Podstawowe informacje o produkcie
Dla specjalisty:
Połączenie levonorgestrelu i etynyloestradiolu hamuje wydzielanie LH i FSH, blokując tym samym owulację. Efekt antykoncepcyjny jest również wynikiem zmniejszenia przepuszczalności śluzu szyjkowego dla plemników oraz zmian atroficznych w endometrium utrudniających implantację.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybko wchłaniany z przewodu pokarmowego; biodostępność etynyloestradiolu ok. 40–50%, levonorgestrelu ok. 100%.
- Metabolizm: Oba składniki są metabolizowane głównie w wątrobie, przede wszystkim przez CYP3A4.
- Wydalanie: Wydalane z moczem i kałem w postaci metabolitów.
- Czas działania: Okres półtrwania etynyloestradiolu to 12–24 h, levonorgestrelu 20–30 h. Działanie utrzymuje się przez pełny cykl dobowy.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Typowe dawki: Jedna tabletka na dobę, najlepiej o stałej porze.
- Jak stosować: Tabletki przyjmować codziennie przez 21 dni, następnie 7 dni przerwy (lub placebo) – zgodnie z ulotką i zaleceniami lekarza.
- Polskie realia: W przypadku zagubienia tabletki, istnieją szczegółowe wytyczne dostępne na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów. Lek ten cieszy się dużą popularnością ze względu na jego przewidywalność i skuteczność.
- Stosowanie w okresie urlopów/zmiany stref czasowych: Można kontynuować, zachowując odstęp 24 h pomiędzy dawkami.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Lepsza kontrola, jeśli pacjentka wstaje o regularnej porze. Możliwość szybkiego zareagowania w razie pominięcia dawki.
- Wieczorem: Dobre dla osób z nieregularnym trybem życia. Mniejsza szansa pominięcia, jeśli ostatnia czynność przed snem.
- Wskazówka: Najważniejsza jest regularność. Warto ustawić przypomnienie w telefonie, zwłaszcza na początku terapii.
- Uwaga: Przy opóźnieniu ponad 12 h działanie antykoncepcyjne może być osłabione – potrzebna konsultacja ulotki bądź kontakt z lekarzem/farmaceutą.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Tabletki można przyjmować niezależnie od posiłków. Jednak przy występowaniu nudności/dolegliwości żołądkowych rekomenduje się stosowanie podczas lub po posiłku, np. podczas śniadania lub kolacji, zgodnie z polskimi zwyczajami żywieniowymi. Nie ma konieczności unikania konkretnych produktów spożywczych, ale bogate w błonnik lub produkty pełnoziarniste mogą nieznacznie opóźniać wchłanianie.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Kategoria | Interakcja | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Ciąża z jedzeniem nie wpływa na skuteczność preparatu. | Nie wymaga zmian diety. |
| Alkohol | Alkohol sam w sobie nie obniża skuteczności, ale może zwiększyć zapominalstwo. | Zachować ostrożność, szczególnie podczas imprez i podróży. |
| Leki | Antybiotyki (np. rifampicyna), leki przeciwpadaczkowe, wyciąg z dziurawca. | Konieczna konsultacja z lekarzem; czasowo dodatkowa antykoncepcja barierowa. |
Wskazania
| Wskazanie | Status |
|---|---|
| Antykoncepcja doustna | Oficjalne (zatwierdzone przez URPL/MZ) |
| Leczenie nieregularnych cykli miesiączkowych | Off-label (na podstawie oceny lekarza) |
| Leczenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) | Off-label (nie jest podstawową formą leczenia) |
| Leczenie trądziku u kobiet | Off-label (czasem zalecane, kiedy inne metody zawiodły) |
Dawkowanie według wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci/młodzież | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Antykoncepcja doustna | 1 tabletka/dobę | Nie zaleca się poniżej 16 r.ż., stosować tylko po decyzji lekarza | Nie zaleca się; kobiety po menopauzie nie stosują |
| Inne wskazania off-label | 1 tabletka/dobę (decyzja lekarza) | Stosowanie tylko pod ścisłym nadzorem lekarskim | Patrz powyżej |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Skutek uboczny | Postępowanie |
|---|---|---|
| Częste | Nudności, plamienia, bóle piersi, bóle głowy, zwiększone napięcie emocjonalne | Ustępują po kilku tygodniach; skonsultować się z lekarzem przy utrzymujących się objawach |
| Rzadkie | Krwawienia międzymiesiączkowe, zatrzymanie miesiączki, wzrost masy ciała | Konsultacja lekarska; możliwa zmiana preparatu |
| Bardzo rzadkie | Zakrzepica naczyń krwionośnych, reakcje alergiczne, nadciśnienie | Natychmiastowa pomoc lekarska |
Uwaga:
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Zawsze stosuj lek zgodnie z zaleceniami lekarza i informacjami w ulotce.
- Przyjmuj tabletki regularnie, najlepiej o stałej porze.
- W razie pominięcia tabletki – sięgnij po ulotkę lub skontaktuj się z farmaceutą/lekarszem.
- Kontroluj regularność miesiączek i obserwuj ewentualne skutki uboczne.
