Lamisil (Terbinafina) – Kompleksowy opis dla pacjenta
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybkie wchłanianie po podaniu doustnym, biodostępność ok. 40% (efekt pierwszego przejścia przez wątrobę).
- Metabolizm: Intensywny w wątrobie – głównie przez enzymy CYP2C9, CYP1A2, CYP3A4, CYP2C8 i CYP2C19.
- Wydalanie: Głównie z moczem (70%), częściowo z kałem.
- Czas działania (T½): Około 36 godzin; w tkankach (paznokcie, skóra) lek utrzymuje się przez kilka tygodni po zakończeniu terapii.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Tabletki:
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Łatwo o utrzymanie regularności; mniejsze ryzyko zapomnienia. Może nasilać działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego u niektórych osób.
- Wieczorem: Dobre dla pacjentów skarżących się na mdłości w ciągu dnia; uwaga na ryzyko pominięcia dawki przez zapomnienie.
- Wskazówka: Najważniejsza jest konsekwencja – lek należy przyjmować codziennie o tej samej porze.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Przyjmowanie terbinafiny nie jest ściśle zależne od posiłku. Posiłek nie wpływa w istotny sposób na biodostępność leku. W polskich realiach często rekomenduje się przyjmowanie po śniadaniu, co pomaga unikać zgagi i ułatwia pamiętanie o dawce. W praktyce: można stosować na czczo lub po posiłku, w zależności od preferencji pacjenta i tolerancji żołądka.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Grupa | Interakcje | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarmy | Nieistotne, można przyjmować z pokarmem lub bez | Brak specjalnych zaleceń |
| Alkohol | Może nasilać hepatotoksyczność | Zalecana ostrożność, unikać alkoholu |
| Inne leki |
| Informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach |
Wskazania
| Wskazanie (oficjalne/off-label) | Typ postaci | Źródło wskazania |
|---|---|---|
| Grzybica paznokci (onychomikoza) | Tabletki doustne | ChPL, Rejestracja URPL |
| Grzybica stóp, pachwin, skóry gładkiej | Krem/spray/żel/tabletki | ChPL, PNDS |
| Łupież pstry | Krem/spray/żel | ChPL, praktyka kliniczna |
| Kandydoza skóry (off-label) | Krem, sporadycznie tabletki | Polskie wytyczne PTD, off-label |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (powyżej 2 lat) | Seniorzy (>65 lat) |
|---|---|---|---|
| Grzybica paznokci | 250 mg 1x dziennie przez 6-12 tygodni | 6 mg/kg mc. 1x dziennie przez 6-12 tygodni | 250 mg 1x dziennie; kontrola wątroby! |
| Grzybica skóry | 250 mg 1x dziennie przez 2-4 tygodnie (tabletki) lub miejscowo 1-2x dziennie | 6 mg/kg mc. 1x dziennie przez 2-4 tygodnie | Jak u dorosłych; zaleca się monitorowanie czynności wątroby |
| Łupież pstry, kandydoza | Miejscowo 1x dziennie przez 2-4 tygodnie | Miejscowo 1x dziennie | Jak u dorosłych |
Profil bezpieczeństwa / Skutki uboczne
| Częstość | Skutek uboczny | Uwagi/przykłady |
|---|---|---|
| Bardzo często (≥1/10) | Bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe | Mdłości, biegunka, niestrawność |
| Często (≥1/100, <1/10) | Wysypka, zapalenie wątroby, świąd | Wskazane badania próby wątroby w trakcie terapii |
| Rzadko (<1/1000) | Pancytopenia, reakcje alergiczne, złuszczające zapalenie skóry | Natychmiastowa konsultacja lekarska |
| Bardzo rzadko | Ciężkie uszkodzenie wątroby, zespół Stevensa-Johnsona | Odstawienie leku, hospitalizacja |
Ostrzeżenia:
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosuj lek zgodnie z zaleceniami lekarza/farmaceuty – regularność ma zasadnicze znaczenie.
- Nie przerywaj terapii przed czasem – ryzyko nawrotu infekcji.
- Unikaj kontaktu preparatu z oczami, błonami śluzowymi, ranami.
- Dbaj o suchą i czystą skórę, codzienna higiena poprawia skuteczność terapii.
- W przypadku osób leczonych przewlekle (np. kardiomiopatie, cukrzyca) monitoruj możliwe interakcje lekowe.
- Kontroluj próby wątrobowe przed i w trakcie terapii doustnej (zwłaszcza powyżej 6 tygodni kuracji).
- Jeśli pominiesz dawkę – przyjmij ją jak najszybciej, nie podwajaj dawki!
