Podstawowe informacje o produkcie
Mechanizm działania
Informacja dla pacjenta
Permetryna to substancja pochodzenia syntetycznego o silnym działaniu przeciwpasożytniczym i owadobójczym. Hamuje funkcjonowanie układu nerwowego pasożytów (szczególnie świerzbowca ludzkiego), prowadząc do ich szybkiego obumarcia już po jednorazowej aplikacji leku.
Dla specjalisty
Permetryna działa przez selektywne przedłużenie otwarcia kanałów sodowych w błonie komórkowej neuronów pasożyta, co prowadzi do utraty zdolności przewodnictwa nerwowego i w konsekwencji porażenia oraz śmierci pasożytów. Lek wykazuje niską aktywność wobec komórek ssaków, dzięki czemu ma korzystny profil bezpieczeństwa.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Permetryna w kremie w minimalnym stopniu przenika przez nieuszkodzoną skórę (ok. 2% dawki).
- Metabolizm: Wchłonięta część ulega szybkiej hydrolizie do nieaktywnej kwasowej pochodnej, metabolizm głównie w wątrobie.
- Wydalanie: Głównie z moczem, częściowo z kałem.
- Czas działania: Efekt terapeutyczny utrzymuje się przez 7-10 dni po pojedynczej aplikacji.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Typowe dawki i sposób stosowania
- Nanieść cienką warstwę kremu na całą powierzchnię ciała (z wyłączeniem twarzy/skóry głowy u dorosłych).
- Dzieci do 3. roku życia – również głowa i szyja.
- Pozostawić krem na skórze przez 8-12 godzin (często na noc), następnie zmyć ciepłą wodą. W razie potrzeby aplikację można powtórzyć po 7-14 dniach.
W realiach polskich zaleca się stosowanie preparatu na noc, aby uniknąć przypadkowego zmycia oraz zapewnić pełną skuteczność kuracji.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Wieczorem: Zazwyczaj zalecane – łatwiejsza aplikacja, minimalizacja ryzyka zmycia przez pot lub wodę, lepsza tolerancja ze względu na mniejszą aktywność ruchową.
- Rano: Stosowanie niezalecane, gdyż wymaga pozostawienia kremu na skórze przez wiele godzin w ciągu dnia, co utrudnia normalną aktywność i higienę w polskich warunkach.
- Wskazówki: Zachować regularność, czyli powtarzać aplikację o tej samej porze, jeśli konieczne będzie powtórzenie zabiegu.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Ponieważ Acticin (Permetryna) stosowany jest wyłącznie miejscowo (na skórę), nie występują interakcje z pokarmem czy typową polską dietą. Nie ma potrzeby dostosowania diety ani pory jedzenia do aplikacji preparatu.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Zalecenia dla pacjenta |
|---|---|
| Inne leki dermatologiczne | Nie stosować innych preparatów na tę samą powierzchnię skóry bez konsultacji z lekarzem. |
| Zabiegi kosmetyczne i chemiczne peelingi | Unikać w okresie terapii. |
| Alkohol | Nie wpływa na skuteczność leku, jednak należy unikać nadmiernego spożycia ze względu na ogólne działanie drażniące dla skóry. |
| Pokarmy | BRAK interakcji – stosowanie zgodne z typową dietą. |
| Stany zapalne skóry, rany | Stosować ostrożnie, nie nakładać na otwarte rany. |
Wskazania
| Wskazanie | Status (oficjalne/off-label) |
|---|---|
| Leczenie świerzbu u dorosłych i dzieci (>2 m-c) | Oficjalne (zarejestrowane) |
| Leczenie wszawicy głowowej i łonowej | Oficjalne/zalecane w wytycznych krajowych |
| Leczenie nużycy (Demodex folliculorum) – > off-label | Nieoficjalne (off-label) |
| Leczenie wszawicy odzieżowej | Off-label |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Populacja | Wskazanie | Dawkowanie | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Dorośli | Świerzb | Nanieść 30-60 g na całe ciało na 8-12 h, zmyć, ew. powtórzyć po 7-14 dniach | Unikać kontaktu z oczami, ustami |
| Dzieci 2 m-c – 12 lat | Świerzb | 15-30 g; również głowa, szyja, uszy, twarz (z omijaniem oczu/ust) | Nie przekraczać 12 godz. na skórze |
| Seniorzy (>65 lat) | Świerzb | Jak dorośli, zalecany nadzór medyczny | Bacznie obserwować reakcje skórne |
| Wszawica | Wszyscy | Nanieść na owłosioną skórę głowy, pozostawić 10 min, zmyć, wyczesać wszy | Powtórzyć po 7-10 dniach, jeśli konieczne |
| Nużyca | Dorośli (off-label) | Stosować na miejsca zajęte przez kilka dni wg zaleceń lekarza | Wyłącznie pod nadzorem specjalisty |
Profil bezpieczeństwa / skutki uboczne
| Częstość | Opis działań niepożądanych |
|---|---|
| Często (>1/100; <1/10) |
|
| Rzadko (>1/1000; <1/100) |
|
| Bardzo rzadko (<1/10 000) |
|
| Ostrzeżenia |
|
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub według instrukcji na opakowaniu.