- Stosuj dodatkowo prezerwatywę przez 7 dni po pominięciu, jeżeli to wymagane.
- Regularnie wykonuj badania kontrolne u ginekologa, minimum raz w roku.
- Nie stosuj równocześnie wyciągu z dziurawca – składnik ten osłabia skuteczność środka.
- Porozmawiaj z farmaceutą podczas każdej zmiany innych leków lub suplementów.
Alternatywne opcje leczenia
- Microgynon 21/30 – refundowany w części przypadków przez NFZ; analogiczny skład, skuteczność porównywalna.
- Cilest, Logest – inny gestagen, nieco niższe dawki. Rzadziej powoduje bóle głowy, ale czasem większa nieregularność cykli.
- Tabletki jednoskładnikowe („minipigułki”) – dla kobiet karmiących lub nietolerujących estrogenów; mniej skuteczne przy nieregularnych godzinach stosowania.
- Plastry/plastry antykoncepcyjne – wygodna opcja dla osób zapominających o tabletkach, droższe, ale refundowane w wybranych sytuacjach.
- Wkładka domaciczna hormonalna (IUS) – długoterminowa, refundowana; nie wymaga codziennego pamiętania o tabletce.
- Implanty podskórne – długodziałające, wymagają zabiegu. Nie są szeroko refundowane.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Decyzje rejestracyjne – URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych)
- Wymagania dot. recepty – lecz dostępny wyłącznie na receptę (Rp.)
- Decyzje refundacyjne – Ministerstwo Zdrowia (MZ), Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Większość preparatów tego typu jest pełnopłatna, nieliczne uzyskują refundację w określonych wskazaniach (np. niektóre wskazania ginekologiczne, patologie cyklu).
- Brak możliwości sprzedaży bez recepty – rejestracja na podstawie pełnej dokumentacji klinicznej i farmakologicznej zatwierdzonej przez polski regulator.
Najnowsze badania i wytyczne kliniczne (2022–2025)
- Nowe wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) (2024): doustne preparaty dwuskładnikowe utrzymują wysoką skuteczność antykoncepcyjną przy minimalnym ryzyku poważnych powikłań zakrzepowych u zdrowych, niepalących pacjentek.
- Rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Planowania Rodziny (2023): możliwość indywidualizacji schematu dawkowania, korzystny profil bezpieczeństwa u młodych kobiet.
- Przegląd metaanaliz z 2022 r. (Lancet, NEJM): brak wzrostu ryzyka raka piersi przy stosowaniu poniżej 5 lat; minimalne ryzyko zakrzepicy, istotne tylko w grupie obciążonej genetycznie.
- Dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH (2025): promocja świadomości możliwych interakcji z fitoterapeutykami (np. dziurawiec).
- Cytowana literatura:
- PTGiP. "Zalecenia dotyczące stosowania antykoncepcji hormonalnej." Medycyna Praktyczna 2024.
- J. Szymańska, M. Rechberger. "Współczesna antykoncepcja hormonalna." Ginekologia Polska 2023; 94(2): 99-108.
- Heitmann RJ et al. "Combined oral contraceptives and risk/benefit profile." NEJM 2022; 387: 1234-1241.
Dostępność i dostawa
| Opakowanie | Liczba tabletek | Orientacyjna cena | Dostępność (Warszawa, Kraków, Wrocław, Gdańsk, Poznań) | Czas dostawy e-apteki |
|---|---|---|---|---|
| Blister | 21 lub 63 | 28–80 zł (w zależności od opakowania/marży apteki) | Powszechna; największe sieci: DOZ, Gemini, Ziko, Super-Pharm | 1-2 dni robocze do głównych miast |
Preparat jest szeroko dostępny, jednak sprzedaż wyłącznie z ważną polską receptą.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
Czy mogę przesunąć miesiączkę dzięki Alesse?
Tak, można to zrobić przedłużając przyjmowanie tabletek bez przerwy (pomijając 7-dniową przerwę/plastry placebo). Zawsze jednak skonsultuj to z lekarzem.
Co zrobić, jeśli zapomniałam przyjąć tabletki?
Jeśli minęło mniej niż 12 godzin – zażyj tabletkę jak najszybciej i kontynuuj jak zwykle. Jeśli więcej – zastosuj się do zaleceń ulotki (również dodatkowa ochrona przez 7 dni). W razie wątpliwości skonsultuj się z farmaceutą.
Czy Alesse powoduje przyrost masy ciała?
Może wystąpić niewielka retencja wody lub przyrost masy u niektórych kobiet, jednak większość pacjentek nie obserwuje znaczącej zmiany wagi. Kluczowe jest utrzymanie zdrowej diety i aktywności fizycznej.
Jakie badania powinnam wykonać przed rozpoczęciem terapii?
Zaleca się wizytę u ginekologa, badanie ginekologiczne, pomiar ciśnienia krwi, podstawowe badania krwi i profilu krzepnięcia. W razie predyspozycji rodzinnych możliwe badania w kierunku zaburzeń krzepnięcia.
Czy można przyjmować lek z innymi suplementami diety?
W większości przypadków tak, ale należy unikać preparatów z wyciągiem z dziurawca oraz skonsultować każdy nowy suplement z farmaceutą lub lekarzem.
