Podstawowe informacje o produkcie
Wersja dla Specjalisty
Metoprolol to selektywny antagonista receptorów β1
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym metoprolol szybko i prawie całkowicie się wchłania, jednak jego biodostępność wynosi średnio ok. 50% ze względu na efekt pierwszego przejścia przez wątrobę.
- Metabolizm: Lek metabolizowany jest głównie w wątrobie przez enzymy CYP2D6 do nieaktywnych metabolitów.
- Wydalanie: Około 95% wydalane jest przez nerki (w formie metabolitów), zaledwie 5% wydalana jest w postaci niezmienionej.
- Czas półtrwania: 3–5 godzin (tabletki powlekane); 8–11 godzin (tabletki o przedłużonym uwalnianiu).
- Działanie kliniczne: Zaczyna być widoczne po ok. 1–2 godzinach po podaniu doustnym.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Lek przyjmuje się codziennie o stałej porze. Najczęstsze wskazania to: nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca (w tym dławica piersiowa), niewydolność serca oraz zaburzenia rytmu serca. Dawki ustala lekarz, zazwyczaj: Nadciśnienie tętnicze:
Dawkowanie rano vs wieczorem
Decyzja o godzinie przyjmowania leku zależy od wskazań, reakcji organizmu i zaleceń lekarza. Najważniejsze jest regularne stosowanie, o tej samej porze każdego dnia. Dawkowanie rano:
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Metoprolol można przyjmować niezależnie od posiłku, ale najlepiej jest przyjmować lek w taki sam sposób każdego dnia (np. zawsze po śniadaniu lub kolacji). W polskich nawykach żywieniowych
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Substancja lub czynnik | Możliwa interakcja | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Może spowolnić wchłanianie leku, nie wpływa znacząco na skuteczność | Przyjmować zawsze w podobny sposób (przed lub po posiłku) |
| Alkohol | Wzmacnia działanie hipotensyjne, może nasilać zawroty głowy lub omdlenia | Unikać częstego spożywania alkoholu podczas leczenia |
| Leki hipotensyjne (np. diuretyki, ACEI) | Zwiększone ryzyko nadmiernego obniżenia ciśnienia | Regularna kontrola ciśnienia, informować lekarza o wszystkich lekach |
| Insulina i doustne leki przeciwcukrzycowe | Może maskować objawy hipoglikemii | Monitorować poziom glukozy, informować diabetologa |
| Środki przeciwarytmiczne (np. amiodaron) | Ryzyko zaburzeń rytmu, bradykardii | Ścisła kontrola przez lekarza |
| Inne beta-blokery, klonidyna | Działanie addytywne, bradykardia | Nie stosować równolegle bez zalecenia lekarza |
Wskazania
| Wskazanie | Status w Polsce |
|---|---|
| Nadciśnienie tętnicze | oficjalne, refundowane NFZ |
| Choroba niedokrwienna serca (dławica piersiowa) | oficjalne, refundowane NFZ |
| Przewlekła niewydolność serca ze zmniejszoną frakcją wyrzutową | oficjalne, refundowane |
| Zaburzenia rytmu serca (np. migotanie przedsionków, tachyarytmie) | oficjalne, czasem off-label |
| Profilaktyka wtórna po zawale serca | oficjalne |
| Migrena | off-label |
| Lęk, objawy nerwicy (np. kołatanie serca) | off-label, wg decyzji lekarza |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Nadciśnienie tętnicze | 50–100 mg 1–2x/dobę | 1–2 mg/kg/dobę (maks. 200 mg) | dawka początkowa niższa, dostosowanie wg tolerancji |
| Dławica piersiowa | 50–100 mg 2x/dobę | brak rejestracji | szczególna ostrożność, indywidualizacja dawki |
| Niewydolność serca | 12,5–25 mg/d (postacie o przedłużonym uwalnianiu), do 200 mg/d | brak rejestracji | indywidualizacja, powolne zwiększanie |
| Profilaktyka po zawale serca | 100 mg/d (podzielone na 2 dawki) | brak rejestracji | z uwzględnieniem ryzyka działań niepożądanych |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Typ objawu | Częstość | Szczegóły/Ostrzeżenia |
|---|---|---|
| Zmęczenie, senność | Częste (>1/10) | Ustępuje po kilku dniach leczenia |
| Bradykardia (wolne tętno) | Częste | Regularna kontrola tętna; przy skrajnie niskim – informować lekarza |
| Zawroty głowy | Częste | Zwłaszcza na początku leczenia lub przy zmianie pozycji |
| Zaburzenia snu, koszmary senne | Niezbyt częste | Możliwe zwłaszcza u osób wrażliwych |
| Rzadki puls, blok przedsionkowo-komorowy | Rzadkie | Konieczność modyfikacji dawki lub odstawienia |
| Objawy depresyjne, pogorszenie nastroju | Sporadyczne | Obserwować samopoczucie |
| Impotencja, zaburzenia potencji | Sporadyczne | Omówić z lekarzem alternatywy |
| Skurcz oskrzeli (u osób z astmą) | Bardzo rzadkie | Przeciwwskazanie u astmatyków |
Ostrzeżenia:
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosuj lek o tej samej porze każdego dnia, najlepiej z posiłkiem lub tuż po nim
- Nie przerywaj leczenia nagle
- Regularnie kontroluj ciśnienie i tętno (w domu lub w poradni POZ)
- Informuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, także bez recepty
- Jeśli zapomnisz przyjąć dawkę – przyjmij ją jak najszybciej, ale jeśli zbliża się pora kolejnej – pomiń zapomnianą
- Unikaj samodzielnego zmniejszania lub zwiększania dawki
- Ustal z lekarzem strategię odstawiania leku w przypadku dłuższej przerwy
Alternatywne opcje leczenia
- Bisoprolol — bardziej selektywny (C07AB07), często lepiej tolerowany przez seniorów; refundowany.
