Podstawowe informacje o produkcie
Dla specjalistów: Bromokryptyna-alkaloid sporyszu, wykazuje powinowactwo do receptorów D2, hamując sekrecję prolaktyny przez komórki laktotropowe. Posiada również pewne właściwości agonistyczne wobec receptorów serotoninowych i adrenergicznych, jednak z mniejszym znaczeniem klinicznym.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym wchłanianie jest szybkie, biodostępność: ok. 28% (efekt pierwszego przejścia przez wątrobę).
- Metabolizm: Intensywny metabolizm wątrobowy do nieaktywnych metabolitów przez cytochrom P450 (głównie CYP3A4).
- Wydalanie: Przeważnie z żółcią i kałem (80%), niewielka ilość (<6%) przez nerki z moczem.
- Czas działania: Maksymalne stężenie w osoczu: 1-3 godziny po podaniu; okres półtrwania: 6–15 godzin (średnio 10 h), indywidualne różnice.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Typowe zastosowania:
- Hiperprolaktynemia (zaburzenia miesiączkowania, wydzielanie mleka poza okresem karmienia, niepłodność u kobiet i mężczyzn, ginekomastia, galaktorrhea)
- Przewlekła niewydolność podwzgórza (mlekotok, akromegalia – jako lek wspomagający)
- Choroba Parkinsona (typowo jako lek wspomagający/leczniczy)
- Sindrom pustego siodła, guzy przysadki produkujące prolaktynę (prolactinoma)
- Zapobieganie lub zakończenie laktacji (np. po porodzie, w poronieniu – obecnie bardzo rzadko ze względów bezpieczeństwa)
Dobre praktyki stosowania
- Przyjmować zgodnie z zaleceniem lekarza, nie przekraczać ustalonych dawek.
- Unikać nagłego odstawiania.
- Początkowo dawkę należy zwiększać stopniowo, aby zminimalizować skutki uboczne żołądkowo-jelitowe i ortostatyczne spadki ciśnienia.
- Pilnować regularnych wizyt kontrolnych, pomiarów ciśnienia, badań laboratoryjnych oraz oceny skuteczności terapii (np. poziomy prolaktyny, wywiad neurologiczny).
- W polskich warunkach lek stosuje się zazwyczaj pod ścisłą kontrolą lekarza specjalisty (endokrynolog, neurolog).
Dawkowanie rano vs wieczorem
Bromokryptynę można stosować zarówno rano, jak i wieczorem.
- Zalety dawek wieczornych: Mniejsze ryzyko nudności i hipotensji ortostatycznej po wstaniu.
- Zalety dawek porannych: Możliwe większe działanie prokinetyczne i neuroprotekcyjne (ważne w chorobie Parkinsona).
- Bez względu na porę, ważna jest regularność i konsekwencja w przyjmowaniu leku (najlepiej o tej samej godzinie każdego dnia).
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Bromokryptynę zdecydowanie zaleca się przyjmować w trakcie posiłku
- Aby uniknąć dyskomfortu żołądkowo-jelitowego, nie przyjmuj na pusty żołądek.
- Przyjmowanie z posiłkiem nie pogarsza skuteczności leku ani nie wydłuża czasu jego działania.
