Podstawowe informacje o produkcie
Dla specjalisty:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Budezonid w kapsułkach dojelitowych uwalnia się w końcowym odcinku jelita krętego i w okrężnicy, gdzie działa miejscowo.
- Metabolizm: Intensywnie metabolizowany w wątrobie (CYP3A4) do nieaktywnych metabolitów.
- Wydalanie: Głównie z moczem (około 60%) i kałem (około 40%).
- Czas działania: Ok. 2–4 godzin (Cmax), efekt terapeutyczny utrzymuje się do 24 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Częste wskazania:
- Wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (colitis ulcerosa) o łagodnym–umiarkowanym nasileniu
- Choroby Leśniowskiego-Crohna (szczególnie w zajęciu końcowego odcinka jelita krętego)
- Mikroskopowego zapalenia jelita grubego (kolagenowe, limfocytarne)
Standardowa praktyka obejmuje ściśle regularne przyjmowanie leku – kapsułkę należy połykać w całości, popijając wodą. Nie otwierać, nie żuć – to ważne, aby lek działał w odpowiednim miejscu przewodu pokarmowego.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Przyjmowanie Budesonidu rano odzwierciedla naturalny rytm wydzielania kortyzolu, zmniejsza ryzyko zaburzeń snu oraz zmniejsza nasilenie działań niepożądanych związanych z niedoborem kortyzolu.
- Wieczorem: Może być wskazane tylko na wyraźne zalecenie lekarza, np. w przypadku specyficznych schorzeń lub niemożności przyjmowania rano.
- Wskazówka: Najważniejsza jest regularność – zażywaj lek codziennie o ustalonej porze!
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Budesonid najlepiej przyjmować na czczo, czyli minimum 30–60 min przed posiłkiem, aby zapewnić optymalne wchłanianie w odpowiednim odcinku przewodu pokarmowego. Pokarmy bogate w tłuszcze (typowe w polskiej diecie np. nabiał, wędliny) mogą opóźniać lub zmieniać sposób uwalniania leku. Nie popijać sokiem grejpfrutowym!
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Znaczenie kliniczne / Zalecenie |
|---|---|
| Pokarmy tłuste | Możliwe opóźnienie działania – unikać przyjmowania z tłustymi posiłkami |
| Sok grejpfrutowy | Zwiększa stężenie budezonidu – unikać |
| Alkohol | Może nasilać działania niepożądane i podrażnienie przewodu pokarmowego, szczególnie przy przewlekłym stosowaniu |
| Leki przeciwgrzybicze (ketokonazol, itrakonazol), inhibitory proteazy HIV | Mogą bardzo silnie zwiększać stężenie budezonidu we krwi – należy unikać jednoczesnego stosowania, informować lekarza o wszystkich lekach |
| Steroidy ogólnoustrojowe | Możliwe nasilenie działań ogólnych – wymaga nadzoru lekarskiego |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne | Off-label |
|---|---|---|
| Choroba Leśniowskiego-Crohna (jelito kręte, początek okrężnicy) | Tak | – |
| Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (łagodna/umiarkowana postać, proktosigmoidalna) | Tak | – |
| Mikroskopowe zapalenie jelita grubego | Tak | – |
| Alergiczne/autoimmunizacyjne nieswoiste zapalenia jelit | – | Tak – decyzja lekarska w wybranych przypadkach |
| Astma oskrzelowa, POChP (inne formy budezonidu: inhalacje) | – | Nie dotyczy kapsułek dojelitowych |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (12–17 lat) | Seniorzy (65+) |
|---|---|---|---|
| Choroba Leśniowskiego-Crohna (indukcja remisji) | 9 mg/dobę (najczęściej 3 kapsułki po 3 mg rano) | Do 9 mg/dobę (indywidualna decyzja lekarza, zwykle niższa dawka początkowa) | Tak jak dorośli, z uwzględnieniem większej wrażliwości na działania niepożądane |
| Mikroskopowe zapalenie jelita grubego | 9 mg/dobę przez 8 tygodni, potem stopniowe zmniejszanie dawki | Niewystarczające dane; sporadycznie, po wyraźnej decyzji specjalisty | Indywidualizacja dawki |
| Wrzodziejące zapalenie jelita grubego | Indywidualne dawki; zwykle 6-9 mg/dobę | Indywidualna decyzja specjalisty | Indywidualizacja / niższa dawka początkowa |
Nie zaleca się nagłego przerywania terapii – dawki zmniejsza się stopniowo, zgodnie z zaleceniem lekarza!
Profil bezpieczeństwa – możliwe skutki uboczne
- Bardzo częste i częste: bóle głowy, zawroty głowy, niestrawność, bóle brzucha, nudności, infekcje dróg moczowych, duszność, zaburzenia snu, trądzik, nadmierna potliwość.
- Sporadyczne: nieregularne miesiączki, wzrost ciśnienia, zaćma, osłabienie mięśni, cienka skóra ze skłonnością do siniaków.
- Bardzo rzadkie: reakcje alergiczne, zespół Cushinga, zahamowanie wzrostu (dzieci), zmiany psychiczne (depresja, niepokój).
| Objaw niepożądany | Częstość |
|---|---|
| Bóle i zawroty głowy | Bardzo częste/częste |
| Zaburzenia snu | Częste |
| Wysypka, trądzik | Częste |
| Reakcje alergiczne (obrzęk, duszność) | Rzadkie |
| Obniżenie odporności | Rzadkie (przewlekle) |
| Zaćma, jaskra (przewlekłe stosowanie) | Sporadyczne |
W razie wystąpienia poważnych objawów niepożądanych (np. obrzęk twarzy/gardła, nasilone osłabienie, objawy infekcji) natychmiast skontaktuj się z lekarzem!
