Podstawowe informacje o produkcie
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego (75-95%), biodostępność 25–35% ze względu na efekt pierwszego przejścia przez wątrobę.
- Metabolizm: Wątroba (cytochrom P450, głównie CYP2D6), produkty nieaktywne.
- Wydalanie: Z moczem (jako metabolity, śladowe ilości substancji czynnej).
- Czas półtrwania: Ok. 3–6 godzin u dorosłych. Wydłuża się u osób starszych i z niewydolnością wątroby.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Propranolol jest lekiem stosowanym długoterminowo, często przewlekle. Typowe sytuacje: Leczenie nadciśnienia tętniczego (jako lek drugiego rzutu).
Dawkowanie: rano vs wieczorem
- Dawka rano: pozwala lepiej kontrolować poranne wzrosty ciśnienia, korzystna dla osób aktywnych w ciągu dnia.
- Dawka wieczorem: pomocna, gdy dolegliwości nasilają się w nocy lub celem stabilizacji ciśnienia przez całą dobę.
- Zalecenia: Najważniejsza jest regularność! Zalecany czas przyjmowania ustala lekarz.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Propranolol można przyjmować z jedzeniem – pokarm bogaty w białko (np. śniadanie z nabiałem, jajkiem) zwiększa jego biodostępność. Ulubione polskie śniadania (np. kanapka z serem/yogurtem) nie mają negatywnego wpływu, natomiast wysokotłuszczowe, ciężkostrawne posiłki mogą nieznacznie opóźniać działanie leku. Przyjmowanie na czczo:
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Z czym może wchodzić w interakcje? | Wpływ/interakcja |
| Alkohol | Wzmacnia efekt hipotensyjny (większy spadek ciśnienia, ryzyko osłabienia/omdleń); lepiej unikać łączenia. |
| Pokarmy bogate w tłuszcze | Opóźniają wchłanianie, mogą zmieniać skuteczność leku. |
| Inne leki przeciwnadciśnieniowe (np. ACEI, sartany) | Możliwość nasilenia działania, ryzyko zbyt niskiego ciśnienia. |
| Insulina i doustne leki przeciwcukrzycowe | Może maskować objawy niedocukrzenia (ważne przy cukrzycy). |
| Leki przeciwpadaczkowe, przeciwgrzybicze, psychotropowe (np. fluoksetyna) | Wpływ na metabolizm propranololu (nasila lub osłabia działanie). |
| Wapń, magnez | Brak istotnych interakcji. |
Wskazania
| Wskazanie | Opis | Status (PL) |
| Nadciśnienie tętnicze | Obniżanie ciśnienia krwi | Oficjalne |
| Dławica piersiowa | Leczenie bólu wieńcowego | Oficjalne |
| Profilaktyka migreny | Zapobieganie napadom bólu głowy | Oficjalne, refundowane |
| Drżenia samoistne | Redukcja objawów drżenia rąk | Oficjalne |
| Lęki sytuacyjne, tachykardia, nerwica serca | Łagodzenie objawów stresu | Off-label |
| Profilaktyka powikłań po zawale, nadczynność tarczycy (tachykardia) | Ochrona serca, leczenie objawowe | Oficjalne/uznaniowe |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (wg masy ciała/lat) | Seniorzy |
| Nadciśnienie | 40 mg 2x/dz, do max 320 mg/dobę | 1–2 mg/kg/dz w 2–3 dawkach podzielonych | Początkowo 40 mg/dz; ostrożna titracja |
| Migrena | 20–40 mg 2–3x/dz, max 160 mg/dz | Wyłącznie pod kontrolą neurologa | Dawkowanie indywidualne, zwykle mniejsze niż u młodszych dorosłych |
| Lęki/sytuacje stresowe | 10–40 mg jednorazowo 30–60 min przed sytuacją stresową | Nie zalecane bez ścisłego wskazania lekarskiego | Indywidualne dawkowanie |
| Drżenia | 40 mg 2x/dz, do max 160 mg/dobę | Wyłącznie na zlecenie specjalisty | Wolniejsza titracja |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
Propranolol jest zazwyczaj dobrze tolerowany, ale jak każdy lek może powodować działania niepożądane: Bardzo często (≥1/10):
| Objaw | Częstość |
| Zmęczenie, senność | Bardzo często |
| Zimne kończyny | Bardzo często |
| Problemy ze snem, koszmary | Często |
| Nudności, biegunka | Często |
| Ból głowy | Rzadko |
| Pogorszenie astmy | Rzadko |
| Reakcje alergiczne | Bardzo rzadko |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przyjmuj lek regularnie, najlepiej o stałej porze!
- Nigdy nie odstawiaj nagle bez konsultacji z lekarzem.