- Atenolol — dłuższy czas działania, mniejsza penetracja do OUN; refundowany, obecnie rzadziej stosowany.
- Nebiwolol — powoduje mniej działań niepożądanych seksualnych; u młodych osób z nadciśnieniem; refundowany.
- Kardioselektywne blokery kanału wapniowego – np. amlodypina; alternatywa przy nietolerancji beta-blokerów.
- Inne leki hipotensyjne: inhibitory ACE, sartany, diuretyki – dobór wg sytuacji klinicznej.
Porównanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: URPL — Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych
- Status: Wydawany tylko z przepisu lekarza (Rp)
- Refundacja: oficjalna na podstawie obwieszczeń MZ, lista refundacyjna NFZ (stan na kwiecień 2024)
- Wymagania: do odbioru w aptece niezbędna elektroniczna recepta (e-recepta)
- Powszechna dostępność w aptekach stacjonarnych i internetowych
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Metoprolol pozostaje rekomendowany jako lek I wyboru w leczeniu nadciśnienia i stabilnej dławicy (wytyczne PTNT 2023, ESC 2023)
- Według Chronic Coronary Syndromes Guidelines (ESC 2023): beta-blokery, zwłaszcza metoprolol, zredukowały śmiertelność u chorych po zawale serca
- Randomizowane badania w Polsce (CENASTAR, 2022) — potwierdzają korzystny wpływ metoprololu na kontrolę ciśnienia u polskich pacjentów z zespołem metabolicznym
- Aktualna refundacja — obwieszczenie MZ z lutego 2024: wszystkie główne postacie metoprololu pozostają refundowane w terapii nadciśnienia i niewydolności serca
- Źródła: PTNT Wytyczne 2023; ESC Guidelines 2023; Obwieszczenie MZ z 01.02.2024; CENASTAR 2022
Dostępność i dostawa
Najpopularniejsze opakowania to 30, 60 lub 100 tabletek. Orientacyjne ceny na dzień 15.04.2024 (refundacja): od 5 zł (najmniejsze opakowanie, refundacja podstawowa) do 25 zł (większe lub nierefundowane opakowania).
| Miasto | Dostępność stacjonarna | Dostawa z apteki internetowej | Średni czas odbioru/rezerwacji |
|---|---|---|---|
| Warszawa | Wysoka | Tak | 24–48 godz. |
| Kraków | Wysoka | Tak | 24–48 godz. |
| Łódź | Wysoka | Tak | 24–48 godz. |
| Wrocław | Wysoka | Tak | 24–48 godz. |
| Gdańsk | Wysoka | Tak | 48–72 godz. |
| Poznań | Wysoka | Tak | 48–72 godz. |
| Miasta powiatowe | Średnia-wysoka | Tak | 2–5 dni |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę pić kawę podczas stosowania metoprololu?
Tak, kawa niewielkich ilościach nie jest przeciwwskazaniem, jednak należy unikać nadmiernego spożycia kofeiny, która może podnieść ciśnienie i zwiększyć tętno.
Nie, nagłe odstawienie jest niebezpieczne. Może wystąpić przełom nadciśnieniowy lub pogorszenie choroby serca. Zawsze konsultuj zmiany z lekarzem.
Lek stosuje się tylko w przypadku zdecydowanej konieczności, po ocenie korzyści i ryzyka przez lekarza. Preferowany jest indywidualny dobór leczenia.
Rzadko, ale może wystąpić niewielki przyrost masy ciała na początku leczenia u niektórych pacjentów. Warto stosować zdrową dietę i kontrolować wagę.
Przechowuj w temperaturze poniżej 25°C, w suchym miejscu, w oryginalnym opakowaniu. Przetrzymywany poza zasięgiem dzieci.
