Colcrys (Kolchicyna) – kompleksowy opis dla pacjenta
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Biodostępność wynosi ok. 45% po podaniu doustnym.
- Maksymalne stężenie (Cmax): Osiągane po 0,5–3 godz.
- Metabolizm: W wątrobie (CYP3A4), z udziałem glikoproteiny P.
- Wydalanie: Głównie z żółcią i z moczem (10–20% leku niezmienionego z moczem).
- Czas półtrwania: Około 26–31 godzin (przy niewydolności nerek nawet dłużej).
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Typowe zastosowania:
- Przeciętna dawka w napadzie dny: 1 mg na początku, następnie 0,5 mg po 1 godz. Maksymalnie do 1,5 mg jednorazowo i do 2–3 mg/dobę (ograniczenia ze względu na działania niepożądane).
- Profilaktyka nawracających napadów: 0,5–1 mg raz dziennie.
- W schorzeniach reumatologicznych: Dawki ustalane indywidualnie.
- Dla polskich pacjentów: Schematy leczenia powinny uwzględniać konsultację specjalistyczną (reumatolog, kardiolog, nefrolog).
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Stosowanie rano: korzystne dla osób pracujących, łatwiejsza sekwencja przyjmowania z innymi lekami.
- Stosowanie wieczorem: wskazane, gdy pojawiają się działania niepożądane (nudności), ponieważ sen zmniejsza ich odczuwanie.
- Kluczowa rada: Ważna jest regularność przyjmowania – najlepiej codziennie o tej samej porze dla uniknięcia pomyłek.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
- Można przyjmować niezależnie od posiłku. Jednakże przyjmowanie podczas lub po posiłku może ograniczyć dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, biegunki).
- W polskiej diecie: Warto dostosować przyjmowanie do głównego posiłku dnia (np. śniadanie, obiad).
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Spożywane produkty / Substancje | Typ interakcji | Zalecenie |
|---|---|---|
| Grejpfruty, sok grejpfrutowy | Wzrost ryzyka działań niepożądanych (hamowanie CYP3A4) | Unikać podczas terapii |
| Alkohol | Nasila ryzyko uszkodzenia wątroby i działań niepożądanych | Unikać spożywania |
| Erytromycyna, klarytromycyna | Wzrost stężenia kolchicyny we krwi | Możliwa toksyczność – nie stosować razem |
| Cyklosporyny, statyny | Możliwe uszkodzenie mięśni/rabdomioliza | Ścisła kontrola lekarska |
| Silne inhibitory CYP3A4 (ketokonazol, itrakonazol, rytonawir) | Wyraźny wzrost ryzyka toksyczności | Nie zaleca się łączenia |
| Leki przeciwzakrzepowe (warfaryna, NOACs) | Możliwa interakcja farmakokinetyczna | Kontrola INR lub specjalistyczne zalecenia |
Wskazania
| Wskazanie | Status rejestracyjny w PL |
|---|---|
| Leczenie ostrego napadu dny moczanowej | Oficjalne |
| Profilaktyka napadów dny moczanowej | Oficjalne |
| Zapalenie osierdzia (nie reumatyczne, np. po infekcji) | Off-label (uznane schematy kliniczne) |
| Familiarna gorączka śródziemnomorska (FMF) | Off-label |
| Choroba Behçeta | Off-label |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (zazwyczaj >12 lat) | Seniorzy (>65 lat) |
|---|---|---|---|
| Ostry napad dny | 1 mg, następnie 0,5 mg po 1 h – maks. 1,5 mg na dobę | Brak oficjalnych danych – stosować tylko w szpitalu pod ścisłym nadzorem | Niższe dawki, monitorowanie działań niepożądanych |
| Profilaktyka dny | 0,5–1 mg/dziennie | 0,015 mg/kg masy ciała | 0,5 mg/dziennie lub co drugi dzień |
| Zapalenie osierdzia | 0,5–1 mg/dziennie przez 3 miesiące | Off-label: konsultacja kardiologiczna | 0,5 mg/dziennie, obserwacja tolerancji |
Profil bezpieczeństwa i działania niepożądane
| Częstość występowania | Objawy |
|---|---|
| Bardzo częste (>10%) | Biegunka, nudności, bóle brzucha |
| Częste (1–10%) | Wymioty, zmniejszenie łaknienia, gorączka |
| Rzadkie (<1%) | Miopatia, neuropatia obwodowa, supresja szpiku (leukopenia, trombocytopenia), skutki żółciowe, uszkodzenie nerek |
| Bardzo rzadkie | Wstrząs anafilaktyczny, toksyczność wielonarządowa |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosować dokładnie według zaleceń lekarza, nie zwiększać ani nie zmniejszać dawki samodzielnie.
- Tabletki popijać szklanką wody, unikać soku grejpfrutowego.
- Nie łączyć z alkoholem.
- W przypadku wystąpienia ostrych efektów ubocznych (np. silne biegunki, bóle mięśni), przerwać leczenie i skontaktować się z lekarzem.
