Podstawowe informacje o produkcie
Dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Bardzo niewielkie, miejscowe. Po aplikacji na nieuszkodzoną skórę wchłanianie wynosi <0,1% dawki. U pacjentów z atopowym zapaleniem skóry wchłanianie zwiększa się, lecz w krwi utrzymuje się na bardzo niskim poziomie.
- Metabolizm: Po wchłonięciu metabolizowany głównie przez cytochrom P450 3A4 w wątrobie.
- Wydalanie: Usuwany głównie z żółcią (z kałem).
- Czas działania: Efekt terapeutyczny pojawia się zwykle w ciągu kilku dni, choć zmniejszenie świądu widoczne bywa już po 1–2 aplikacjach.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Pimekrolimus stosowany jest zewnętrznie, bezpośrednio na zmiany skórne. Typowa aplikacja polega na nałożeniu cienkiej warstwy kremu na zmienione miejsca dwa razy dziennie (rano i wieczorem). Należy unikać stosowania na błony śluzowe oraz w okolicy oczu i jamy ustnej.
W polskich realiach krem stosuje się po dokładnym umyciu rąk i delikatnym oczyszczeniu skóry. U małych dzieci zaleca się stosowanie kremu w warunkach suchych, by minimalizować ryzyko zakażeń.
- Nie należy stosować produktu pod opatrunki okluzyjne bez zalecenia lekarza.
- Po aplikacji należy umyć ręce, chyba że dłoń również wymaga leczenia.
- Unikać nadmiernej ekspozycji na słońce; ochrona skóry jest szczególnie ważna w okresie stosowania preparatu.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Wygodne dla osób aktywnych zawodowo/szkolnie, pozwala unikać swędzenia w ciągu dnia. Po porannej toalecie, kiedy skóra oczyszczona i sucha.
- Wieczorem: Dobry moment po kąpieli, kiedy skóra jest wolna od zanieczyszczeń i innych kosmetyków. Minimalizacja ekspozycji na słońce oraz możliwość działania leku w nocy.
Wskazówka:
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Pimekrolimus jest lekiem miejscowym i nie wchodzi w interakcje z jedzeniem ani typowymi polskimi nawykami żywieniowymi. Nie wpływa na skuteczność produktu, czy jest stosowany przed, po czy w trakcie posiłku. Ważne, aby krem nakładać na czystą skórę.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Zalecenie | |
|---|---|---|
| Pokarm | Brak interakcji | Nie dotyczy |
| Alkohol | Może powodować zaczerwienienie skóry lub twarzy | Zachować ostrożność; ograniczyć spożycie alkoholu |
| Leki immunosupresyjne | Brak danych o istotnych interakcjach z lekami immunosupresyjnymi | W uzasadnionych przypadkach konsultacja z lekarzem |
| Emolienty, kremy nawilżające | Mogą być stosowane naprzemiennie | Odstęp min. 1 godzina między aplikacjami |
| Leki na receptę do stosowania miejscowego | Możliwa interakcja (np. z glikokortykosteroidami) | Unikać jednoczesnej aplikacji na to samo miejsce; konsultacja z lekarzem |
Wskazania
| Wskazanie | Status rejestracji w Polsce |
|---|---|
| Atopowe zapalenie skóry (AZS) - łagodne do umiarkowanego | Rejestrowane, refundowane u dzieci powyżej 2 r.ż. i dorosłych |
| Łuszczyca odwrócona, liszaj płaski, vitiligo | Off-label; stosowanie za zgodą lekarza |
| Zapalenie okołoustne, dermatozy wrażliwych okolic | Off-label; stosowanie za zgodą lekarza |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (2–17 lat) | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| AZS łagodne/umiarkowane | 2x dziennie cienka warstwa na zmiany | 2x dziennie, jak u dorosłych | 2x dziennie; ostrożność przy suchości skóry |
| Inne dermatozy (off-label) | Zgodnie z zaleceniem lekarza | Zalecenia indywidualne | Zalecenia indywidualne |
Profil bezpieczeństwa/skutki uboczne
- Częste: podrażnienie, pieczenie, zaczerwienienie, świąd w miejscu aplikacji (do kilku dni)
- Sporadyczne: zakażenia skóry (opryszczka, zakażenie bakteryjne)
- Rzadkie: rumień, wysypka, suchość skóry, trądzik, uczulenie kontaktowe
- Ostrzeżenia: Ryzyko reakcji fototoksycznych — unikać nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV. W pojedynczych przypadkach niepokój o wpływ długotrwałego stosowania na ryzyko rozwoju nowotworów skóry; dotychczasowe badania nie potwierdziły znaczącego wzrostu ryzyka, jednak zaleca się kontrolę dermatologiczną.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przed użyciem dokładnie umyj ręce i delikatnie osusz skórę.
- Nałóż cienką warstwę kremu, delikatnie wmasowując w miejsce zmienione chorobowo.
- Nie zakrywaj leczonych obszarów opatrunkiem, jeśli nie zalecił tego lekarz.
