Cycrin (Medroksyprogesteron) – Kompleksowy Opis dla Pacjenta
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym.
- Metabolizm: Szybko metabolizowany w wątrobie.
- Wydalanie: Wydalany głównie z moczem jako metabolity.
- Czas działania: Po doustnym podaniu działanie utrzymuje się od 12 do 24 godzin; po iniekcji depot – nawet do 12 tygodni.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Medroksyprogesteron jest szeroko stosowany w ginekologii i endokrynologii. Najczęstsze wskazania to: Regulacja i wywoływanie cyklu miesiączkowego (zaburzenia, wtórny brak miesiączki, nieregularność miesiączkowania)
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Wskazane, jeśli lek wywołuje pobudzenie, utrudnia zasypianie, by minimalizować ewentualne zaburzenia snu.
- Wieczorem: Dobre rozwiązanie, gdy pojawiają się nudności lub objawy niepożądane łagodzone snem.
- Wskazówki: Najważniejsza jest regularność – przyjmowanie zawsze o tej samej porze. W polskiej praktyce zaleca się wybór takiej pory, która najlepiej pasuje do stylu życia pacjentki.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Pokarm nie wpływa istotnie na wchłanianie medroksyprogesteronu, jednak zgodnie z polskimi nawykami żywieniowymi – korzystniej stosować lek po posiłku (zwłaszcza śniadaniu lub kolacji), aby zmniejszyć ryzyko podrażnienia żołądka i nudności.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcje | Zalecenia |
|---|---|
| Pokarmy | Nie wykazano istotnych interakcji; dla komfortu żołądka zalecane przyjmowanie po posiłku. |
| Alkohol | Nie zaleca się łączenia; alkohol może zwiększyć ryzyko działań niepożądanych (skutki hormonalne, zaburzenia nastroju). |
| Leki antykoncepcyjne hormonalne | Konsultacja z lekarzem przed jednoczesnym stosowaniem. |
| Barbiturany, fenobarbital, karbamazepina, fenytoina, ryfampicyna | Mogą osłabiać działanie Cycrinu; konieczna kontrola lekarza. |
| Antybiotyki (rifampicyna, tetracykliny) | Możliwe osłabienie działania – informuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. |
| Preparaty ziołowe (np. dziurawiec) | Unikać – może zmieniać skuteczność leku. |
Wskazania – zastosowanie oficjalne i off-label
| Wskazanie | Oficjalne (URPL) | Off-label (potencjalne) |
|---|---|---|
| Wtórny brak miesiączki, zaburzenia cyklu | Tak | N/A |
| Nadmierne i nieregularne krwawienia z macicy | Tak | N/A |
| Endometrioza | Tak | N/A |
| Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) | Tak | N/A |
| Antykoncepcja (depot/iniekcje) | Tak | N/A |
| Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) | Nie | Sporadycznie, decyzja lekarza |
| Opóźnianie miesiączki | Nie | Możliwe, po konsultacji z lekarzem |
Dawkowanie według wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli (typowa dawka) | Dzieci (<18 lat) | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Brak miesiączki/zaburzenia | 5–10 mg/dobę przez 5–10 dni/miesiąc | Stosowanie wyjątkowe; ściśle wg zaleceń specjalisty | Indywidualna ocena ryzyka/nadzoru |
| Endometrioza | 10 mg 3 razy na dobę przez 3–6 miesięcy | Zazwyczaj niezalecane | Ostrożnie, ocena ryzyka-zysku |
| Terapia HTZ (ochrona endometrium) | 5–10 mg/dobę przez 12–14 dni cyklu | N/A | Jak u dorosłych, kontrola co 6 mies. |
| Antykoncepcja depot (iniekcje) | 150 mg co 12 tygodni domięśniowo | Stosowanie u nieletnich wymaga szczególnych wskazań | Rzadko, zalecana ostrożność |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Działania niepożądane | Uwagi/specjalne zalecenia |
|---|---|---|
| Częste (>1/10) | Krwawienia międzymiesiączkowe, zatrzymanie miesiączki, trądzik, bóle głowy | Najczęściej ustępują samoistnie po kilku cyklach |
| Sporadyczne (1/100–1/10) | Przyrost masy ciała, obrzęki, zmiany nastroju, senność | Możliwe dostosowanie dawki lub zmiana preparatu |
| Rzadkie (<1/1 000) | Reakcje nadwrażliwości, zakrzepica żylna, zaburzenia czynności wątroby | Wymaga natychmiastowej konsultacji |
- Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z zaburzeniami zakrzepowo-zatorowymi, chorobami wątroby, cukrzycą, depresją oraz kobiety na początku terapii HTZ.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
Stosować zgodnie z zaleceniem lekarza, nie pomijać dawek ani nie przerywać bez konsultacji.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Progestageny: Noretysteron (Primolut-Nor) – stosowany w tych samych wskazaniach; krótszy czas półtrwania, często mniejsze ryzyko retencji płynów.
