Podstawowe informacje o produkcie
Opis dla Specjalistów
Anastrozol to selektywny, niesteroidowy inhibitor aromatazy, który blokuje konwersję androgenów do estrogenów przez odwracalne wiązanie z kompleksem enzymatycznym aromatazy. W efekcie stężenie estradiolu w surowicy znacznie maleje, co hamuje progresję nowotworów ER(+).
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybko i dobrze wchłania się po podaniu doustnym. Biodostępność wynosi ponad 80%, a maksymalne stężenie we krwi osiągane jest po ok. 2 godz.
- Metabolizm: Głównie w wątrobie poprzez utlenianie, glukuronidację i N-dealkilację.
- Wydalanie: Około 85% wydalane jest z moczem, głównie w postaci metabolitów.
- Czas półtrwania: Około 40-50 godz., co zapewnia stały poziom leku przy stosowaniu 1 raz dziennie.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Typowe dawki: 1 mg raz dziennie.
- Jak stosować: Tabletkę należy połknąć popijając wodą, o stałej porze dnia (np. rano lub wieczorem), niezależnie od posiłków. Ważne jest zachowanie regularności przyjmowania leku.
- Polskie realia: Pacjentki powinny zachować kalendarzyk dawkowania, dostępny w aptekach lub poradniach onkologicznych, by zapobiegać pominięciom.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Zalety przyjmowania rano: Łatwiej wyrobić nawyk, szczególnie w połączeniu z innymi porannymi czynnościami. Polecane osobom pracującym lub aktywnym w ciągu dnia.
- Zalety przyjmowania wieczorem: Możliwość lepszego dostosowania, jeśli u pacjentki występują działania niepożądane (np. uderzenia gorąca, bezsenność – wtedy warto skonsultować z lekarzem).
- Wskazówka: Najważniejsza jest regularność – wybierz tę porę, którą najłatwiej będzie codziennie przestrzegać!
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Anastrozol można przyjmować niezależnie od posiłków, nie ma wyraźnego wpływu pokarmu na wchłanianie leku. Pacjentki mogą zażywać lek rano, przed lub po śniadaniu – zgodnie z polskim zwyczajem, lek można popić wodą niegazowaną, unikając soków cytrusowych, które mogą (rzadko) wpływać na metabolizm leków.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Szczegóły | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Brak klinicznie istotnych interakcji z pokarmem | Można stosować z jedzeniem lub na czczo |
| Alkohol | Nie wykazano bezpośrednich interakcji, jednak alkohol może pogłębiać działania niepożądane (np. uderzenia gorąca, zaburzenia snu) | Zaleca się ograniczenie spożycia alkoholu |
| Leki | Nie stosować z preparatami zaw. estrogeny, np. HTZ, niektórymi lekami na depresję (paroksetyna, fluoksetyna) | Konsultacja z lekarzem lub farmaceutą przed włączeniem nowych leków |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne | Off-label |
|---|---|---|
| Leczenie raka piersi u kobiet po menopauzie | Tak | — |
| Zapobieganie nawrotom raka piersi | Tak | — |
| Leczenie ginekomastii u mężczyzn | Nie | Tak (tylko pod ścisłą kontrolą lekarza) |
| Niepłodność związana z zaburzeniami hormonalnymi | Nie | Tak (wyjątkowo, poza ChPL) |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Grupa pacjentów | Zalecana dawka | Częstość | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Dorośli, kobiety po menopauzie | 1 mg | 1 × na dobę | Brak konieczności dostosowania dawki u pacjentek w podeszłym wieku |
| Dorośli mężczyźni (off-label) | 0,5–1 mg | 1 × na dobę | Wyłącznie pod kontrolą lekarza |
| Dzieci i młodzież | Nie zalecany | - | Brak badań bezpieczeństwa i skuteczności |
Profil bezpieczeństwa / Skutki uboczne
- Częste (>10%):
- Uderzenia gorąca
- Sztywność, ból stawów
- Osłabienie
- Suchość pochwy
- Wysypki
- Rzadkie (<1%):
- Osteoporoza i złamania kości
- Zaburzenia wątrobowe
- Reakcje nadwrażliwości (obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka)
- Ostrzeżenia:
- Monitorowanie gęstości kości jest szczególnie ważne podczas długotrwałej terapii.
- Osoby z chorobami wątroby lub nerek powinny omówić leczenie z lekarzem.
- Nie stosować w okresie ciąży i karmienia piersią.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (porada farmaceuty)
- Przyjmuj lek o tej samej porze każdego dnia, najlepiej ustal na stałe godzinę.