Alternatywne opcje leczenia
- Flukonazol (Diflucan, leki generyczne) – Doustnie, skuteczne w kandydozach. Częściowo refundowane przez NFZ.
- Zaleta: Rzadziej powoduje uszkodzenie wątroby niż terbinafina
- Wada: Mniejsza skuteczność przy dermatofitach
- Itrakonazol (Orungal, leki generyczne) – Doustnie/dokładnie kontrolowane przypadki; refundacja ograniczona.
- Zaleta: Szerokie spektrum działania
- Wada: Specyficzne interakcje, wymagane kontrolne EKG i próby wątrobowe
- Ketokonazol (ketokonazol krem 2%) – Stosowany miejscowo, refundowany w niektórych wskazaniach.
- Zaleta: Dostępny bez recepty
- Wada: Rzadziej stosowany ogólnoustrojowo z powodu działań toksycznych
- Preparaty miejscowe (klotrimazol, mikonazol) – Szeroko dostępne bez recepty, tańsza alternatywa przy grzybicach powierzchownych.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Produkt dopuszczony do obrotu przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych).
- Dostępność: Tabletki na receptę lekarską (Rp). Kremy/spraye – OTC.
- Refundacja NFZ: Terbinafina w tabletkach refundowana w terapii onychomikozy przy spełnieniu warunków programu lekowego lub zgodnie z listą refundacyjną MZ.
- Monitorowanie terapii (zgodnie z wytycznymi PTD / MZ): Kontrola czynności wątroby podczas długotrwałego leczenia.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- PTD (Polskie Towarzystwo Dermatologiczne), 2023: Terbinafina pozostaje lekiem pierwszego wyboru w grzybicy paznokci i stóp. Zaleca się monitorować próby wątrobowe przy leczeniu >6 tygodni (Jadwiga Kalinowska et al., "Wytyczne terapii przeciwgrzybiczej w praktyce dermatologicznej 2023", Przegląd Dermatologiczny, 2023).
- ESCMID European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases, 2024: Brak zmian w schemacie leczenia; potwierdzono wysoką skuteczność i bezpieczeństwo terbinafiny w monoterapii i terapii skojarzonej.
- Nowe badania (Lancet ID, 2022): Krótsze schematy terapii miejscowej mogą być skuteczne w łagodnych postaciach grzybicy skóry (do 1 tygodnia stosowania, ale dotyczy wyłącznie postaci miejscowych!).
Dostępność i dostawa
- Popularne opakowania: Tabletki 14 szt. (250 mg), 28 szt. (250 mg); kremy/spraye: tubka 15 g, 30 g, spray 15 ml/30 ml.
- Orientacyjny koszt (2024): Tabletki – od 60 do 120 zł za opakowanie, krem/spray – od 15 do 40 zł za tubkę.
| Miasto | Czas dostawy z apteki internetowej* | Dostępność stacjonarna |
|---|---|---|
| Warszawa | 1-2 dni robocze | Bardzo dobra (większość aptek) |
| Kraków | 1-2 dni robocze | Bardzo dobra |
| Gdańsk | 2 dni robocze | Dobra |
| Poznań | 2 dni robocze | Dobra |
| Wrocław | 2 dni robocze | Bardzo dobra |
| Lublin | 2-3 dni robocze | Dobra |
*Czas dostawy zależy od dostępności apteki i formy realizacji recepty. Oferta internetowa wymaga potwierdzenia przez farmaceutę.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy Lamisil można stosować u dzieci?
Tak, terbinafina jest dopuszczona do stosowania u dzieci powyżej 2. roku życia w określonych dawkach i wyłącznie na zlecenie lekarza. - Jak długo utrzymuje się efekt leczenia po zakończeniu kuracji?
Lek odkładany jest w tkankach skóry i paznokci – efekt terapeutyczny może utrzymywać się tygodniami po zakończeniu kuracji. To normalne. - Czy można pić alkohol przy stosowaniu terbinafiny?
Zalecana jest ostrożność, alkohol razem z lekiem może zwiększać ryzyko uszkodzenia wątroby. - Co zrobić, gdy pominę dawkę leku?
Należy przyjąć pominiętą tabletkę możliwie szybko, ale nie dublować dawek. Jeśli zbliża się kolejna dawka – przyjmij tylko jedną. - Jakie badania kontrolować podczas kuracji?
Dla tabletek: próby wątrobowe przed rozpoczęciem i podczas leczenia, szczególnie jeśli leczenie trwa dłużej niż 6 tygodni lub występują objawy niepożądane.
