem lekarza |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Populacja/Wskazanie | Dawka początkowa | Dawka podtrzymująca | Maksymalna dawka dobowa |
|---|---|---|---|
| Dorośli (bóle ostre, miesiączkowe) | 500 mg | 250 mg co 6 godzin | 1500 mg |
| Młodzież 14–18 lat | 250 mg | 250 mg co 6–8 godzin | 1000 mg |
| Dzieci 6–14 lat | Nie zaleca się rutynowo – rzadko używany poza wyjątkami | – | – |
| Seniorzy >65 lat | Zalecana ostrożność, dawki jak dla dorosłych lub mniejsze | – | 1000 mg (po konsultacji lekarskiej) |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Skutek uboczny/ostrzeżenie |
|---|---|
| Częste (>1/10) | Bóle brzucha, niestrawność, nudności, biegunka, zawroty głowy, senność |
| Niezbyt częste (<1/100) | Wysypka, świąd, pokrzywka, obrzęki, bóle głowy, nadciśnienie |
| Rzadkie (<1/1000) | Krwawienia z przewodu pokarmowego, perforacja wrzodu, żółtaczka cholestatyczna, uszkodzenie wątroby/nerek |
| Bardzo rzadkie (<1/10000) | Reakcje anafilaktyczne, ciężka trombocytopenia, agranulocytoza |
| Ostrzeżenia | Ryzyko wrzodów i krwawień przewodu pokarmowego zwłaszcza u osób starszych, przewlekle leczonych, z chorobami wrzodowymi w wywiadzie. |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosuj lek dokładnie według zaleceń lekarza i nie przekraczaj przepisanej dawki.
- Przyjmuj Ponstel po posiłku, popijając całą szklanką wody.
- Nie łącz z innymi NLPZ, unikaj alkoholu.
- Przerwij stosowanie i zgłoś się do lekarza, jeśli wystąpią objawy krwawienia z przewodu pokarmowego lub reakcje alergiczne.
- W razie przewlekłego stosowania regularnie kontroluj morfologię, czynność wątroby i nerek.
- Nie stosuj u dzieci poniżej 12 lat bez wyraźnych zaleceń.
- Przechowuj w miejscu niedostępnym dla dzieci, w temperaturze poniżej 25°C.
Alternatywne opcje leczenia
- Ibuprofen – refundowany, szerokie bezpieczeństwo przy krótkotrwałym stosowaniu, dostępny bez recepty. Plusy: udokumentowana skuteczność, mniej drażniący dla żołądka. Minusy: mniej skuteczny w bólu menstruacyjnym u części pacjentek.
- Naproksen – refundowany w wybranych wskazaniach, działa dłużej. Plusy: rzadsze podawanie (co 12 godzin). Minusy: wyższe ryzyko objawów niepożądanych przy dłuższym stosowaniu.
- Ketoprofen – refundowany, szybki początek działania. Plusy: działa silniej doraźnie. Minusy: częstsze działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego.
- Paracetamol – refundowany, bezpieczny dla żołądka. Plusy: dobry profil bezpieczeństwa. Minusy: słabsze działanie przeciwzapalne.
- Leki spazmolityczne (np. drotaweryna, papaweryna) – stosowane doraźnie w bólu menstruacyjnym, refundowane. Plusy: skuteczne w skurczach, minimalne działania niepożądane. Minusy: brak działania przeciwzapalnego.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych) dopuścił leki zawierające mefenamowy do obrotu na terenie RP, głównie jako import równoległy.
- Status prawny: Lek Rx (receptowy), nie jest dostępny w obrocie pozaaptecznym. Sprzedaż wyłącznie za okazaniem ważnej recepty lekarskiej.
- Refundacja: Obecnie (stan na 2024) kwas mefenamowy nie podlega refundacji przez NFZ w Polsce. Stosowanie alternatywnych leków refundowanych zabezpiecza pacjentów mniej zamożnych.
- Wymogi stosowania: Obowiązek dokumentacji w książce rejestracji wydania leków i odpowiedzialność lekarza za wystawienie recepty.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Europejskie Towarzystwo Ginekologiczne (EGO, 2023): Potwierdzono, że kwas mefenamowy jest skuteczny i tolerowany w leczeniu bólu menstruacyjnego u młodych kobiet; zaleca się krótkotrwałą kurację do 3 dni).
- Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP, 2024): NLPZ, w tym mefenamowy, są zalecane w pierwszej linii leczenia pierwotnej dysmenorrhoei, w szczególności u pacjentek z nietolerancją ibuprofenu.
- Krytyczna ocena bezpieczeństwa: meta-analiza z 2022 r. (Rakowska i wsp., Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej) wykazuje, że krótkotrwałe stosowanie nie zwiększa ryzyka ciężkich powikłań przy ścisłej kontroli lekarskiej.
- Stanowisko EMA/MZ z 2024: Kwas mefenamowy nie powinien być stosowany przewlekle u pacjentów z istniejącymi chorobami przewodu pokarmowego, nerek lub serca.
Dostępność i dostawa
Popularne opakowania:
| Miasto | Przeciętny czas dostawy do apteki na zamówienie | Uśredniona cena |
|---|---|---|
| Warszawa | 1–2 dni robocze | ~38–65 zł/20 tab 250 mg |
| Kraków | 2–3 dni robocze | ~40–68 zł/20 tab 250 mg |
| Łódź | 2–3 dni robocze | ~38–66 zł |
| Wrocław | 2–4 dni robocze | ~41–69 zł |
| Śląsk (Katowice, Gliwice) | 2–4 dni robocze | ~40–70 zł |
| Trójmiasto | 3–5 dni roboczych | ~42–71 zł |
- Lek poniektórych marek bywa dostępny wyłącznie na indywidualne zamówienie farmaceutyczne.
- Apteki mogą wymagać zadatku przy imporcie docelowym.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę stosować Ponstel, jeśli mam wrzody żołądka?
Nie, kwas mefenamowy zwiększa ryzyko powikłań ze strony przewodu pokarmowego — w przypadku choroby wrzodowej lub ciężkich problemów żołądkowych stosowanie NLPZ jest przeciwwskazane. Skonsultuj się z lekarzem w celu doboru bezpiecznej alternatywy. - Czy mogę prowadzić samochód po zażyciu tego leku?
Z reguły nie powoduje zaburzeń psychomotorycznych, jednakże może wywołać senność lub zawroty głowy. Jeśli to wystąpi — nie prowadź pojazdów. Obserwuj reakcję organizmu. - Czy lek można łączyć z ibuprofenem/paracetamolem?
Nie łącz z innymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), jak ibuprofen. W wyjątkowych sytuacjach (np. bardzo silny ból) dozwolone może być połączenie z paracetamolem po konsultacji z lekarzem, ale nie z innym NLPZ. - Czy Ponstel może być stosowany przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią?
Nie zaleca się stosowania u kobiet w ciąży, zwłaszcza w III trymestrze, oraz w czasie karmienia piersią bez wyraźnego wskazania lekarskiego. - Co zrobić, jeśli pominę jedną dawkę?
Przyjmij dawkę możliwie jak najszybciej, jeśli do kolejnej pozostaje co najmniej 4–6 godzin. Nie należy stosować podwójnej dawki na raz.
