Micronase (Glibenklamid, Glyburide) – kompleksowy opis leku na cukrzycę typu 2
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybko się wchłania z przewodu pokarmowego, maksymalne stężenie w osoczu osiąga po 2–4 godzinach od podania doustnego.
- Metabolizm: Przekształcany głównie w wątrobie do nieaktywnych metabolitów.
- Wydalanie: Wydalany przez nerki i częściowo z żółcią. Uwaga! Zaburzenia nerek lub wątroby mogą wydłużać efekt działania.
- Czas działania: Działa ok. 12–24 godziny (możliwe ryzyko hipoglikemii po kilku godzinach).
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, głównie u dorosłych, gdy dieta i aktywność fizyczna są niewystarczające do kontroli poziomu cukru.
- Typowe dawki: Początkowo 2,5–5 mg na dobę; dawkę dostosowuje lekarz w zależności od reakcji organizmu.
- Tabletkę należy połykać w całości, popijając wodą.
- W praktyce polskiej lekarz niejednokrotnie łączy glibenklamid z metforminą lub innymi lekami przeciwcukrzycowymi w celu poprawy kontroli glikemii.
- Podstawą skutecznej terapii jest regularność przyjmowania. Nie należy pomijać dawek, rezygnować z leku lub samemu zmieniać dawkowania.
Dawkowanie rano vs wieczorem – wskazówki i zalety
- Rano: Zalecane przez większość diabetologów – zmniejsza ryzyko hipoglikemii nocnej, lepiej odpowiada typowym polskim zwyczajom śniadaniowym.
- Wieczorem: Może być zalecane wyjątkowo, gdy występuje wzrost glikemii nocnej (tzw. zjawisko świtu). Ryzyko hipoglikemii wzrasta, zwłaszcza jeśli pacjent nie je kolacji!
- Wskazówki: Najlepiej ściśle trzymać się godzin ustalonych przez lekarza. Stosować regularnie, przed lub w trakcie śniadania i/lub obiadu (zależnie od zalecenia).
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo?
- Lek należy zażywać w trakcie lub tuż przed głównym posiłkiem.
- Nie zaleca się przyjmowania na czczo – zwiększa się wówczas ryzyko hipoglikemii (niedocukrzenia).
- Przy typowej polskiej diecie (śniadanie, obiad, kolacja): dawniej często schemat 1x/dzień rano do śniadania; w niektórych przypadkach 2x/dziennie (śniadanie + obiad).
- Unikać dużych odstępów między dawką leku a posiłkiem!
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Kategoria | Przykłady | Możliwe skutki | Zalecenie |
|---|---|---|---|
| Pokarm | Posiłki o wysokiej zawartości tłuszczu, nieregularne pory jedzenia | Ryzyko hipoglikemii lub hiperglikemii | Regularne spożywanie posiłków |
| Alkohol | Piwo, wódka, wino | Wzrost ryzyka niedocukrzenia; możliwy efekt disulfiramowy (nudności, zaczerwienienie twarzy) | Unikać alkoholu lub ograniczyć do minimum |
| Leki | NSAID, warfaryna, beta-blokery, ACE-I, inhibitory MAO, niektóre antybiotyki (np. sulfonamidy) | Nasila lub osłabia działanie glibenklamidu; ryzyko działań niepożądanych | Konsultacja z lekarzem przed dodaniem nowego leku |
Wskazania (oficjalne i off-label)
| Wskazanie | Status | Uwaga |
|---|---|---|
| Cukrzyca typu 2 | Oficjalne | Gdy dieta i aktywność niewystarczają; monoterapia i terapia skojarzona |
| Cukrzyca typu MODY | Off-label | Konsylium specjalistyczne |
| Cukrzyca u dzieci | Off-label | Bardzo rzadko; wyłącznie specjaliści diabetologii dziecięcej |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Grupa | Dawka początkowa | Dawka docelowa | Maksymalna dawka dobowa |
|---|---|---|---|
| Dorośli | 2,5–5 mg/dobę rano | 5–10 mg/dobę w 1–2 dawkach | 15 mg/dobę |
| Seniorzy (>65 lat) | 2,5 mg/dobę | 5 mg/dobę w 1–2 dawkach | 10 mg/dobę (zaleca się niższe dawki i częste kontrole!) |
| Dzieci (off-label) | 0,1–0,2 mg/kg/dawka | Dawkowanie pod ścisłą kontrolą specjalisty | Indywidualnie ustalana przez diabetologa pediatrę |
Profil bezpieczeństwa i działania niepożądane
| Objaw niepożądany | Częstość | Uwagi |
|---|---|---|
| Hipoglikemia (niedocukrzenie) | Bardzo często | Najważniejsze zagrożenie – należy znać objawy i mieć węglowodany pod ręką! |
| Reakcje alergiczne (wysypka, świąd, pokrzywka) | Rzadko | Uwaga przy alergii na leki sulfonamidowe |
| Bóle brzucha, nudności, wymioty | Często | Zwykle łagodny przebieg |
| Zaburzenia smaku | Rzadko | Może wystąpić metaliczny posmak |
| Cholestaza, żółtaczka cholestatyczna | Bardzo rzadko | Natychmiastowa konsultacja lekarska w razie zażółcenia skóry |
| Wzrost masy ciała | Stosunkowo często | Monitorowanie diety i ruchu |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (wskazówki farmaceuty)
- Przyjmuj lek codziennie o tej samej porze, najlepiej rano przed lub podczas śniadania.
