Podstawowe informacje o produkcie
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, biorąc pod uwagę biodostępność 64–77%.
- Metabolizm: Głównie w wątrobie (cytochrom P450, CYP3A4); powstają aktywne i nieaktywne metabolity.
- Wydalanie: Głównie przez nerki z moczem (ok. 60%), częściowo z kałem (ok. 35%).
- Czas działania: Okres półtrwania wynosi ok. 5–12 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Octan noretysteronu jest w Polsce stosowany najczęściej pod nazwą Norethisterone lub Primolut-Nor – lek ten przepisuje lekarz ginekolog lub endokrynolog w różnych sytuacjach, takich jak: Leczenie wtórnych zaburzeń miesiączkowania, braku miesiączki;
Dawkowanie rano vs wieczorem
Zaleca się wybór stałej godziny stosowania, zależnie od preferencji pacjentki: Rano:
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Pokarm nie wpływa istotnie na wchłanianie noretysteronu, jednak dla wielu Polek łatwiej łączyć lek ze śniadaniem czy kolacją. Rekomenduje się przyjmowanie tabletki z posiłkiem u osób z wrażliwym żołądkiem. Polskie nawyki żywieniowe
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Kategoria | Przykłady substancji | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Brak istotnych interakcji | Stosować z jedzeniem lub bez, wg własnej tolerancji |
| Alkohol | Wino, piwo, mocne alkohole | Nie stwierdzono bezpośrednich interakcji, jednak zaleca się umiar – alkohol może nasilać działania niepożądane (np. bóle głowy, zaburzenia krzepnięcia) |
| Leki | Antybiotyki (ryfampicyna), leki przeciwpadaczkowe (fenytoina, karbamazepina), preparaty ziołowe (dziurawiec), doustne leki przeciwzakrzepowe, inne hormony | Konieczna konsultacja z lekarzem – mogą obniżać skuteczność noretysteronu/zmieniać metabolizm |
Wskazania
| Wskazania oficjalne (PL/EU) | Wskazania off-label (uznaniowe) |
|---|---|
|
|
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dzieci i młodzież* | Dorośli | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Wtórny brak miesiączki | Brak danych, niezalecane | 5 mg 1×/dobę przez 5–10 dni/m-c | 5 mg 1×/dobę, ostrożnie |
| Endometrioza | Brak danych | 5–15 mg/dobę przez 6–9 mies. | Jak dorośli, kontrola ogólna |
| Krwawienia maciczne | Brak danych | 5 mg 2×/dobę przez 5–7 dni | Zgodnie z zaleceniem lekarza |
| Przesunięcie miesiączki | Nie stosować | 5 mg 2–3×/dobę od 3 dni przed spodziewaną miesiączką, max do 14 dni | Tylko u zdrowych, pod kontrolą |
*Poniżej 18 r.ż. stosować wyłącznie po decyzji lekarza specjalisty.
Profil bezpieczeństwa/skutki uboczne
| Częstość | Działania niepożądane |
|---|---|
| Najczęstsze (>10%) |
|
| Sporadyczne (1-10%) |
|
| Bardzo rzadkie (<0,1%) |
|
W razie wystąpienia silnych bólów głowy, nagłego obrzęku nóg, duszności lub żółtaczki — natychmiast skontaktuj się z lekarzem!
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Tabletkę należy przyjmować o stałej porze, codziennie, popijając szklanką wody.
- Nie należy pomijać dawek — w razie pominięcia: zażyć natychmiast po przypomnieniu sobie (jeśli minęło <12 h).
- Unikać spożycia alkoholu podczas terapii oraz stosowania ziołowych preparatów bez konsultacji z lekarzem.
- Każdą zmianę dawkowania konsultować ze specjalistą.
- Lek przechowywać w temperaturze pokojowej, poza zasięgiem dzieci.
- Podczas długiego leczenia (powyżej 6 mies.) wskazana jest regularna kontrola stanu zdrowia: morfologia, próby wątrobowe, USG narządów rodnych.
Alternatywne opcje leczenia – refundacja NFZ
- Medroksyprogesteron (Provera, Acetonum, Polhormone) – refundowany przez NFZ; podobne działanie, większa dostępność, stosowany przy hiperplazji endometrium i krwawieniach.
