Podstawowe informacje o produkcie
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po zastosowaniu donosowym, około 40% dawki ulega wchłonięciu do krążenia. Stężenie maksymalne osiągane jest po ok. 2 do 3 godzin.
- Metabolizm: Metabolizowana w wątrobie (izozymy CYP), głównie do N-desmetyloazelastyny – czynnego metabolitu.
- Wydalanie: Wydalana w głównej mierze z moczem (około 75%).
- Czas działania: Efekt terapeutyczny utrzymuje się do 12 godzin po pojedynczym użyciu, dlatego zaleca się dawkowanie dwukrotnie na dobę.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Azelastyna jest szeroko stosowana w Polsce w leczeniu kataru siennego, alergicznego nieżytu nosa oraz alergicznego zapalenia spojówek. W warunkach polskich, gdzie ekspozycja na pyłki traw, drzew i chwastów jest sezonowo bardzo wysoka (szczególnie wiosną i latem), Astelin stanowi skuteczny środek pierwszego wyboru dla osób z objawami ostrymi i przewlekłymi.
- Typowa dawka (nos): Dorośli i dzieci ≥6 lat: 1 rozpylenie do każdego otworu nosowego 2 razy dziennie (rano i wieczorem). Nie przekraczać 2 rozpyleń na dobę do każdej dziurki.
- Krople do oczu: Dorośli i dzieci ≥4 lat: 1 kropla do każdego oka 2 razy dziennie.
- Sposób stosowania: Po oczyszczeniu nosa lek aplikować do każdej dziurki, nie wdychać głęboko. Po użyciu należy oczyścić aplikator.
Praktyka polska: lek zwykle stosuje się w okresie nasilonych objawów sezonowych lub przy przewlekłym nieżycie nosa, łącząc z innymi metodami profilaktyki (unikanie ekspozycji na alergeny w domu, wietrzenie pomieszczeń poza porą pylenia).
Dawkowanie rano vs. wieczorem
Podział dawkowania na rano i wieczór zapewnia skuteczną kontrolę objawów przez całą dobę. Poranne użycie zmniejsza dolegliwości w ciągu dnia, podczas gdy wieczorne pozwala przespać noc bez objawów zatkanego nosa.
- Zalety stosowania rano: Pełna ochrona w godzinach aktywności, szybki początek działania, zmniejszenie senności i rozkojarzenia.
- Zalety stosowania wieczorem: Zapobieganie nocnym objawom, poprawa jakości snu, złagodzenie uczucia zatkania nosa rano.
- Regularność: Istotne, by stosować lek o stałych porach – najlepiej rano po śniadaniu, wieczorem przed snem.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Azelastyna w postaci sprayu i kropli działa miejscowo, a pokarm nie ma istotnego wpływu na jej skuteczność. Można stosować na czczo i po posiłku. Dla wygody i rutyny zaleca się aplikować po codziennych czynnościach higienicznych (po oczyszczeniu nosa lub przed założeniem soczewek kontaktowych). Uwaga: w przypadku kropli do oczu zaleca się odczekać co najmniej 15 minut przed założeniem soczewek kontaktowych.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Opis i zalecenia |
|---|---|
| Pokarm | Brak istotnych interakcji – spożycie posiłku nie wpływa na działanie leku. |
| Alkohol | Teoretycznie możliwe nasilenie senności. Zaleca się ostrożność u osób wrażliwych. |
| Inne leki przeciwhistaminowe | Stosować ostrożnie – może wzrosnąć ryzyko działań ubocznych (np. nadmierna senność). Nie zaleca się łączenia z doustnymi lekami przeciwhistaminowymi bez konsultacji z lekarzem. |
| Leki uspokajające, nasenne | Możliwa addycja działań sedatywnych. Unikać jednoczesnego stosowania bez kontroli lekarskiej. |
| Inhibitory CYP (np. ketokonazol, erytromycyna) | Brak istotnych interakcji w praktyce klinicznej, ze względu na miejscowy sposób podania. Jednakże zaleca się ostrożność przy długotrwałej terapii. |
Wskazania
| Wskazania oficjalne (SMPC/Charakterystyka Produktu Leczniczego) | Wskazania off-label (przykłady) |
|---|---|
| • Objawowe leczenie sezonowego i całorocznego alergicznego nieżytu nosa • Leczenie alergicznego zapalenia spojówek | • Łagodzenie objawów przewlekłych nieżytów nosa pochodzenia innego niż alergicznego (na zlecenie lekarza) • Zespół alergicznego kaszlu (w krajach anglosaskich) |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (6–12 lat nos / 4–12 lat oczy) | Seniorzy (>65 lat) |
|---|---|---|---|
| Sezonowy i całoroczny nieżyt nosa (spray) | 1 rozpylenie do każdego otworu nosowego 2x dziennie | 1 rozpylenie do każdego otworu nosowego 2x dziennie | 1 rozpylenie do każdego otworu nosowego 2x dziennie |
| Alergiczne zapalenie spojówek (krople) | 1 kropla do każdego oka 2x dziennie | 1 kropla do każdego oka 2x dziennie | 1 kropla do każdego oka 2x dziennie |
Profil bezpieczeństwa / skutki uboczne
- Częste (≥1/100 do <1/10):
- Podrażnienie błony śluzowej nosa (pieczenie, świąd, kichanie)
- Metaliczny posmak w ustach
- Krótkotrwałe kichanie lub przekrwienie nosa
- Sporadyczne (≥1/1000 do <1/100):
- Bóle głowy
- Senność
- Rzadkie (<1/1000):
- Reakcje alergiczne (wysypka, świąd, obrzęk naczynioruchowy)
- Poważne reakcje miejscowe (krwawienia z nosa, owrzodzenia błon)
- Uwaga: W przypadku utrzymujących się działań niepożądanych lub reakcji uczuleniowych należy niezwłocznie przerwać stosowanie i skontaktować się z lekarzem.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przed podaniem leku oczyścić nos, najlepiej delikatnie wydmuchać.