- Nie przerywaj leczenia bez konsultacji z onkologiem.
- W razie pominięcia dawki, weź lek jak najszybciej, ale jeśli zbliża się czas kolejnej porcji – pomiń zapomnianą dawkę (nie stosuj podwójnej dawki).
- Dbaj o zdrową dietę bogatą w wapń i witaminę D oraz wykonuj regularnie badania gęstości kości. Polskie realia sprzyjają niedoborom wapnia i D – skonsultuj suplementację z lekarzem lub farmaceutą.
- Informuj swojego lekarza o wszystkich nowych lekach i suplementach, które planujesz zażywać.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Letrozol: Podobny mechanizm działania, również inhibitor aromatazy (refundowany w określonych sytuacjach klinicznych przez NFZ).
- Eksemestan: Steroidowy inhibitor aromatazy, wskazania podobne jak dla anastrozolu.
- Tamoksyfen: Modulator receptora estrogenowego, preferowany u niektórych pacjentek premenopauzalnych. Może być refundowany szeroko.
Wszystkie powyższe leki mają różne profile działań niepożądanych oraz wskazania szczególne. Wybór terapii dostosowuje lekarz w oparciu o typ nowotworu, stan zdrowia i preferencje pacjenta.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- URPL: Zarejestrowany przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPLWMiPB).
- MZ: Produkt wpisany do Rejestru Leków zatwierdzonych przez Ministra Zdrowia.
- NFZ: Refundowany w leczeniu hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie, na podstawie recepty Rpw (refundacyjnej; odpłatność 30% lub bezpłatnie wg wskazań szczególnych).
- Wymagana recepta – nie można kupić leku bez recepty.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Onkologicznego (Wytyczne 2023) anastrozol pozostaje jedną z podstawowych opcji w terapii uzupełniającej oraz adjuwantowej raka piersi u kobiet po menopauzie [PTO 2023].
- Nowe dane z badań międzynarodowych (BADANIA ATAC, IBIS-II, San Antonio Breast Cancer Symposium 2024) potwierdzają skuteczność anastrozolu także w zmniejszaniu ryzyka późnych nawrotów nowotworu oraz bezpieczeństwo długoterminowego stosowania.
- Polskie wytyczne zalecają regularną kontrolę parametrów metabolicznych i densytometrię u kobiet leczonych dłużej niż 24 miesiące.
- Badania nie potwierdziły skuteczności w terapii niepłodności lub ginekomastii – takie wykorzystanie off-label wyłącznie pod nadzorem lekarza.
Dostępność i dostawa
Anastrozol jest powszechnie dostępny na receptę w aptekach stacjonarnych i internetowych na terenie Polski.
| Opakowanie | Liczba tabletek | Orientacyjna cena (2024)* | Dostawa do domu/apteki (główne miasta) |
|---|---|---|---|
| Arimidex | 28 | ~80 zł (odpłatność 30%) | 1–2 dni robocze (Warszawa, Kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk) |
| Anastrozole Accord | 30 | ~69 zł (odpłatność 30%) | 1–3 dni robocze |
| Actavis | 30 | ~65 zł (odpłatność 30%) | 1–3 dni robocze |
*Ceny orientacyjne; ostateczna odpłatność zależy od decyzji refundacyjnej, kategorii pacjenta i miejsca zakupu.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów i odpowiedzi
- Czy mogę przerwać terapię, jeśli poczuję się lepiej?
Nie. Leczenie anastrozolem przynosi największe korzyści, jeśli trwa zgodnie ze schematem wyznaczonym przez lekarza (najczęściej 5 lat). Nawet jeśli nie występują objawy nowotworu, przerwanie terapii może zwiększyć ryzyko nawrotu.
- Jak długo trzeba przyjmować anastrozol?
Zwykle leczenie trwa od 2 do 5 lat, zależnie od stadium choroby i indywidualnej decyzji onkologa.
- Czy mogę stosować lek przy schorzeniach wątroby lub nerek?
Jeśli masz zaburzenia czynności wątroby lub nerek, poinformuj o tym lekarza. Może być konieczne monitorowanie lub dostosowanie leczenia.
- Co zrobić, jeśli zapomnę wziąć dawkę?
Przyjmij pominiętą tabletkę możliwie szybko. Jeśli zbliża się pora kolejnej dawki – pomiń zapomnianą i kontynuuj leczenie według planu.
- Czy anastrozol wywołuje trwałe skutki uboczne?
Większość działań niepożądanych ustępuje po zakończeniu leczenia. Jednak długotrwałe stosowanie zwiększa ryzyko osteoporozy, dlatego ważna jest prewencja i regularne badania kości.
