Podstawowe informacje o produkcie
Dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym biodostępność wynosi około 30–65%, zależy od obecności pokarmu i formy leku. Preparaty powlekane podnoszą biodostępność.
- Metabolizm: Metabolizowana głównie w wątrobie przez cytochrom P450 (CYP3A4).
- Wydalanie: Głównie z żółcią, częściowo z moczem (do 10% w postaci niezmienionej).
- Czas półtrwania: Około 1,5–2 godziny (może się wydłużać u pacjentów z niewydolnością wątroby).
- Początek działania: Zazwyczaj po 1–2 godzinach od podania doustnego.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Erytromycyna wykorzystywana jest w leczeniu zakażeń dróg oddechowych, skóry, tkanek miękkich, błon śluzowych jamy ustnej i przewodu pokarmowego, zakażeń przenoszonych drogą płciową oraz w leczeniu krztuśca. Może być stosowana u osób z alergią na penicyliny. W Polsce lek jest często przepisywany dzieciom z infekcjami górnych dróg oddechowych oraz dorosłym w przypadkach nietolerancji innych antybiotyków.
Typowe dawki ustala lekarz. Średnio u dorosłych stosuje się 1–2 g/dobę w 2–4 dawkach podzielonych. Dzieci: indywidualnie do masy ciała, zwykle 30–50 mg/kg mc./dobę.
- Przyjmować regularnie o tej samej porze.
- Zachować pełny cykl leczenia, nawet jeśli objawy ustąpiły.
- Nie przerywać leczenia samodzielnie.
Dawkowanie rano vs wieczorem
Zalety przyjmowania rano:
- Zawsze stosuj dawki zgodnie z zaleceniem lekarza.
- Ważna jest regularność – najlepiej przyjmować lek co 6–8 godzin.
- Jeśli trzeba przyjmować kilka razy dziennie, rozłóż przyjmowanie równomiernie (np. 7:00, 15:00, 23:00).
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Erytromycynę najlepiej przyjmować na czczo (minimum 30 minut przed lub 2 godziny po posiłku), ponieważ pokarm może obniżać jej wchłanianie. Jednak aby zminimalizować podrażnienie żołądka — jeśli występują nudności lub ból brzucha — można zażywać lek tuż po lekkim posiłku. Polskie śniadania (np. kanapka, owsianka) sprzyjają przyjmowaniu leku na czczo lub z lekkostrawnym napojem.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Opis | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Zmniejsza wchłanianie leku | Najlepiej przyjmować na czczo |
| Alkohol | Może nasilać działania niepożądane (np. nudności) | Unikać alkoholu podczas terapii |
| Leki przeciwhistaminowe (np. terfenadyna) | Ryzyko zaburzeń rytmu serca | Unikać jednoczesnego stosowania |
| Leki przeciwgrzybicze (np. flukonazol) | Wydłużenie QT, interakcje metaboliczne | Monitorować EKG, konsultować z lekarzem |
| Statyny | Wzrost ryzyka miopatii | Unikać lub zmodyfikować dawkę |
| Leki immunosupresyjne (np. cyklosporyna) | Wzrost stężenia cyklosporyny | Konieczna kontrola poziomu leku |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne | Off-label |
|---|---|---|
| Zakażenia dróg oddechowych | Tak | — |
| Zakażenia skóry i tkanek miękkich | Tak | — |
| Krztusiec | Tak | — |
| Zakażenia chlamydiami/neisserią/gonokokami | Tak | — |
| Eradykacja Helicobacter pylori | Nie | Stosowane w schematach alternatywnych |
| Zakażenia przewodu pokarmowego (np. ameboza) | Tak | — |
| Trądzik pospolity | Nie | Stosowane miejscowo |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci | Osoby starsze |
|---|---|---|---|
| Infekcje dróg oddechowych | 250–500 mg co 6 godz. (1–2 g/dobę) | 30–50 mg/kg/dobę w 2–4 dawkach | Jak dorośli, dostosować wątrobę/nerki |
| Krztusiec | 500 mg co 6 godz. | 40–50 mg/kg/dobę w 4 dawkach | Jak dorośli |
| Zakażenia genitalne | 500 mg co 6–12 godz. przez 7–14 dni | 30–50 mg/kg/dobę | Jak dorośli |
| Eradykacja H. pylori (off-label) | 500 mg 2x/dobę (schemat trójlekowy) | Nie zalecana | Według stanu klinicznego |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Objawy | Uwagi |
|---|---|---|
| Bardzo częste/ częste (>1/10 – 1/100) | Nudności, bóle brzucha, wymioty, biegunka | Najczęściej przemijające, ustępują po odstawieniu |
| Niezbyt częste (1/100 – 1/1000) | Wysypka, pokrzywka, świąd, podwyższenie enzymów wątrobowych | Skonsultować z lekarzem przy nasileniu objawów |
| Rzadkie (<1/1000) | Cholestatyczne zapalenie wątroby, zaburzenia rytmu serca, reakcje alergiczne | W przypadku objawów natychmiast zgłosić się do lekarza |
| Bardzo rzadkie | Ototoksyczność (zaburzenia słuchu), ciężkie reakcje nadwrażliwości (anafilaksja) | Wymaga natychmiastowej pomocy medycznej |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przyjmuj lek regularnie, zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Nie pomijaj dawek i nie skracaj leczenia bez konsultacji z lekarzem.