- Zaleca się popijanie tabletek szklanką wody, unikać soków cytrusowych.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Wyjaśnienie/Zalecenie |
|---|---|
| Pokarm | Przyjmować z jedzeniem – redukuje działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego |
| Alkohol | Unikać – alkohol nasila działania niepożądane (zawroty głowy, omdlenia, nudności) |
| Leki przeciwnadciśnieniowe | Możliwe nasilenie efektu hipotensyjnego – monitorować ciśnienie krwi |
| Leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki) | Neuroleptyki osłabiają działanie bromokryptyny – nie zaleca się łączenia |
| Makrolidy (np. erytromycyna, klarytromycyna) | Podwyższone ryzyko działań niepożądanych – unikać równoczesnego stosowania |
| Inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol, rytonawir) | Mogą zwiększać stężenie bromokryptyny – monitorować objawy działań niepożądanych |
| Ergotamina, metysergid | Nasilenie skurczów naczyń – ryzyko martwicy kończyn, szczególnie u osób starszych |
| Inhibitory MAO | Możliwa nieprzewidywalna interakcja – skonsultować z lekarzem |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne (URPL/MZ) | Off-label |
|---|---|---|
| Hiperprolaktynemia | Tak | Nie dotyczy |
| Zapobieganie/zakończenie laktacji | Tak (ograniczone, głównie poporodowe wskazania medyczne) | Tak (wyjątkowe sytuacje medyczne) |
| Akromegalia | Tak | Nie dotyczy |
| Choroba Parkinsona | Tak | Nie dotyczy |
| Syndrom pustego siodła, guzy przysadki | Tak | Nie dotyczy |
| Niepłodność (zaburzenia hormonalne) | Tak | Tak (w niektórych przypadkach klinicznych) |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci i młodzież | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Hiperprolaktynemia | 1,25–2,5 mg/dobę, stopniowo zwiększać do 5–10 mg/dobę; dawka podzielona | 1,25 mg/dobę na początek, max 5 mg/dobę pod kontrolą lekarza | Zwykle jak u dorosłych, możliwa redukcja początkowej dawki |
| Akromegalia | 10–20 mg dziennie w 2–3 dawkach podzielonych | Brak danych (niezalecane), tylko wyjątkowo | Patrz: dawkowanie dorosłych, ostrożność przy chorobach serca |
| Choroba Parkinsona | 1,25 mg/dobę, stopniowo zwiększana co 1–2 tygodnie do dawki skutecznej 10–30 mg (maks. 40 mg/dobę) | Tylko po konsultacji ze specjalistą | Dawki indywidualizowane, możliwe mniejsze dawki początkowe |
| Zapobieganie laktacji | 2,5 mg co 12 godz. przez 14 dni | Wskazanie bardzo ograniczone | Rozważać indywidualnie ze względu na choroby współistniejące |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
Często obserwowane skutki uboczne:
- Nudności, wymioty, bóle brzucha, niestrawność
- Zawroty głowy, uczucie zmęczenia, senność lub bezsenność
- Bóle głowy
- Obniżenie ciśnienia tętniczego (szczególnie po wstaniu)
- Obfite pocenie się
Rzadkie, ale poważne skutki uboczne:
- Zaburzenia psychiczne (dezorientacja, omamy, pobudzenie psychoruchowe, mania)
- Skurcze naczyń, zaburzenia rytmu serca
- Włóknienie opłucnej, osierdzia lub otrzewnej (przy długotrwałym stosowaniu i wysokich dawkach)
- Objawy alergiczne: wysypka, świąd, obrzęk
- Drgawki, omdlenia
- Zaburzenia widzenia
Ostrzeżenia:
- Lek nie jest zalecany u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby, ciężką chorobą serca, nadciśnieniem niekontrolowanym oraz u osób po udarze.
- Szczególna ostrożność u kobiet w ciąży i podczas laktacji (stosować tylko pod ścisłą kontrolą lekarza).
- Lek upośledza zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn — zaleca się ostrożność.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przyjmuj lek regularnie, najlepiej o tej samej porze każdego dnia.
- Zawsze przyjmuj lek z posiłkiem lub tuż po posiłku.
- Nie popijaj leku sokiem grapefruitowym ani alkoholem.
- W razie pominięcia dawki, nie przyjmuj podwójnej — kontynuuj leczenie zgodnie z harmonogramem.
- Unikaj prowadzenia pojazdów w pierwszych dniach terapii (ryzyko senności, omdlenia).
- Regularnie kontroluj parametry wskazujące na skuteczność i bezpieczeństwo leku (np. poziom prolaktyny, EKG, ECHO serca przy dłuższej terapii).
- W razie wystąpienia silnych nudności, omamów lub duszności — natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
Alternatywne opcje leczenia
- Kabergolina (Dostinex, Kabactin) – agonista dopaminy nowszej generacji, dłuższy okres półtrwania (1-2 razy w tygodniu!), lepiej tolerowany, refundacja NFZ przy niepłodności i hiperprolaktynemii.
- Chinagolid (Norprolac) – selektywny agonista D2, stosowany w hiperprolaktynemii, dobra skuteczność i tolerancja, refundowany w wybranych wskazaniach.
- Antagoniści dopaminy – NIE STOSUJE SIĘ zamiennie (wręcz przeciwwskazane – np. risperidon, metoklopramid).
- Leki specyficzne dla choroby Parkinsona (lewodopa, pramipeksol, ropinirol) – częściej stosowane obecnie niż bromokryptyna, refundacja przez NFZ, większy wybór, indywidualizacja.
Porównanie zalet i wad:
- Bromokryptyna: sprawdzona skuteczność, niska cena, konieczność częstszego dawkowania i większe ryzyko działań niepożądanych żołądkowo-jelitowych.