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przyjmuj lek codziennie o tej samej porze, najlepiej rano przed śniadaniem.
- Nie rozgryzaj ani nie otwieraj kapsułek – połykaj je w całości popijając szklanką wody.
- Unikaj jednoczesnego przyjmowania z tłustymi posiłkami oraz z sokiem grejpfrutowym.
- Nie przerywaj leczenia nagle – dawka powinna być stopniowo zmniejszana pod kontrolą lekarza.
- Poinformuj lekarza i farmaceutę o wszystkich aktualnie przyjmowanych lekach – mogą wystąpić istotne interakcje.
- Podczas przewlekłego przyjmowania konieczna jest regularna kontrola lekarska (morfologia, parametry metaboliczne).
Alternatywne opcje leczenia
- Prednizon (Encorton, Polcortolon): tańszy, dłużej stosowany steroid ogólnoustrojowy, większe ryzyko skutków ogólnych.
- Mesalazyna (Salofalk, Pentasa, Asamax): podstawowy lek w łagodnych i umiarkowanych postaciach colitis ulcerosa – mniej działań ogólnych, dostępna refundacja NFZ.
- Azatiopryna, metotreksat: w terapii przewlekłej, wskazane głównie w przypadku nietolerancji budezonidu/sterydów.
- Leki biologiczne (Infliximab, Adalimumab, Vedolizumab): dla cięższych przypadków, refundowane na podstawie programu lekowego NFZ, wymagają leczenia specjalistycznego.
Dobór leczenia zawsze powinien być indywidualnie dostosowany przez lekarza gastroenterologa.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Status: Lek dostępny na receptę, decyzja rejestracyjna URPL, dopuszczony do obrotu w Polsce.
- Refundacja: NFZ refunduje budezonid we wskazaniach rejestracyjnych (choroba Crohna, mikroskopowe zapalenie jelita grubego) na podstawie odpowiednich ICD-10 i programu lekowego.
- Nr pozwolenia: dostępny na stronie URPL lub na ulotce leku.
- Obowiązkowa recepta farmaceutyczna / lekarska.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Advances in Therapy (2023): Nowe wytyczne rekomendują preferowanie budezonidu vs prednizonu w leczeniu mikroskopowego zapalenia jelita grubego ze względu na mniejszy profil działań niepożądanych (PTG-E).
- Polskie Towarzystwo Gastroenterologii (2024): Podkreśla konieczność indywidualnej optymalizacji dawki w populacji geriatrycznej i ścisłej kontroli metabolicznej przy przewlekłej terapii.
- Wytyczne ECCO (2023): Budezonid polecany w leczeniu łagodnych/umiarkowanych rzutów Crohna u pacjentów z lokalizacją końcowo-krętniczą (ECCO).
- Przegląd Gastroenterologiczny (2024): Wyniki metaanalizy potwierdzają skuteczność budezonidu w mikrokrwawieniach jelitowych na wymiarze jakości życia pacjentów w Polsce.
Dostępność i dostawa
| Opakowanie | Liczba kapsułek | Orientacyjna cena (PLN) |
|---|---|---|
| Budenofalk | 50 x 3 mg | ok. 105–140 zł (z refundacją) |
| Entocort | 50 x 3 mg | ok. 120–145 zł (z refundacją) |
| Miasto | Szacowany czas dostawy (apteka internetowa)* |
|---|---|
| Warszawa | 1 dzień roboczy |
| Kraków | 1–2 dni robocze |
| Gdańsk | 2 dni robocze |
| Zielona Góra | do 3 dni roboczych |
*Dokładny czas zależy od dostępności w hurtowniach i lokalnej aptece.
FAQ – Najczęstsze pytania pacjentów
1. Czy Budesonid powoduje wzrost masy ciała?
Budezonid stosowany miejscowo (np. w formie kapsułek dojelitowych) znacznie rzadziej wywołuje ogólnoustrojowe skutki uboczne jak wzrost masy ciała w porównaniu do sterydów ogólnych (np. prednizon). Dłuższe stosowanie wymaga jednak kontroli masy ciała i diety.
2. Czy mogę prowadzić pojazd po przyjęciu będziezonidu?
Budezonid nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów, jednak w przypadku wystąpienia silnych zawrotów głowy lub osłabienia należy powstrzymać się od kierowania pojazdami.
3. Czy leki OTC i suplementy diety wchodzą w niebezpieczne interakcje z budesonidem?
Niektóre suplementy i leki OTC (np. leki z dziurawca) mogą wpływać na metabolizm budezonidu w wątrobie. Zawsze informuj farmaceutę i lekarza o przyjmowanych produktach.
4. Czy można przerwać leczenie będziezonidem nagle?
Nie. Nagłe odstawienie leku może prowadzić do pogorszenia objawów i powikłań. Redukcja dawki powinna odbywać się stopniowo, pod kontrolą lekarza.
5. Czy Budesonid jest refundowany przez NFZ?
Tak, Budesonid (kapsułki dojelitowe) jest refundowany przez NFZ we wskazaniach rejestracyjnych, po spełnieniu odpowiednich kryteriów ICD-10. Wysokość odpłatności zależy od programu lekowego oraz schorzenia.