- Informować lekarza o wszystkich innych przyjmowanych lekach (zwłaszcza na serce, antybiotykach, immunosupresji).
- Nie stosować w ciąży i w okresie karmienia bez konsultacji specjalisty.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Allopurynol (Zyloric, Milurit): Lek hamujący produkcję kwasu moczowego, stosowany przewlekle (profilaktyka), refundowany przez NFZ do leczenia dny moczanowej.
- Febuksostat (Adenuric): Alternatywa dla allopurynolu, szczególnie gdy nietolerancja na allopurynol.
- NSAID (np. naproksen, ibuprofen): Leczenie ostrych napadów dny moczanowej; skojarzenie z kolchicyną nie jest zalecane bez konsultacji.
- Glikokortykosteroidy (np. prednizon): Krótkotrwałe stosowanie w ostrych zaostrzeniach pod kontrolą lekarza.
Porównanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Lek zarejestrowany i dopuszczony do obrotu zgodnie z decyzją Prezesa URPL.
- Dostępność: preparaty zarejestrowane głównie jako import docelowy (Colcrys), w ograniczonej liczbie aptek; podstawowa forma – tabletki.
- Refundacja: Kolchicyna nie jest standardowo refundowana przez NFZ; refundacja dotyczy głównie leków pierwszego rzutu jak allopurynol.
- Recepta: Wymagana recepta zwykła lub – w terapii przewlekłej – recepta na chorobę przewlekłą.
Najnowsze badania i wytyczne kliniczne (2022–2025)
- Guidelines EULAR 2023: Kolchicyna pozostaje lekiem pierwszego wyboru na ostry napad dny moczanowej (także wg Krajowego Konsultanta ds. Reumatologii).
- Nowe badania (NEJM, 2023): Kolchicyna w niskich dawkach (<1 mg dziennie) jest skuteczna i ma lepszy profil bezpieczeństwa u starszych pacjentów.
- Wytyczne Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego (2024): Potwierdzają zastosowanie kolchicyny w nawracających zapaleniach osierdzia, w przypadku przeciwwskazań do NLPZ.
- Doniesienia międzynarodowe: Prace nad suplementacją diety w terapii skojarzonej z kolchicyną (np. witamina C, kwasy omega-3). Brak jednoznacznych zaleceń w PL.
- Literatura: Smoleńska Ż., Reumatologia 2024, s. 135-147; Terkeltaub R., NEJM 2023:389(3), 156-168.
Dostępność i dostawa
- Produkt najczęściej oferowany w opakowaniach 30 i 60 tabletek.
- Orientacyjna cena Colcrys (import docelowy): 140–220 zł za 30 tabletek 0,5 mg.
- Wybrane apteki specjalistyczne oferują lek na zamówienie; czas oczekiwania zależy od zaopatrzenia zagranicznego i urzędowej procedury.
| Miasto | Czas dostawy | Dostępność w aptece stacjonarnej |
|---|---|---|
| Warszawa | 2–5 dni roboczych | Wybrane apteki szpitalne |
| Kraków | 3–7 dni roboczych | Apteki z importem docelowym |
| Wrocław | 5–8 dni roboczych | Na zamówienie, wymaga rezerwacji |
| Gdańsk | 3–7 dni roboczych | Wysyłka po wcześniejszym uzgodnieniu |
| Katowice | 4–8 dni roboczych | Wybrane apteki, kontakt telefoniczny |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę prowadzić samochód po zażyciu kolchicyny?
Kolchicyna nie wpływa bezpośrednio na sprawność psychomotoryczną. Jednak przy wystąpieniu biegunek, zawrotów głowy lub osłabienia należy zachować ostrożność, a w razie nasilenia objawów – unikać prowadzenia pojazdów. - Czy kolchicyna jest bezpieczna dla osób starszych?
Tak, ale wyłącznie w niskich dawkach i pod ścisłą kontrolą lekarza. Ryzyko działań ubocznych jest większe, zwłaszcza dotyczące żołądka, mięśni i nerek – dlatego seniorzy powinni zgłaszać każde nietypowe objawy. - Czy mogę przyjmować kolchicynę razem z innymi lekami na serce (statyny, leki przeciwzakrzepowe)?
Konieczna jest konsultacja lekarska – niektóre statyny i leki przeciwzakrzepowe mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje i zwiększać ryzyko uszkodzenia mięśni lub krwawień. - Jak długo można stosować kolchicynę?
Długość terapii zależy od wskazania – w profilaktyce dny nawet kilka miesięcy; przy ostrym napadzie – do ustąpienia objawów, zwykle 2–5 dni. Dłuższe leczenie wymaga regularnych badań laboratoryjnych. - Jak postępować w razie pominięcia dawki?
Jeśli pominięto dawkę, należy zażyć ją możliwie szybko. Nie wolno jednak przyjmować podwójnej dawki naraz – należy kontynuować leczenie zgodnie z harmonogramem.
