Podstawowe informacje o produkcie
Opis dla specjalisty:
Dydrogesteron wiąże się selektywnie z receptorami progesteronowymi, nie wykazuje działania estrogenowego, androgenowego, anabolicznego, ani glikokortykoidowego w dawkach terapeutycznych. Pod względem modyfikacji endometrialnych odpowiada efektowi fizjologicznego progesteronu.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po podaniu doustnym szybko i prawie całkowicie się wchłania. Maksymalne stężenie we krwi osiągane jest w ciągu 2 godzin.
- Metabolizm: Dydrogesteron jest metabolizowany głównie w wątrobie do aktywnego metabolitu, 20-α-dihydrodydrogesteronu.
- Wydalanie: Główna droga eliminacji to nerki – ok. 85% dawki wydalane jest z moczem w ciągu 24 godzin, głównie w formie metabolitów.
- Czas działania: Okres półtrwania dydrogesteronu oraz jego metabolitu waha się od 5 do 20 godzin – wystarcza do uzyskania skuteczności klinicznej przy podaniu raz lub dwa razy na dobę.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Dydrogesteron stosowany jest w leczeniu różnych schorzeń ginekologicznych, m.in. zaburzeń miesiączkowania, bolesnych miesiączek, endometriozy, niepłodności spowodowanej niewydolnością fazy lutealnej, poronień nawykowych i zagrażających, a także w celu uzupełnienia terapii estrogenowej w hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).
- Typowe dawki: W zależności od wskazania 5–40 mg na dobę.
- Jak stosować: Doustnie, popijając niewielką ilością wody, zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Polskie realia: Lek dostępny jest wyłącznie na receptę i należy stosować go pod ścisłą kontrolą lekarza ginekologa lub lekarza rodzinnego.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Zalety porannego stosowania: Dla osób o nieregularnym trybie życia lepiej można skojarzyć przyjmowanie leku z codzienną rutyną (np. śniadaniem).
- Zalety wieczornego stosowania: U niektórych osób dydrogesteron może powodować lekką senność, więc stosowanie wieczorem może sprzyjać lepszemu odpoczynkowi.
- Wskazówki dot. regularności: Najważniejsze jest przyjmowanie leku codziennie o tej samej porze – regularność gwarantuje najwyższą skuteczność farmakoterapii.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Dydrogesteron można stosować zarówno na czczo, jak i po posiłku; pokarm nie wpływa istotnie na wchłanianie leku. W realiach polskiej diety lekarze często sugerują przyjmować lek tuż po śniadaniu lub kolacji, aby łatwiej było o regularność i zapobiegać ewentualnym problemom żołądkowo-jelitowym (które występują rzadko).
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Czynnik | Możliwa interakcja | Zalecenie |
|---|---|---|
| Pokarm | Nie wpływa znacząco na działanie leku | Można przyjmować niezależnie od posiłków |
| Alkohol | Nie stwierdzono istotnych interakcji, ale zaleca się ostrożność – obciążenie wątroby | Ogranicz spożycie alkoholu w trakcie terapii |
| Inne leki (induktory enzymów wątrobowych, np. karbamazepina, fenytoina, ryfampicyna, preparaty dziurawca) | Zmniejszenie skuteczności dydrogesteronu poprzez przyspieszenie metabolizmu | Unikaj równoczesnego stosowania, skonsultuj z lekarzem |
| Leki przeciwzakrzepowe, np. warfaryna | Możliwość osłabienia działania | Niezbędna kontrola lekarska podczas terapii skojarzonej |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne (Charakterystyka Produktu Leczniczego) | Off-label |
|---|---|---|
| Zaburzenia cyklu miesiączkowego | ✓ | |
| Endometrioza | ✓ | |
| Bolesne miesiączkowanie | ✓ | |
| Niedomoga lutealna / niepłodność | ✓ | |
| Poronienie zagrażające i nawykowe | ✓ | |
| Uzupełnienie leczenia estrogenami (HTZ) | ✓ | |
| Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) | ✓ (za zgodą lekarza) | |
| Regulacja cyklu okołomenopauzalnego | ✓ (indywidualnie) |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci/Młodzież | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Zaburzenia miesiączkowania | 10 mg 2x dziennie od 11 do 25 dnia cyklu | Stosowanie po konsultacji z lekarzem pediatrą | Jak dla dorosłych (brak zmian przy prawidłowej funkcji wątroby/nerek) |
| Endometrioza | 10 mg 2–3x dziennie przez 5–25 dzień cyklu lub ciągle | Nie zalecane | Jak dla dorosłych |
| Bolesne miesiączkowanie | 10 mg 2x dziennie przez 5 dni cyklu | Stosowanie po konsultacji lekarskiej | Jak dla dorosłych |
| Poronienia zagrażające | 40 mg początkowo, następnie 10 mg co 8h do ustąpienia objawów | Wyłącznie pod kontrolą specjalisty | Nie dotyczy |
| Niepłodność (niedomoga lutealna) | 10 mg dziennie od 14 do 25 dnia cyklu przez min. 6 kolejnych cykli | Nie dotyczy | Jak dla dorosłych |
| HTZ (Hormonalna Terapia Zastępcza) | 10–20 mg dziennie przez 12–14 dni cyklu miesięcznego | Nie dotyczy | Jak dla dorosłych |
Profil bezpieczeństwa i działania niepożądane
- Częste działania niepożądane (≥1/100):
- Bóle głowy
- Nudności
- Wysypka, świąd skóry
- Mastalgia (ból piersi)
- Zaburzenia miesiączkowania (plamienia, nieregularny cykl)
- Rzadkie działania niepożądane (<1/1 000):
- Obrzęki
- Alergiczne reakcje skórne
- Objawy depresyjne
- Ostrzeżenia:
- Stosować ostrożnie u pacjentek z chorobami wątroby, zakrzepicą, nowotworami hormonozależnymi.