- Trzymać głowę lekko pochyloną do przodu, zaaplikować spray, nie wdychać głęboko podczas aplikacji.
- Po użyciu przemyć aplikator wodą i pozostawić do wyschnięcia.
- Nie przekraczać zalecanych dawek. Nie należy przerywać samowolnie długotrwałego stosowania bez konsultacji z lekarzem.
- Przechowywać lek w temperaturze poniżej 25°C, chronić przed światłem.
- Dla kropli do oczu: nie stosować dłużej niż 4 tygodnie po otwarciu opakowania. Odrzucić po upływie tego czasu.
- W Polsce rekomenduje się wymianę ustnika/aplikatora w przypadku leczenia członków rodziny tym samym lekiem – by zapobiec zakażeniom.
Alternatywne opcje leczenia
- Leki refundowane przez NFZ:
- Lek przeciwhistaminowy I generacji (ketotifen, cetyryzyna, loratadyna) – tanie, częściej powodują senność.
- Budesonid, mometazon, flutikazon (spraye do nosa; GKS) – wysoce skuteczne w przewlekłym nieżycie nosa, refundowane w określonych wskazaniach (np. Rhinoq, Nasometin).
- Kwas kromoglikanowy – mniej skuteczny, wymaga częstego stosowania.
- Zalety Azelastyny: Szybki efekt (kilkanaście minut), stosunkowo bezpieczna, minimalna sedacja.
- Wady: Potencjalny metaliczny posmak, rzadko podrażnienia śluzówek, wyższa cena w stosunku do leków I generacji.
- Często wybieraną strategią w Polsce jest łączenie azelastyny z donosowym GKS – łączny efekt daje lepszą kontrolę objawów.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: Azelastyna jest zarejestrowana przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
- Status prawny: Lek wydawany w aptekach na podstawie recepty lekarza (Rp).
- Refundacja: Wybrane preparaty azelastyny mogą być refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, szczególnie w przewlekłych, ciężkich przypadkach nieżytu nosa (aktualne decyzje refundacyjne – patrz MZ/RCL).
- Wymagania receptowe: Recepta lekarska, możliwa e-recepta, 30-dniowy termin realizacji.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA) oraz aktualne wytyczne Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (EAACI, 2023–2024) potwierdzają wysoką skuteczność i bezpieczeństwo miejscowej azelastyny w leczeniu sezonowego i całorocznego alergicznego nieżytu nosa oraz zapalenia spojówek. Badania randomizowane z lat 2022–2024 (np. Allergy
Dostępność i dostawa
- Najczęściej dostępne opakowania: spray do nosa 10 ml (ok. 100 dawek), krople do oczu 6 ml.
- Orientacyjna cena (2024): 25–38 zł (spray do nosa 10 ml, bez refundacji); cena z refundacją – od 5 zł (w zależności od decyzji NFZ i wskazania).
- Możliwość zamówienia leków z dostawą do domu/apteki internetowej, wymaga uzyskania e-recepty od lekarza – zgodnie z polskimi przepisami.
| Miasto | Odbiór osobisty (aptek) | Dostawa kurierska / paczkomat (orientacyjny czas realizacji) |
|---|---|---|
| Warszawa | tego samego dnia / 24h | 1–2 dni robocze |
| Kraków | tego samego dnia / 24h | 1–3 dni robocze |
| Gdańsk / Trójmiasto | 24h–48h | 1–3 dni robocze |
| Wrocław | 24h–48h | 1–3 dni robocze |
| Poznań | tego samego dnia / 24h | 1–3 dni robocze |
| Mniejsze miasta | 48h–72h | 2–4 dni robocze |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę stosować Astelin bez przerwy przez kilka miesięcy?
Tak, jeśli lek został przepisany przez lekarza do długotrwałego leczenia przewlekłego nieżytu nosa. Jednak długotrwałe stosowanie powinno odbywać się pod kontrolą medyczną (najlepiej co 3–6 miesięcy weryfikacja wskazań i tolerancji). - Czy Astelin jest bezpieczny u dzieci?
Tak, ale wyłącznie w dawkach i postaciach zaleconych przez lekarza. Spray do nosa można stosować od 6. roku życia, krople do oczu od 4 lat. - Czy Astelin może być stosowany z innymi lekami na alergię?
Może być łączony (np. z donosowymi glikokortykosteroidami), ale równoczesne stosowanie z innymi lekami przeciwhistaminowymi powinno być uzgodnione z lekarzem ze względu na ryzyko nasilenia działań niepożądanych. - Czy lek powoduje senność?
Wpływ na ośrodkowy układ nerwowy jest niewielki, jednak wyjątkowo może wystąpić senność, zwłaszcza po zastosowaniu większych dawek lub u osób wrażliwych; unikać prowadzenia pojazdów bezpośrednio po zastosowaniu, jeśli pojawi się uczucie senności. - Czy Astelin jest refundowany?
Wybrane preparaty mogą podlegać refundacji NFZ w konkretnych wskazaniach i populacjach pacjentów – sprawdź aktualną listę refundacyjną lub zapytaj farmaceutę lub lekarza.
