Acyclovir cream 5%

Podstawowe informacje o produkcie

Mechanizm działania

Ogólnie:

Dla specjalisty:

Farmakokinetyka

• Wchłanianie miejscowe: Po aplikacji na skórę, niewielka ilość leku wchłania się do krążenia ogólnego (mniej niż 1%). Ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych jest więc minimalne.
• Metabolizm: Acyklowir jest częściowo metabolizowany w wątrobie po wchłonięciu ogólnoustrojowym.
• Wydalanie: Wydalany głównie przez nerki z moczem w niezmienionej postaci.
• Czas działania miejscowego: Efekt utrzymuje się przez kilka godzin od aplikacji – zalecane smarowanie 5 razy dziennie.

Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki

• Typowe wskazanie: Opryszczka wargowa oraz okolic twarzy u dorosłych i dzieci powyżej 12. roku życia.
• Jak stosować krem Acyklowir 5%?
  1. Stosować miejscowo na zmienione chorobowo miejsca (najlepiej już przy pierwszych objawach – swędzenie, mrowienie, pieczenie).
  2. Cienką warstwę kremu nakładać na zmienioną skórę oraz bezpośrednio przylegające obszary.
  3. Powtarzać aplikację co 4 godziny, 5 razy dziennie, przez 5–10 dni (do ustąpienia objawów).
  4. Przed i po zastosowaniu należy umyć ręce.
  5. Nie stosować na błony śluzowe jamy ustnej i oczu.
• Polska specyfika: Krem jest szczególnie polecany w okresach zwiększonej zachorowalności (np. jesień-zima, przemęczenie, stres, ekspozycja na słońce lub mróz).

Dawkowanie rano vs wieczorem

• Zalecenia ogólne: Bardzo ważna jest regularność aplikacji! Optymalnie stosować lek co 4 godziny, z przerwą nocną.
• Zalety stosowania rano: Najlepiej zacząć kurację już przy pierwszym porannym zauważeniu objawów – pozwala zahamować rozwój opryszczki na wczesnym etapie.
• Zalety stosowania wieczorem: Ostatnia aplikacja przed snem daje szansę na równomierne działanie leku przez noc.
• Praktyczna wskazówka: Ustaw alarmy w telefonie, dezynfekuj dłonie oraz nie pomijaj dawek – nawet jeśli objawy ustąpiły szybciej.

Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo

• Krem Acyklowir stosowany jest miejscowo, więc nie ma znaczenia, czy nakłada się go przed, czy po posiłku.
• W polskich realiach (np. rodzinne śniadanie czy szybki lunch w pracy) warto mieć tubkę kremu zawsze pod ręką.
• Dla innych postaci leku (tabletki): najlepiej stosować zgodnie z zaleceniem lekarskim – posiłek nie wpływa na skuteczność acyklowiru doustnego.

Ostrzeżenia dotyczące interakcji

Wskazania

Dawkowanie wg wskazań klinicznych

Profil bezpieczeństwa / skutki uboczne

• Preparat miejscowy (krem 5%) jest bardzo dobrze tolerowany. Skutki uboczne są rzadkie i ograniczają się najczęściej do reakcji w miejscu aplikacji. Częstotliwość ogólnoustrojowych powikłań – znikoma.

Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania

• Stosować krem jak najszybciej po wystąpieniu pierwszych objawów.
• Nie przebijać pęcherzyków, unikać dotykania zmian i rozsmarowywania poza zmienioną skórę.
• Stosować tylko na zdrową skórę – nie aplikować na oczy, błony śluzowe lub otwarte rany.
• Nie udostępniać tuby innym domownikom.
• Przemyć ręce po każdorazowej aplikacji.
• W przypadku braku poprawy po 10 dniach – konsultacja lekarska.

Alternatywne opcje leczenia

• Preparaty miejscowe OTC na opryszczkę: kremy z penciklowirem, plastry hydrożelowe (łagodzenie objawów, nie leczą przyczyny).
• Leki doustne (acyklowir, walacyklowir): na receptę, refundowane w określonych przypadkach przez NFZ – lepsze w cięższych lub nawrotowych zakażeniach.
• Preparaty ziołowe: np. wyciąg z melisy – łagodzą objawy, brak działania przeciwwirusowego.

Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce

• URPL: Acyklowir krem 5% jest zarejestrowany w Polsce jako produkt leczniczy dermatologiczny.
• Ministerstwo Zdrowia (MZ): Opracowane charakterystyki produktów i rejestracja zgodność z aktualnymi normami.
• NFZ: Krem 5% nie jest refundowany; leki doustne i niektóre inne postaci mogą być refundowane w określonych wskazaniach.
• Recepta: Dla kremu na opryszczkę – dostępność OTC w większości aptek; inne postaci – na receptę.

Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)

• Zgodnie z polskimi i międzynarodowymi rekomendacjami (PTD, EADV, AAD) acyklowir pozostaje pierwszym wyborem w leczeniu miejscowej opryszczki wargowej (Pięta et al., 2023; Wanke-Jellinek i wsp. 2022).
• Meta-analizy z 2022–2024 (np. Cochrane, JAMA Dermatology) potwierdzają, że szybka aplikacja skraca czas trwania objawów i przyspiesza gojenie zmian (Martinez-Delgado et al., 2022).
• Nie zaleca się rutynowego podawania preparatów miejscowych u pacjentów z rozległą immunosupresją – korzystniejsze są leki doustne (Zalecenia PTD, 2024).
• Brak nowych dowodów na istotne interakcje kremu acyklowiru z innymi preparatami miejscowymi i systemowymi (Sławiński et al., 2023).

Dostępność i dostawa

• Krem acyklowir 5% dostępny jest w tubkach po 2, 5 i 10 g. Średnia cena detaliczna: 8–18 zł (cena może się różnić w zależności od producenta i sieci aptecznej).
• Produkt powszechnie dostępny zarówno w aptekach stacjonarnych, jak i internetowych (np. DOZ, Gemini, Dr. Max, Apteka-Melisa).

FAQ – najczęstsze pytania pacjentów

1. Czy mogę stosować acyklowir krem przy pierwszych objawach opryszczki?
   Tak, to najlepszy moment – wczesne zastosowanie może zahamować rozwój zmiany i skrócić czas trwania dolegliwości.
2. Czy mogę stosować krem acyklowir w ciąży i karmiąc piersią?
   Zgodnie z danymi URPL możliwe jest stosowanie miejscowe w czasie ciąży/karmienia tylko pod nadzorem lekarza i wyłącznie w razie konieczności. Zaleca się zachować ostrożność, szczególnie w I trymestrze.
3. Jak długo powinna trwać kuracja?
   Zazwyczaj 5–10 dni. Jeśli objawy utrzymują się po 10 dniach – należy zgłosić się do lekarza.
4. Czy krem acyklowir leczy przyczynę opryszczki?
   Nie – lek hamuje namnożenie wirusa na skórze. Nie usuwa jednak wirusa z organizmu, dlatego możliwe są nawroty.
5. Czy mogę stosować makijaż na zmianę posmarowaną kremem acyklowir?
   Można delikatnie zakryć zmianę, ale najlepiej odczekać 15–20 minut od aplikacji kremu. Poleca się ostrożność – nie rozsmarowywać dodatkowo kosmetyków.