- Przed nałożeniem kremu dokładnie umyć i osuszyć skórę.
- Po aplikacji nie myć rąk przez min. 8 godzin (poza sytuacjami koniecznymi, np. jedzenie, korzystanie z toalety – wtedy z powrotem nanieść krem na dłonie).
- Zmyć po 8-12 godzinach za pomocą ciepłej wody i łagodnego mydła.
- W przypadku braku poprawy – konsultacja lekarska po 14 dniach!
- W polskich realiach należy pamiętać o dezynfekcji pościeli, ubrań i ręczników przez pranie w temperaturze min. 60ºC (niszczy pasożyty).
- Lek jest przeznaczony tylko do użytku zewnętrznego!
Alternatywne opcje leczenia
- Sulfuris Unguentum (maść siarkowa 10%) – dostępna bez recepty, tańsza, lecz wymaga dłuższej kuracji (7 dni); możliwy silny zapach, mniejsza skuteczność niż permetryna.
- Benzoesan benzylu – preparaty apteczne Rp, stosowane miejscowo, skuteczność porównywalna, często występują podrażnienia skóry.
- Iwametyna (w formie kremu, maści lub doustnie – off-label) – leczenie zarezerwowane dla trudnych przypadków (często off-label), refundacja tylko doustnej postaci w niektórych wskazaniach.
- Dimetikon/Bioaktywne silikonowe preparaty – głównie wszawica, dostępne bez recepty, niektóre refundowane przez NFZ dla dzieci.
Podsumowanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Lek zarejestrowany przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych).
- Status refundacji: Permetryna nie jest obecnie objęta refundacją NFZ przy leczeniu świerzbu.
- Status przepisywania: Wyłącznie na receptę lekarską (Rp), jedno opakowanie na jednej recepcie.
- Zalecenia Ministerstwa Zdrowia: Permetryna 5% krem jest lekiem pierwszego wyboru w przypadku świerzbu zgodnie z krajowymi wytycznymi (MZ, PTD 2023).
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Permetryna pozostaje lekiem pierwszego wyboru w terapii świerzbu u dorosłych i dzieci wg rekomendacji Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD, 2023; ptderm.pl), a także wytycznych europejskich (EDF, 2022).
- Najnowsze badania kliniczne (J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol 2023, Dermatologia Praktyczna 2024) potwierdzają ≥90% skuteczność pojedynczej aplikacji, przy znaczącym komforcie pacjenta i niskiej częstości działań niepożądanych.
- Zaleca się jednoczesne leczenie wszystkich domowników oraz dezynfekcję tekstyliów dla zwiększenia skuteczności kuracji (PTD 2023).
Dostępność i dostawa
Najpopularniejsze opakowania kremu Acticin to tuby 30 g i 60 g. Ceny orientacyjne (stan na II kwartał 2024):
| Wielkość opakowania | Cena orientacyjna | Typowa dostępność | Czas dostawy — przykładowe miasta |
|---|---|---|---|
| 30 g | ok. 28–42 zł | Apteki stacjonarne i internetowe |
|
| 60 g | ok. 50–72 zł | Apteki internetowe, sieciowe | Podobnie jak powyżej |
Wszystkie opakowania dostępne wyłącznie na receptę. Zamówienia na receptę realizują apteki z opcją dostawy do domu lub odbioru osobistego.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
1. Czy po jednorazowej aplikacji Acticin (permetryny) konieczna jest powtórka leczenia?
W większości przypadków wystarcza jednorazowa aplikacja trwająca 8–12 godzin. Powtórzenie leczenia zaleca się, jeśli świąd i objawy świerzbu utrzymują się >14 dni po zakończeniu pierwszej kuracji lub doszło do ponownego kontaktu z osobą/otoczeniem zakażonym.
2. Czy można stosować Acticin u niemowląt, kobiet w ciąży lub karmiących piersią?
Lek można stosować u dzieci powyżej 2. miesiąca życia
3. Skąd mam pewność, że leczenie jest skuteczne?
Ustąpienie świądu może potrwać nawet do 2–4 tygodni, mimo wybicia pasożytów – jest to efekt reakcji alergicznej skóry. Świąd ustępuje stopniowo. Brak nowych zmian świerzbowcowych po 7–14 dniach świadczy o skuteczności terapii.
4. Czy muszę równolegle leczyć wszystkich członków rodziny/domowników?
TAK – aby uniknąć nawrotów, zaleca się leczenie wszystkich osób mających kontakt z osobą zakażoną w tym samym czasie oraz przeprowadzenie dezynfekcji pościeli, ręczników i ubrań.
5. Czy skóra po zastosowaniu Acticinu wymaga dodatkowej pielęgnacji?
Można stosować łagodne kremy nawilżające i emolienty po zmyciu permetryny, zwłaszcza w przypadku wysuszenia czy podrażnienia skóry. Unikać silnie drażniących kosmetyków do czasu pełnego ustąpienia zmian.