- Nie pomijaj posiłków podczas stosowania – ryzyko hipoglikemii wzrasta!
- Zawsze informuj swojego lekarza i farmaceutę o wszystkich zażywanych lekach. Glibenklamid wchodzi w interakcje z wieloma preparatami na receptę i bez recepty!
- W przypadku objawów niedocukrzenia (drżenie rąk, potliwość, głód, niepokój) – niezwłocznie zjedz cukier, miód lub wypij słodzony napój i skontaktuj się z lekarzem.
- Podczas choroby, silnego stresu, a także zmiany diety/aktywności – skonsultuj ewentualną modyfikację dawkowania.
- Regularnie kontroluj poziom cukru we krwi, prowadź dzienniczek samokontroli.
Alternatywne opcje leczenia (NFZ 2024)
- Metformina (Glucophage, Siofor, Formetic): Lek pierwszego wyboru, obniża insulinooporność, nie prowadzi do hipoglikemii.
- Pochodne sulfonylomocznika II generacji (gliklazyd, glimepiryd): Mniej ryzykowne pod względem hipoglikemii i przyrostu masy ciała niż glibenklamid.
- Inhibitory DPP-4 (sitagliptyna, wildagliptyna): Obniżają stężenie cukru zależnie od spożycia posiłków, niewielkie ryzyko hipoglikemii.
- Inhibitory SGLT-2 (dapagliflozyna, empagliflozyna): U chorych wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego.
- Insuliny: Gdy doustne leki nie wystarczają lub przy przeciwwskazaniach.
Porównanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja w Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
- Dostępność wyłącznie na receptę lekarską (zwykłą lub elektroniczną, możliwa atomatyczna e-weryfikacja limitu refundacyjnego przez NFZ).
- Refundacja NFZ – lek na liście refundacyjnej dla osób z rozpoznaną cukrzycą typu 2, niekiedy dla dzieci (off-label wymaga konsultacji specjalistycznych).
- Dostępny w większości polskich aptek stacjonarnych i internetowych.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025; literatura)
- Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2024, preferowane są nowsze pochodne sulfonylomocznika (glimepiryd, gliklazyd) ze względu na niższe ryzyko hipoglikemii i przyrostu masy ciała. (Diabetologia Praktyczna, 2024; 15(3): 157-180)
- Badania ogólnoeuropejskie (EASD, 2023) wskazują konieczność indywidualizacji terapii i ostrożności u osób starszych oraz z niewydolnością nerek.
- Glibenklamid nie jest zalecany w nowo rozpoczynanym leczeniu cukrzycy typu 2 u pacjentów powyżej 75. roku życia – ze względu na zwiększone ryzyko poważnych hipoglikemii. (Rekomendacje PTD 2024)
- Literatura:
- PTD 2024 – Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę
- Diabetologia Praktyczna 2024, EASD 2023 Annual Report
- https://rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/ oraz baza URPL
Dostępność i dostawa – ceny, opakowania, czas realizacji
| Opakowanie | Ilość tabletek | Dawkowanie | Orientacyjna cena detaliczna* | Cena refundowana (2024) |
|---|---|---|---|---|
| Micronase/ Glibenclamid 5 mg | 30 | 1/dobę | ~9–14 zł | 1,20 zł |
| Euglucon 5 mg | 60 | 1–2/dobę | ~17–22 zł | 2,24 zł |
| Glibetic 5 mg | 30 | 1/dobę | ~9–12 zł | 1,02 zł |
Dostawa do głównych miast Polski (zamówienie internetowe, orientacyjny czas realizacji):
| Miasto | Czas realizacji (dni robocze) | Uwaga |
|---|---|---|
| Warszawa | 1–2 | Możliwy odbiór osobisty w aptece tego samego dnia |
| Kraków | 1–2 | Wybrane apteki oferują dowóz do domu |
| Poznań, Wrocław, Gdańsk | 1–3 | Dostawa kurierem lub do punktu odbioru |
| Mniejsze miejscowości | 2–4 | Wysyłka z centralnego magazynu |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy Micronase (Glibenklamid) można stosować z innymi lekami na cukrzycę?
Tak, czasami lekarz zaleca terapię skojarzoną (np. z metforminą). Nie wolno samodzielnie łączyć preparatów
- Czy mogę prowadzić samochód podczas stosowania glibenklamidu?
Tak, ale w przypadku hipoglikemii
- Czy lek może być stosowany w ciąży lub podczas karmienia piersią?
Nie, glibenklamid jest przeciwwskazany
- Jakie są pierwsze objawy niedocukrzenia i co wtedy zrobić?
Drżenie rąk, potliwość, głód, trudności z koncentracją, uczucie osłabienia – należy natychmiast zjeść słodki produkt i powiadomić osobę z otoczenia lub lekarza.
- Co zrobić, gdy zapomniałem przyjąć dawkę?
Nie przyjmuj podwójnej dawki! Weź lek przy następnym posiłku, a o sytuacji poinformuj lekarza kontrolującego leczenie.
Pamiętaj:
