Calan SR (Werapamil) – Kompleksowy opis produktu dla pacjentów Werapamil działa poprzez blokowanie kanałów wapniowych typu L w mięśniu sercowym oraz komórkach przewodzących układu bodźcotwórczo-przewodzącego serca (głównie w węźle przedsionkowo-komorowym), co hamuje przepływ impulsów i prowadzi do zwolnienia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, wydłuża czasu refrakcji i skutkuje negatywnym działaniem dromotropowym i inotropowym. Dla specjalisty: Rozwiń szczegóły mechanizmu
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybko i niemal całkowicie wchłaniany z przewodu pokarmowego. Biodostępność po podaniu doustnym do 30% (efekt pierwszego przejścia).
- Metabolizm: Metabolizowany głównie w wątrobie do nieaktywnych metabolitów (CYP3A4, CYP1A2).
- Wydalanie: Około 70% wydalane z moczem (głównie jako metabolity), 16% z kałem.
- Czas działania: Początek działania po 1-2 h, czas półtrwania od 3 do 7 h (tabletki o przedłużonym uwalnianiu – efekt do 24 h).
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Typowe zastosowania:
- Dawki typowe: Dawkowanie ustala lekarz indywidualnie. Najczęściej – dorośli 180–240 mg raz lub dwa razy na dobę. U dzieci dawki zależne od masy ciała. Seniorzy – często niższe dawki wyjściowe (120 mg).
- Jak stosować: Tabletki połykać w całości, popijając wodą. Nie rozgryzać ani nie dzielić tabletek o przedłużonym uwalnianiu!
- Polskie realia: Popularność leku średnia; częściej wypisywany przez kardiologów oraz lekarzy POZ mających doświadczenie z blokerami wapnia.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Dawkowanie rano: Preferowane u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym lub dławicą piersiową wymagających kontroli ciśnienia w ciągu dnia. Zapobiega objawom w ciągu dnia, jednak u niektórych pacjentów działanie może słabnąć przed nocą.
- Dawkowanie wieczorem: Zalecane u osób z nocnymi skokami ciśnienia lub zaburzeniami rytmu serca w nocy. Pomaga ograniczyć ryzyko incydentów sercowych nad ranem.
- Wskazówka: Regularność kluczowa – przyjmować zawsze o tej samej porze, najlepiej uwzględniając tryb dnia i zalecenia lekarza.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
- Werapamil może być przyjmowany niezależnie od posiłków, jednak najlepiej razem z jedzeniem w celu ograniczenia dolegliwości żołądkowych.
- W polskich warunkach najczęściej zalecane jest łączenie leku ze śniadaniem lub kolacją, szczególnie u osób starszych.
- Uważaj na grejpfruty – mogą nasilać działanie leku!
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Skutek | Zalecenia |
|---|---|---|
| Grejpfrut, sok grejpfrutowy | Wzrost stężenia werapamilu | Unikać podczas kuracji |
| Alkohol | Może nasilać działania niepożądane | Ograniczyć lub unikać |
| Beta-blokery (np. bisoprolol, metoprolol) | Ryzyko bradykardii, bloków przedsionkowo-komorowych | Stosować tylko pod kontrolą lekarza |
| Cyklosporyna, digoksyna | Wzrost stężenia tych leków | Kontrola leczenia, ewentualnie korekta dawki |
| Leki przeciwpadaczkowe | Zmiana metabolizmu werapamilu | Konsultacja lekarska obowiązkowa |
Wskazania
| Oficjalne wskazania | Przykłady zastosowań (off-label) |
|---|---|
|
|
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Nadciśnienie tętnicze | 180–240 mg 1–2x/d | 2–7 mg/kg/d (indywidualizacja!) | 120 mg 1–2x/d, stopniowo zwiększać |
| Dławica piersiowa | 120–240 mg 2x/d | Brak danych | 120 mg, ewentualnie większa dawka pod kontrolą RR |
| Zaburzenia rytmu serca | 120–240 mg 2–3x/d | Do uzgodnienia z kardiologiem dziecięcym | Początkowo 120 mg, ostrożnie zwiększać |
| Migrena (off-label) | 120–240 mg/d | Brak rejestracji | Dawkowanie jak dla dorosłych, po ocenie ogólnego stanu zdrowia |
Uwaga: Dawkowanie określa lekarz na podstawie indywidualnej sytuacji klinicznej, wieku i współistniejących chorób.
Profil bezpieczeństwa/skutki uboczne
- Bardzo częste (>10% pacjentów): zaburzenia żołądkowo-jelitowe (zaparcia, nudności), zawroty głowy, uczucie zmęczenia
- Częste (1–10%): bradykardia, obrzęki kończyn dolnych, bóle głowy, uderzenia gorąca, spadki ciśnienia tętniczego
- Rzadkie (<1%): blok przedsionkowo-komorowy, niewydolność serca, wysypka, reakcje alergiczne
- Ostrzeżenia: Nie stosować u osób z blokami serca II–III stopnia, ciężką niewydolnością serca, ostrożność u pacjentów z hipotonią; konieczna regularna kontrola EKG i parametrów krwi.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania – porady farmaceuty
- Stosuj lek regularnie, codziennie o tej samej porze.