- Kabergolina/chinagolid: wygodniejsze dawkowanie, mniej skutków ubocznych, wyższa cena.
- Nowoczesne leki na Parkinsona: większa skuteczność, lepsza tolerancja, większy koszt.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja produktu w URPL: obowiązkowa podległość pod Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.
- Lek wydawany wyłącznie na receptę lekarską – dotyczy każdej postaci i dawki.
- Refundacja NFZ uzależniona od wskazania (endokrynologiczne, neurologiczne, niepłodność); lista refundacyjna MZ aktualizowana regularnie.
- Bromokryptyna stosowana poza zarejestrowanymi wskazaniami – tylko pod kontrolą lekarza oraz po indywidualnej decyzji medycznej.
- Brak możliwości samodzielnego zamawiania przez internet bez recepty.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Rekomendacje międzynarodowe (Endocrine Society Clinical Practice Guidelines 2022, 2023) oraz wytyczne Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego 2023: bromokryptyna jest lekiem drugiego wyboru w leczeniu hiperprolaktynemii w razie nietolerancji lub nieskuteczności kabergoliny.
- Według Europejskiego Towarzystwa Neurologicznego 2024 – bromokryptyna jest jedną z opcji terapeutycznych u pacjentów z chorobą Parkinsona niewrażliwych na inne agonisty dopaminy, jednak wzrasta rola leków nowszej generacji.
- Bieżące polskie badania (Prof. E. Kos-Kudła, śląskie ośrodki 2023/2024): bromokryptyna pozostaje ważną alternatywą w terapii hyperprolaktynemii u kobiet planujących ciążę w najbliższym czasie – mniejsze ryzyko działań niepożądanych niż w przypadku kabergoliny.
- Zaleca się monitorowanie funkcji serca (ECHO serca) przy przewlekłym stosowaniu bromokryptyny powyżej 1 roku ze względu na rzadkie, ale potencjalnie groźne dla życia powikłania zwłóknieniowe.
Literatura: Endocrine Society Clinical Practice Guidelines 2022, Wytyczne PTNE 2023, European Neurology Update 2024, Materiały szkoleniowe CMKP, Kos-Kudła E. et al., Medycyna Praktyczna 2023.
Dostępność i dostawa
| Opakowanie / Ilość tabletek | Orientacyjna cena (pełnopłatna) | Popularność w aptekach |
|---|---|---|
| Parlodel 2,5 mg x 30 tabl. | ok. 30–42 zł | bardzo szeroka dostępność |
| Bromergon 2,5 mg x 30 tabl. | ok. 22–30 zł | dostępny w większości aptek sieciowych i lokalnych |
| Kapsułki o przedłużonym uwalnianiu 10 mg x 30 kaps. | ok. 90–120 zł | mniej dostępne, głównie apteki internetowe |
| Miasto | Standardowy czas dostawy do apteki (dni robocze) |
|---|---|
| Warszawa | 1–2 dni |
| Kraków | 1–2 dni |
| Poznań | 1–2 dni |
| Gdańsk | 1–3 dni |
| Katowice | 1–2 dni |
| Wrocław | 1–2 dni |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy bromokryptyna jest bezpieczna w ciąży?
Bromokryptyna może być stosowana w ciąży wyłącznie na wyraźne zalecenie lekarza, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko. W ciąży wybiera się najniższą skuteczną dawkę i monitoruje stan matki oraz płodu. Większość doświadczeń klinicznych wskazuje na bezpieczeństwo, jednak każdorazowo decyzja należy do lekarza.
Na początku leczenia zaleca się powstrzymanie się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn do czasu poznania reakcji własnego organizmu na lek, gdyż często pojawiają się senność, zawroty głowy lub nagłe spadki ciśnienia.
Lekarz prowadzący decyduje o długości terapii. Nie wolno samowolnie przerywać leczenia, za wyjątkiem ostrego działania niepożądanego – wszelkie zmiany dawkowania należy uzgadniać z lekarzem.
Lek przechowywać w temperaturze poniżej 25°C, w oryginalnym opakowaniu, w miejscu niedostępnym dla dzieci. Nie wystawiać na działanie wilgoci i światła.
Bromokryptyna rzadko powoduje zwiększenie masy ciała; u części osób mogą występować zmiany apetytu, jednak efektem leczenia hiperprolaktynemii jest raczej przywrócenie prawidłowych mechanizmów metabolicznych. Zaleca się monitorowanie masy ciała szczególnie w chorobie Parkinsona.