- Nie popijaj leku sokiem grejpfrutowym ani nie łącz go z alkoholem.
- W przypadku wystąpienia ciężkich objawów niepożądanych natychmiast skontaktuj się z lekarzem.
- Pamiętaj o kontrolach lekarskich, zwłaszcza w przypadku dłuższego stosowania lub chorób wątroby.
- Przechowuj preparat w suchym, chłodnym miejscu, poza zasięgiem dzieci.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Amoksycylina – antybiotyk beta-laktamowy, szerokie spektrum, refundowany; skuteczność zbliżona, ale nie dla uczulonych na penicyliny.
- Klarytromycyna – makrolid II generacji, często używany w leczeniu zakażeń dróg oddechowych i H. pylori, refundowana przez NFZ, wygodniejsze dawkowanie (2x/dobę).
- Azitromycyna – makrolid III generacji, bardzo długa aktywność, krótszy czas terapii, refundowana przez NFZ, dobre wyniki w zakażeniach atypowych.
- Cefuroksym – cefalosporyna II generacji, refundowana, działanie bakteriobójcze, także dla niektórych pacjentów uczulonych na penicyliny.
Zalety:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Lek dopuszczony do obrotu przez URPL, zgodnie z decyzjami Prezesa URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych).
- Refundacja: Erytromycyna dostępna z refundacją Narodowego Funduszu Zdrowia w określonych wskazaniach (najczęściej infekcje dróg oddechowych, krztusiec, zakażenia skóry i tkanek miękkich).
- Status recepty: Lek wydawany wyłącznie z przepisu lekarza (Rx).
- Monitorowanie bezpieczeństwa farmakoterapii: Zgłaszanie działań niepożądanych do URPL lub lekarza prowadzącego.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Badania Polskiego Towarzystwa Chorób Zakaźnych (2023) podkreślają, że eradykacja Helicobacter pylori z użyciem erytromycyny jest rzadko stosowana z powodu szybkiego narastania oporności bakterii.
- Europejskie wytyczne ESCMID 2022 zalecają erytromycynę w terapii krztuśca oraz w zakażeniach u osób z przeciwwskazaniami do penicyliny, podkreślając monitorowanie działań niepożądanych u osób starszych.
- Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (2023): erytromycyna pierwszoliniowo u dzieci przy krztuścu, poza tym raczej jako terapia alternatywna.
- Wciąż istotne: rozwój oporności na makrolidy – należy unikać nadużywania tej grupy antybiotyków (Komunikat MZ, 2024).
- Piśmiennictwo: Choroby zakaźne i pasożytnicze – aktualne wytyczne (red. F. Górecki, PZWL 2024); Jędrzejczak M. (red.), 'Antybiotykoterapia praktyczna', Medycyna Praktyczna 2023.
Dostępność i dostawa
| Postać / Opakowanie | Przykładowa cena (PLN)* | Dostępność lokalna | Orientacyjny czas dostawy (dni robocze) |
|---|---|---|---|
| Tabletki 250 mg x 20 szt. | 12–18 zł | Większość aptek stacjonarnych i internetowych | Warszawa 0–1, Kraków 0–1, Poznań 1, Gdańsk 1–2, Wrocław 1 |
| Zawiesina doustna 200 mg/5 ml (60 ml) | 18–26 zł | Większość aptek internetowych, apteki dziecięce | Warszawa 0–1, Kraków 1, Katowice 1, Lublin 1–2, Szczecin 1–2 |
| Granulat do zawiesiny 125 mg/5 ml (60 ml) | 13–20 zł | Wybrane apteki, zamówienie internetowe | Białystok 1, Rzeszów 1–2, Łódź 1–2 |
*Ceny orientacyjne wg e-Ziko, Gemini, DOZ (stan: czerwiec 2024)
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
Czy muszę dokończyć całe opakowanie erytromycyny, jeśli poczuję się lepiej?
Tak, należy dokończyć całą przepisaną kurację, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej. Przerwanie terapii może doprowadzić do nawrotu infekcji i nasilenia oporności bakterii.
Czy mogę łączyć erytromycynę z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi?
Erytromycyna może osłabiać skuteczność niektórych środków antykoncepcyjnych w przypadku wymiotów lub biegunek wywołanych przez lek. Zaleca się stosowanie dodatkowego zabezpieczenia w trakcie terapii.
Czy można prowadzić samochód podczas stosowania erytromycyny?
Lek nie wpływa bezpośrednio na zdolność prowadzenia pojazdów. Jednak jeśli występują objawy takie jak zawroty głowy, osłabienie lub zaburzenia widzenia – należy zachować ostrożność.
Czy erytromycyna może być stosowana w ciąży?
Może być stosowana tylko wtedy, gdy korzyści przewyższają ryzyko – decyzja należy do lekarza. W polskich wytycznych lek ten uważany jest za względnie bezpieczny, ale należy unikać samodzielnego stosowania.
Co zrobić w razie pominięcia dawki?
Przyjąć zapomnianą dawkę tak szybko jak to możliwe, ale jeśli zbliża się pora następnej dawki – nie przyjmować podwójnej ilości. Kontynuować zgodnie z planem.