- Przerwać stosowanie i natychmiast zgłosić się do lekarza w przypadku żółtaczki, nasilonych bóli głowy, nagłego pogorszenia wzroku.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przyjmuj lek zgodnie z zaleceniami lekarza – nigdy nie przekraczaj dawki i czasu przyjmowania leków.
- Tabletkę połykaj w całości, popij szklanką wody.
- Stosuj lek codziennie o tej samej porze, aby zachować jego skuteczność.
- W przypadku pominięcia dawki – przyjmij ją możliwie jak najszybciej; jeśli zbliża się pora kolejnej – pomiń zapomnianą tabletkę i kontynuuj według stałego schematu.
- Nie stosuj leku bez regularnych kontroli u lekarza ginekologa – zwłaszcza przy dłuższej kuracji.
- W razie wystąpienia działań niepożądanych lub braku efektu terapeutycznego skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Alternatywne opcje leczenia
- Naturalny progesteron (np. Luteina, Progestageny w globulkach):
Zalety – stosowany dopochwowo lub doustnie, dostępny w refundacji NFZ w określonych wskazaniach.Wady – większy potencjał działań niepożądanych żołądkowych, trudniejsze dawkowanie. - Stosowanie off-label wymaga uzasadnienia medycznego i zgody lekarza.
Zalety – dłuższe działanie, refundacja.Wady – większe ryzyko zatrzymania płynów, zmian masy ciała, dostępność głównie w postaci iniekcji.
Zalety – efekt zbliżony do fizjologicznego hormonu, szeroki zakres wskazań.Wady – wyższy koszt, konieczność przechowywania w lodówce (niektóre preparaty).
Zalety – stosowane w HTZ.Wady – większy wpływ na profil metaboliczny i lipidowy, działania androgenne. Obecnie dydrogesteron nie jest objęty refundacją Narodowego Funduszu Zdrowia w większości wskazań; wybrane preparaty, jak mikronizowany progesteron, mogą być refundowane przy określonych chorobach.
Najnowsze badania i wytyczne kliniczne (2022–2025)
- Zgodnie z aktualnymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (2022–2024) oraz Europejskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu, dydrogesteron jest jednym z rekomendowanych progestagenów w niepłodności i podtrzymywaniu lutealnej fazy cyklu u kobiet poddawanych technikom wspomaganego rozrodu (IVF, IUI).
- Badania kliniczne z lat 2023–2024 wskazują, że dydrogesteron jest równie skuteczny co naturalny progesteron w podtrzymaniu wczesnej ciąży, z lepszą tolerancją żołądkowo-jelitową (Hummelshoj L. i in., Ginekologia Polska, 2023).
- Europejska Agencja Leków (EMA) oraz URPL nie zgłaszają istotnych nowych ostrzeżeń dotyczących bezpieczeństwa stosowania dydrogesteronu w populacji polskiej.
Literatura:
Dostępność i dostawa
- Popularne opakowania:
- Blistry po 20, 30 lub 60 tabletek 10 mg
- Orientacyjna cena rynkowa:
- Ok. 35–55 zł za opakowanie (30 tabl. po 10 mg)
| Miasto | Orientacyjny czas dostawy (apteka internetowa/stacjonarna) |
|---|---|
| Warszawa | 1–2 dni robocze |
| Kraków | 1–2 dni robocze |
| Gdańsk | 1–3 dni robocze |
| Wrocław | 1–2 dni robocze |
| Poznań | 1–2 dni robocze |
| Miasta średniej wielkości | 2–4 dni robocze |
| Wsie i małe miasta | 3–5 dni roboczych |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę prowadzić samochód podczas stosowania dydrogesteronu?
Tak, lek nie wpływa negatywnie na zdolność prowadzenia pojazdów. W razie wystąpienia zawrotów głowy lub senności zalecana jest ostrożność.
Należy przyjąć pominiętą tabletkę jak najszybciej. Jeżeli zbliża się czas kolejnej, nie należy stosować podwójnej dawki; pominiętą dawkę opuść i kontynuuj schemat leczenia.
Tak, ale wyłącznie pod nadzorem lekarza. Lek stosuje się w celu podtrzymania wczesnej ciąży, przy nawracających poronieniach lub niedoborze progesteronu.
Przed rozpoczęciem lub w trakcie terapii poinformuj lekarza o wszystkich stosowanych lekach; niektóre leki (np. przeciwpadaczkowe, niektóre antybiotyki) mogą zmniejszać skuteczność dydrogesteronu.
Tak, zalecane są regularne wizyty u ginekologa oraz okresowe badania laboratoryjne (enzymy wątrobowe, morfologia, USG) w celu monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa terapii.