- Nie przerywaj leczenia bez konsultacji z lekarzem (nagłe odstawienie grozi pogorszeniem stanu zdrowia).
- Tabletki popijaj wodą. Unikaj soków grejpfrutowych!
- Informuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach.
- W razie wystąpienia nowych, niepokojących objawów lub działań niepożądanych natychmiast skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
- Kontroluj regularnie ciśnienie tętnicze i tętno (najlepiej w warunkach domowych).
Alternatywne opcje leczenia – środki refundowane przez NFZ
- Leki z grupy antagonistów wapnia dihydropirydynowych: amlodipina, lerkanidypina (częściej stosowane w nadciśnieniu), refundowane w ramach programów NFZ.
- Beta-blokery: bisoprolol, metoprolol, nebivolol – dobre dla pacjentów z nadciśnieniem i chorobą wieńcową, dostępne w refundacji.
- ACE-inhibitory/ARB: perindopryl, ramipryl, losartan – szeroko stosowane, dobrze tolerowane, zalecane w wytycznych PTNT.
- Inne niedihydropirydynowe blokery kanałów wapniowych: diltiazem (rzadziej stosowany niż werapamil)
Porównanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
| Status | Objaśnienie |
|---|---|
| Rejestracja | Zarejestrowany przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych) |
| Refundacja | Wybrane wskazania refundowane przez NFZ (nadciśnienie tętnicze, dławica piersiowa), poziom odpłatności zależny od programu i wskazań |
| Wydawanie | Wyłącznie na podstawie recepty lekarskiej |
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne 2022–2025
- Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (2022): Werapamil rekomendowany głównie w szczególnych przypadkach nadciśnienia opornego i u pacjentów z tachyarytmiami.
- Europejskie wytyczne ESC/ESH (2023): Potwierdzają bezpieczeństwo i skuteczność antagonistów wapnia, szczególnie w kombinacji z beta-blokerami należy zachować ostrożność.
- Przegląd badań 2024/2025 (Piotrowicz, Szczygieł i in.): Werapamil skuteczny w zapobieganiu migrenom oraz niektórym rzadkim zaburzeniom rytmu serca u dzieci.
- Badania farmakologiczne (Jędrzejczak, 2023): Donoszą o korzystnym profilu metabolicznym; nie powoduje pogorszenia tolerancji glukozy.
Źródła: PTNT “Wytyczne leczenia nadciśnienia 2022” (https://ptnt.pl), ESC/ESH “Guidelines for the management of arterial hypertension 2023”, Piotrowicz & Szczygieł, Kardiologia Polska 2024; Jędrzejczak, Farmakoterapia 2023.
Dostępność i dostawa
| Opakowanie | Liczba tabletek | Cena orientacyjna* | Dostępność ogólnopolska |
|---|---|---|---|
| Calan SR 120 mg | 30 tabl. | ok. 18–25 zł | Większość aptek stacjonarnych oraz internetowych |
| Calan SR 240 mg | 30 tabl. | ok. 29–39 zł | Popularne opakowanie, szybka dostawa |
| Miasto | Dostawa do apteki/odbiór osobisty | E-apteka – dostawa do domu |
|---|---|---|
| Warszawa | W 24 h | 1–2 dni |
| Kraków | W 24 h | 1–2 dni |
| Wrocław | W 24–48 h | 2 dni |
| Gdańsk, Poznań, Lublin | 48 h | 2–3 dni |
*Ceny mogą się różnić w zależności od apteki i poziomu refundacji. Dostępność zależna od lokalnych sieci aptek lub e-aptek.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy Calan SR można stosować razem z innymi lekami na serce?
Przed rozpoczęciem terapii należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Werapamil w połączeniu z beta-blokerami, digoksyną lub cyklosporyną wymaga ścisłej kontroli lekarskiej ze względu na ryzyko groźnych interakcji. - Jakie objawy powinny mnie niepokoić podczas terapii?
Do najważniejszych alarmujących objawów należą: zamroczenia, nasilające się bóle głowy, znaczna bradykardia, omdlenia, trudności w oddychaniu lub obrzęki nóg. W każdym z tych przypadków należy pilnie skonsultować się z lekarzem. - Czy mogę prowadzić samochód po przyjęciu werapamilu?
Lek może powodować zawroty głowy lub senność, zwłaszcza na początku terapii. Zaleca się zachowanie ostrożności podczas obsługi maszyn czy prowadzenia pojazdów, szczególnie w pierwszych dniach stosowania. - Czy Calan SR można stosować w ciąży i podczas karmienia piersią?
Lek nie jest zalecany w ciąży i podczas laktacji, chyba że lekarz uzna, że korzyści wyraźnie przewyższają ryzyko. W razie planowania ciąży lub karmienia należy poinformować lekarza. - Co zrobić, jeśli zapomnę przyjąć dawkę?
W przypadku pominięcia jednej dawki należy przyjąć ją niezwłocznie po przypomnieniu sobie, o ile nie zbliża się czas następnej dawki. Nie należy przyjmować podwójnej porcji leku.
