Mirtazapine

Podstawowe informacje o produkcie

Mechanizm działania

Prosto dla pacjenta

Mirtazapina wpływa na stałe poprawienie nastroju oraz łagodzenie lęku, regulując poziom dwóch ważnych substancji w mózgu: serotoniny i noradrenaliny. Dzięki temu pomaga przywrócić równowagę psychiczną.

Wyjaśnienie specjalistyczne

Mirtazapina jest antagonistą receptorów α2

Farmakokinetyka

• Wchłanianie: Dobrze wchłania się po podaniu doustnym; biodostępność ok. 50%.
• Metabolizm: W wątrobie (CYP1A2, CYP2D6, CYP3A4); tworzenie aktywnych metabolitów.
• Wydalanie: Głównie z moczem (ok. 75%), częściowo z kałem; niewielki wpływ niewydolności nerek na eliminację.
• Czas działania: Okres półtrwania wynosi zwykle 20–40 godzin, co pozwala na stosowanie 1x dziennie.

Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki stosowania

W Polsce Mirtazapina jest najczęściej przepisywana osobom dorosłym z objawami umiarkowanej lub ciężkiej depresji, często w przypadkach bezsenności, utraty apetytu czy przewlekłego lęku.

• Najczęściej przyjmuje się jedną tabletkę wieczorem (ze względu na działanie uspokajające).
• Tabletki można połykać w całości popijając wodą, a tabletki ulegające rozpadowi rozpuścić na języku bez popijania.
• Zazwyczaj zaczyna się od 15 mg raz na dobę, zwiększając dawkę co kilka dni – zgodnie z zaleceniem lekarza.
• Pierwsze efekty terapeutyczne często pojawiają się po 1–2 tygodniach, pełna poprawa po 4–6 tygodniach.
• Ważna jest systematyczność i nieprzerywanie kuracji bez konsultacji z lekarzem.

Dawkowanie rano vs wieczorem

• Wieczorem: Zalecane u większości pacjentów, zwłaszcza z bezsennością lub niepokojem (lek działa uspokajająco i ułatwia zasypianie).
• Rano: Rzadko zalecane; może powodować senność w ciągu dnia. Jeżeli przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu, warto skonsultować z lekarzem zmianę godziny przyjmowania.
• Wskazówka: Najważniejsza jest codzienna regularność przyjmowania leku o tej samej porze.

Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo

• Mirtazapina może być przyjmowana niezależnie od posiłków, co jest korzystne dla polskich pacjentów.
• Jedzenie nie wpływa znacząco na wchłanianie leku.
• Nie zaleca się zażywania wspólnie z dużą ilością tłustych potraw lub alkoholem.
• U osób z wrażliwym żołądkiem warto lek zażywać po lekkim posiłku.

Ostrzeżenia dotyczące interakcji

Wskazania (oficjalne i off-label)

Dawkowanie według wskazań klinicznych

Ostateczną dawkę ustala lekarz, uwzględniając wiek, schorzenia towarzyszące i inne przyjmowane leki.

Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne

• Bardzo często (>10% pacjentów): senność, przyrost masy ciała, wzmożony apetyt, suchość w ustach.
• Często (1–10%): obrzęki, zawroty głowy, bóle głowy, zmęczenie, nudności, biegunka/zaparcia, podwyższony cholesterol, wzrost aktywności enzymów wątrobowych.
• Rzadko (<1%): wysypki, napady drgawek, zmiany hematologiczne (agranulocytoza – niebezpieczne obniżenie liczby białych krwinek). W przypadku gorączki, bólu gardła, podbiegnięć krwawych – natychmiast zgłosić się do lekarza!
• Ostrzeżenia: Nie stosować u osób z ciężką niewydolnością wątroby, depresją z myślami samobójczymi, ciężką padaczką, manią lub z aktywną chorobą nowotworową wątroby.

Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (porady farmaceuty)

• Przyjmuj lek zawsze o tej samej porze (najlepiej wieczorem).
• Nie łącz z alkoholem ani środkami uspokajającymi bez konsultacji z lekarzem.
• Nie przerywaj leczenia gwałtownie – konieczne jest stopniowe odstawianie (w porozumieniu z lekarzem).
• Regularnie kontroluj masę ciała oraz podstawowe badania krwi (raz na kilka miesięcy).
• W razie pominięcia dawki – nie przyjmuj podwójnej porcji, kontynuuj według zaleceń.
• Wspólnie z farmaceutą lub lekarzem kontroluj działanie uboczne i efektywność.
• Powiadom lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach (na receptę i bez recepty, w tym suplementach diety).

Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ – porównanie)

Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce

• Mirtazapina jest w pełni zarejestrowana przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych).
• Dostępna wyłącznie na receptę lekarską (rektupta R).
• Refundacja przez NFZ możliwa w leczeniu epizodów dużej depresji wg listy leków refundowanych Ministerstwa Zdrowia (MZ; aktualizacja: czerwiec 2024).
• Zgodnie z ChPL stosowanie u dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia wymaga szczególnej ostrożności (off-label, decyzja specjalisty psychiatry).

Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)

• Według Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (PTP), 2023, mirtazapinę rekomenduje się w depresji z zaburzeniami snu, niedożywieniem oraz z nasilonym lękiem.
• Badania (Review, 2023) potwierdzają korzystny profil działania w starszych grupach wiekowych – poprawia apetyt, sen i tolerancję leku bez zwiększenia ryzyka zespołu serotoninowego.
• Wytyczne NIZP-PZH 2024 oraz European Psychiatric Association (EPA) uznają mirtazapinę za lek pierwszego wyboru w depresji u osób z chorobami współistniejącymi metabolicznymi (np. cukrzyca, nadciśnienie; konieczna kontrola masy ciała).
• Duży przegląd systematyczny z 2022 roku (Cipriani et al., The Lancet Psychiatry) wykazał, że mirtazapina ma podobną skuteczność co SSRI, lecz lepszy wpływ na sen i apetyt.
• Brak doniesień o zwiększonym ryzyku samobójstw u dorosłych; u dzieci i młodzieży – terapia wyłącznie pod kontrolą specjalisty.

Dostępność i dostawa

• Lek jest szeroko dostępny w polskich aptekach stacjonarnych i internetowych.
• Popularne opakowania: 30, 60 lub 90 tabletek (najczęstsze dawki 15 mg, 30 mg i 45 mg).
• Orientacyjna cena za opakowanie 30 tabletek 30 mg: 15–30 zł (refundacja), 35–70 zł (pełnopłatny).

FAQ – najczęstsze pytania pacjentów

1. Czy Mirtazapina uzależnia?
   Nie. Mirtazapina nie wywołuje uzależnienia fizycznego, jednak nie należy jej odstawiać nagle – odstawianie powinno przebiegać pod kontrolą lekarza.
2. Jak szybko działa mirtazapina?
   Pierwsze korzyści można zauważyć po około 1–2 tygodniach, jednak pełny efekt terapeutyczny pojawia się najczęściej po 4–6 tygodniach systematycznego stosowania.
3. Czy lek można stosować u osób starszych?
   Tak, przy zachowaniu ostrożności i rozpoczynaniu od najmniejszej dawki. Stosowanie mirtazapiny jest często korzystne u seniorów z depresją, zaburzeniami snu lub brakiem apetytu.
4. Czy mogę prowadzić samochód podczas stosowania mirtazapiny?
   Nie zaleca się prowadzenia pojazdów w pierwszych tygodniach terapii, szczególnie jeśli pojawia się senność lub zaburzenia koncentracji.
5. Co robić, jeśli zapomnę przyjąć tabletkę?
   Pominiętą dawkę należy pominąć i zażyć kolejną o zwykłej porze. Nie należy zażywać podwójnej dawki!

W razie dodatkowych pytań lub wątpliwości – zawsze warto skonsultować się z farmaceutą, lekarzem rodzinnym lub psychiatrą.