- Stosuj regularnie – największa skuteczność jest przy przyjmowaniu o stałych porach.
- W trakcie kuracji unikaj kąpieli słonecznych i solarium.
- Nie należy stosować kremu na otwarte rany lub zakażone zmiany.
- W razie nasilenia objawów lub pojawienia się objawów niepożądanych skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Alternatywne opcje leczenia
- Glikokortykosteroidy miejscowe (np. hydrokortyzon, mometazon) – skuteczne w zaostrzeniach, refundowane przez NFZ; ograniczenia: długotrwałe stosowanie może prowadzić do ścieńczenia skóry, zmian barwnikowych.
- Takrolimus (Protopic) – miejscowy inhibitor kalcyneuryny, refundowany; skuteczniejszy w cięższych postaciach, może wywoływać uczucie pieczenia i wzrost wchłaniania ogólnoustrojowego.
- Emolienty i preparaty nawilżające – podstawa pielęgnacji skóry atopowej, pełne bezpieczeństwo, dostępne bez recepty.
- Leczenie ogólnoustrojowe (np. leki przeciwhistaminowe, immunosupresyjne) – w ciężkich i przewlekłych przypadkach, wymaga ścisłej kontroli lekarskiej; refundacja zależna od wskazania.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Pimekrolimus zarejestrowany przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych).
- Refundacja: Refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) dla dzieci powyżej 2 roku życia i dorosłych z łagodną lub umiarkowaną postacią atopowego zapalenia skóry, zgodnie z obwieszczeniem Ministra Zdrowia.
- Status prawny: Dostępny wyłącznie na receptę lekarską (Rp.); wydawany w aptekach ogólnodostępnych i szpitalnych.
- Wymagania dot. recepty: W przypadku refundacji konieczna adnotacja lekarza o wskazaniu refundacyjnym. Możliwa e-recepta.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Badania z lat 2022–2024 potwierdzają bezpieczeństwo i skuteczność pimekrolimusu w leczeniu długoterminowym u dzieci i dorosłych, podkreślając niskie ryzyko działań ubocznych oraz dobrą tolerancję nawet przy wieloletniej terapii (J. Dermatol. Treat. 2023, PMID: 36930382).
- Według najnowszych wytycznych Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD, 2022), pimekrolimus jest rekomendowany jako terapia pierwszego wyboru na wrażliwe okolice (twarz, zgięcia stawowe) i do długoterminowego leczenia zapobiegawczego zaostrzeniom AZS.
- Publikacje międzynarodowe (np. European Consensus Guidelines on Topical Calcineurin Inhibitors, 2023) preferują pimekrolimus przed takrolimusem u dzieci z łagodniejszą postacią AZS i jako tzw. terapię proaktywną.
- Nie stwierdzono związku z podwyższonym ryzykiem nowotworów przy stosowaniu zgodnym z zaleceniami (Dermatol Ther (Heidelb). 2024).
Dostępność i dostawa
| Opakowanie | Gramatura | Cena orientacyjna (2024)* | Szacowany czas dostawy kurierem/apteka online (Warszawa/Kraków/Gdańsk/Wrocław/Poznań) |
|---|---|---|---|
| Elidel | 15 g | ok. 42 zł (refundowany – 10% odpłatności) | 1 dzień roboczy – Warszawa, 1–2 dni – pozostałe miasta |
| Elidel | 30 g | ok. 75 zł (refundowany – 15–20 zł) | 1 dzień roboczy – Warszawa, Kraków, Gdańsk, Poznań; 1–2 dni – Wrocław |
*Ceny w zależności od apteki, stanu refundacji i dostępności.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania pacjentów
- Czy pimekrolimus można stosować u niemowląt?
Nie. W Polsce lek jest dopuszczony do stosowania u dzieci powyżej 2. roku życia. Stosowanie u młodszych dzieci wyłącznie na indywidualne zalecenie lekarza, poza wskazaniami rejestracyjnymi. - Czy pimekrolimus można stosować w ciąży lub podczas karmienia piersią?
Lek nie zaleca się do rutynowego stosowania w ciąży i laktacji — możliwy wyłącznie po ocenie ryzyka przez lekarza. Nie stosować na obszary skóry mające kontakt z niemowlęciem. - Ile czasu można stosować pimekrolimus?
Można stosować długoterminowo – nawet przez wiele miesięcy – pod kontrolą lekarza. Najczęściej do momentu ustąpienia zmian i świądu. - Czy lek jest bezpieczny w połączeniu z innymi lekami miejscowymi?
Tak, ale zaleca się zachowanie odstępu czasowego (minimum 1 godziny) i unikanie nakładania kilku preparatów na to samo miejsce. Konsultacja z lekarzem przy terapiach wielolekowych jest wskazana. - Czy pimekrolimus powoduje przebarwienia albo ścieńczenie skóry?
Nie. Lek nie powoduje ścieńczenia ani trwałych przebarwień skóry, odróżniając się tym od glikokortykosteroidów.