- Octan chlormadinonu (Lutrate, Primolut Depot) – refundowany przy wybranych wskazaniach; korzystny profil w leczeniu porodów przedwczesnych i zaburzeń miesiączkowania.
- Lewonorgestrel (Mirena, Jaydess – IUD) – refundowany w zależności od wskazania; popularny wybór w terapii endometriozy i obfitych krwawień.
- Dydrogesteron (Duphaston); szeroko stosowany, szczególnie w leczeniu niepłodności i zaburzeń lutealnych.
Porównanie: Octan noretysteronu cechuje się krótkim okresem półtrwania i dobrym profilem bezpieczeństwa, jednak nowsze preparaty mogą powodować mniej działań niepożądanych androgenowych.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych (URPL); część preparatów dostępna na import docelowy (Aygestin), inne – rejestracja krajowa (Norethisterone Polpharma, Primolut-Nor);
- Refundacja: Niektóre wskazania refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) – głównie medroksyprogesteron, octan chlormadinonu;
- Wymagana recepta lekarska (kod: Rp).
- Monitorowane bezpieczeństwo stosowania – szczegółowa kontrola objawów zakrzepowo-zatorowych.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) rekomenduje stosowanie octanu noretysteronu w terapii krótkoterminowej oraz jako drugorzędowy wybór przy endometriozie lub zaburzeniach miesiączkowania (Nowe zalecenia PTGiP 2022).
- Badanie ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology) 2023 potwierdziło skuteczność noretysteronu w łagodzeniu objawów endometriozy oraz niższym ryzyku działań niepożądanych zakrzepowych niż starsze gestageny.
- Przegląd systematyczny “Polish Journal of Gynaecology” (2024): Noretysteron jako bezpieczna opcja w leczeniu młodych kobiet z zaburzeniami cyklu, z zastrzeżeniem regularnej kontroli wątroby oraz ryzyka przy obciążeniu zakrzepowym.
- Wytyczne EMA i URPL (2023) zwracają uwagę na ograniczenie terapii do najkrótszego okresu koniecznego i indywidualizację dawki.
Literatura: PTGiP Zalecenia 2022, Polish Journal of Gynaecology 2024, ESHRE Guideline 2023, Urząd Rejestracji PL 2023-2025.
Dostępność i dostawa
| Opakowania | Zawartość | Przykładowa cena (PLN)* | Dostępność |
|---|---|---|---|
| Aygestin 5 mg | 30 tabl. | ~120–180 zł (import docelowy) | Wybrane apteki, czas realizacji 7-21 dni |
| Norethisterone Polpharma 0,35 mg | 28 tabl. | 25–40 zł | Dostępny w aptekach stacjonarnych i internetowych |
| Primolut-Nor 5 mg | 30 tabl. | 70–120 zł | Dostępność zależna od hurtowni |
| Miasto | Czas dostawy Aygestin/import docelowy |
|---|---|
| Warszawa | 7–10 dni |
| Kraków, Poznań, Wrocław | 10–14 dni |
| Gdańsk, Szczecin, Lublin, Katowice | 12–21 dni |
| Mniejsze miejscowości | do 21 dni |
*Podane ceny i czas realizacji mają charakter orientacyjny i mogą się różnić; dotyczą maja 2024.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy octan noretysteronu (Aygestin) ma wpływ na płodność?
Lek jest stosowany tymczasowo, nie powoduje trwałej niepłodności. Po zakończeniu terapii i powrocie cyklu, płodność zostaje przywrócona, jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed planowaniem ciąży.
Norethisterone przenika do mleka w niewielkich ilościach – decyzję o stosowaniu w trakcie laktacji podejmuje lekarz, analizując korzyści i ewentualne ryzyko dla dziecka.
Jeśli od zwykłej pory przyjęcia minęło mniej niż 12 godzin – należy przyjąć lek jak najszybciej. Przekroczenie 12 godzin – zachować dotychczasowe dawkowanie, nie podwajać dawki.
Octan noretysteronu nie jest lekiem antykoncepcyjnym w Polsce! Stosowany zgodnie z zaleceniem lekarskim może mieć taki efekt uboczny, ale nie jest to preparat zarejestrowany do antykoncepcji.
Tak, jeśli nie występują działania niepożądane (np. silne bóle głowy, znaczny wzrost ciśnienia). W przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych należy zasięgnąć opinii lekarza.