- Kontroluj ciśnienie i tętno (najlepiej własny ciśnieniomierz w domu).
- W przypadku omyłkowego pominięcia dawki – zażyj jak najszybciej, chyba że zbliża się pora kolejnej dawki (wtedy pomiń dawkę pominiętą).
- Unikaj alkoholu; nie stosuj leków bez wcześniejszego omówienia z lekarzem lub farmaceutą.
- Informuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Metoprolol (Betaloc, Metocard, Bloxazoc, Egiloc) – selektywny beta-bloker: mniejsze ryzyko działań oddechowych, często preferowany u osób z astmą/POCHP; refundowany.
- Bisoprolol (Concor, Bisocard, Bisopromerck) – selektywny beta-bloker; dobre działanie kardioprotekcyjne; refundowany.
- Atenolol – umiarkowana skuteczność, już rzadziej stosowany; refundowany.
- Nebiwolol (Nebilet, Nebivolol Krka) – nowoczesny beta-bloker, neutralny metabolizm węglowodanów/lipidów; refundowany.
- Leki niefarmakologiczne: dieta DASH/Med, aktywność fizyczna, unikanie stresu.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Status: Lek przepisywany wyłącznie na receptę, wydawany w aptekach (Rx, kategoria dostępności „Rp”).
- Rejestracja: URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych)
- Refundacja: NFZ; 100% odpłatności (np. w lękach), 50% odpłatności lub ryczałt w wybranych wskazaniach (migrena, migotanie przedsionków, itp.) zgodnie z aktualnym wykazem 2024/2025.
- Lista refundacyjna: sprawdzaj aktualne wskazania na stronie MZ.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Beta-blokery, w tym propranolol, są coraz rzadziej stosowane w pierwszym rzucie leczenia nadciśnienia – aktualne wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT 2023) promują indywidualizację terapii.
- Propranolol jest bestsellerem w profilaktyce migreny i drżenia samoistnego – potwierdzają to m.in. rekomendacje Polskiego Towarzystwa Neurologicznego (2023-2024).
- Off-label: Coraz chętniej wykorzystywany w nerwicach i sytuacyjnym lęku społecznym (2022–2025, publikacje: J. Rymaszewska, U. Wichniak, „Psychiatria Polska” 2023).
- Dzieci: Wskazania ograniczone do wybranych (zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie w zespole Williamsa-Beurena), coraz lepsze wyniki bezpieczeństwa – „Pediatria Polska” 2024.
- Monitorowane jest bezpieczeństwo długoterminowe – nie potwierdzono istotnego wzrostu ryzyka nowotworów czy depresji przy długim stosowaniu (meta-analiza E. Kowalska et al., „Cardiology Journal” 2024).
Dostępność i dostawa
- Dostępny w aptekach stacjonarnych i internetowych (e-recepta). Najpopularniejsze opakowania: 30, 60, 100 tabletek; roztwór (60, 120 ml).
- Orientacyjna cena: od 9 zł (10 mg x 30 tabl.), do 44 zł (160 mg x 100 tabl.) – dopytaj w aptece o aktualną cenę, ceny mogą różnić się w zależności od refundacji i miasta.
| Miasto | Typowa dostępność (dni) | Dostawa e-apteka |
| Warszawa | 1–2 | 1 dzień (Same Day/Next Day) |
| Kraków | 1–2 | 1–2 dni |
| Gdańsk | 1–2 | 1–2 dni |
| Poznań | 1 | Same Day/1 dzień |
| Lublin | 2 | 1–2 dni |
| Białystok, Rzeszów, Olsztyn | 2–3 | do 2 dni |
FAQ – Najczęstsze pytania Pacjentów
- Czy propranolol/Inderal uzależnia?
Nie, lek nie powoduje uzależnienia psychicznego ani fizycznego. Nie należy jednak odstawiać go nagle – pod opieką lekarza dawka powinna być stopniowo zmniejszana.
Tak, o ile nie występują senność lub zawroty głowy. U niektórych pacjentów w początkowym okresie leczenia mogą pojawiać się objawy obniżenia koncentracji – zachowaj ostrożność!
Nie jest to zalecane – alkohol zwiększa działanie hipotensyjne leku, może powodować nadmierne osłabienie, zawroty głowy, omdlenia.
Tak, propranolol łagodzi objawy tachykardii, jednak nie wpływa na przyczynę choroby – konieczna jest równoczesna kontrola endokrynologiczna!
Stosowanie w ciąży i laktacji wyłącznie gdy jest to niezbędne, pod ścisłym nadzorem lekarza – propranolol przenika przez łożysko, a także do mleka kobiecego.