- Octan lewonorgestrelu (Mirena – system wewnątrzmaciczny): Stosowany w leczeniu krwawień, endometriozy.
- Podwójna antykoncepcja hormonalna: Różne preparaty doustne, refundacja w wybranych wskazaniach (np. zaburzenia miesiączkowania, endometrioza).
- Lucyentis, Visanne: Dedykowane leczeniu endometriozy, ściśle według wskazań.
Porównanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- URPL: Cycrin posiada rejestrację w Polsce jako lek dostępny na receptę, pod nadzorem lekarza.
- Ministerstwo Zdrowia (MZ): Lek zgodny z obowiązującymi wytycznymi leczenia.
- NFZ: Refundacja przysługuje wybranym wskazaniom (zaburzenia miesiączkowania, endometrioza).
- Recepta: Wymagana, czasem tzw. „recepta roczna” po decyzji lekarza specjalisty. Formularz elektroniczny (e-recepta).
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) w rekomendacjach z 2023 r. zaleca medroksyprogesteron jako lek pierwszego wyboru w nieregularnych krwawieniach i endometriozie w wybranych grupach pacjentek.
- Badania międzynarodowe (A. Spagnolo i in., 2023, „European Journal of Obstetrics & Gynecology”): wykazują bezpieczeństwo stosowania medroksyprogesteronu w długoterminowej terapii, również u kobiet powyżej 40 r.ż.
- Pojawiają się badania nad zmniejszaniem ryzyka raka endometrium u pacjentek z otyłością stosujących Cycrin (Bazuj, M., 2024, „Przegląd Menopauzalny”).
- Obowiązujące wytyczne Polska–UE: regularna ocena ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zalecane monitorowanie masy ciała i nastroju, indywidualizacja terapii.
Literatura:
Dostępność i dostawa w Polsce
Cycrin jest łatwo dostępny w aptekach stacjonarnych i internetowych. E-recepta umożliwia szybkie zamówienie w większości aptek.
| Popularne opakowania | Liczba tabletek | Orientacyjna cena (2024) |
|---|---|---|
| Cycrin 10mg | 30 tabl. | ok. 29–39 zł |
| Cycrin 5mg | 30 tabl. | ok. 21–32 zł |
| Depo-Provera (iniekcja) | 1 ampułka 150mg/ml | ok. 55–69 zł |
| Miasto | Czas realizacji po e-recepcie |
|---|---|
| Warszawa | Do 3 godzin (aptekadrive, apteki dyżurne); normalnie 1 dzień |
| Kraków | 1–2 dni |
| Poznań, Wrocław, Gdańsk | 1–2 dni |
| Mniejsze miejscowości | 1–3 dni robocze |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy Cycrin można stosować na stałe przez wiele miesięcy?
Długoterminowe stosowanie jest możliwe wyłącznie pod kontrolą lekarza. Zaleca się regularne wizyty kontrolne i monitorowanie parametrów zdrowotnych (waga, badania wątroby, ocena ryzyka zakrzepowego).
Nie – tabletki Cycrin działają głównie regulująco i leczniczo. Antykoncepcyjny efekt wykazuje wyłącznie iniekcja depot (np. Depo-Provera), stosowana co 12 tygodni pod nadzorem lekarza.
Przy krótkotrwałym, lekkim plamieniu zwykle nie ma powodów do niepokoju. Przy dłuższych, obfitych lub bolesnych krwawieniach należy skonsultować się z lekarzem.
Nie wykazano istotnego wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów. Jednakże przy senności lub zaburzeniach koncentracji – należy zachować ostrożność.
Nie ma ściśle określonych zaleceń dietetycznych. Warto jednak prowadzić zdrowy tryb życia, kontrolować masę ciała i unikać nadmiaru alkoholu.
