Motilium (Domperidon) – kompleksowy opis leku dla pacjenta
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybko, ale niepełnie wchłaniany z przewodu pokarmowego (biodostępność 13-17% z powodu efektu pierwszego przejścia w wątrobie).
- Maksymalne stężenie (Tmax Osiągane ok. 30–60 min po podaniu doustnym.
- Metabolizm: W wątrobie przez układ cytochromu P450 (CYP3A4), minimalnie przez CYP1A2 i CYP2E1.
- Wydalanie: Głównie z kałem (66% dawki), reszta z moczem (ok. 31%).
- Czas działania (t1/2 7–9 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Motilium stosuje się najczęściej w: łagodzeniu objawów nudności i wymiotów (po chemioterapii, radioterapii, infekcjach żołądkowych),
Dawkowanie rano vs wieczorem
Najlepsze efekty terapeutyczne osiąga się przy podziale dawki na 2–3 razy na dobę, przed posiłkami
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo?
Domperidon działa skuteczniej, gdy przyjmowany jest 30 minut przed posiłkiem
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Rodzaj substancji | Potencjalna interakcja |
|---|---|
| Pokarm | Tłuste potrawy/opóźnienie działania, zmniejszenie skuteczności |
| Alkohol | Zwiększa ryzyko działań niepożądanych neurologicznych oraz sercowych |
| Leki przeciwgrzybicze (ketokonazol, itrakonazol) | Wzrost stężenia domperidonu – ryzyko zaburzeń rytmu serca |
| Amlodypina, diltiazem, werapamil, makrolidy (erytromycyna, klarytromycyna) | Wzrost stężenia domperidonu |
| Leki antypsychotyczne, metoklopramid | Zwiększenie ryzyka działań niepożądanych ośrodkowych |
Wskazania
| Wskazanie (oficjalne/pozarejestracyjne) | Szczegóły |
|---|---|
| Nudności i wymioty (oficjalne) | Po chemioterapii, radioterapii, zakażeniach przewodu pokarmowego |
| Objawy dyspepsji czynnościowej (off-label) | Uczucie pełności, wzdęcia, ból w nadbrzuszu – decyzja lekarza |
| Zaburzenia opróżniania żołądka (off-label) | Gastropareza u cukrzyków, po zabiegach na przewodzie pokarmowym |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Grupa wiekowa | Zalecana dawka początkowa | Maksymalna dawka dobowa | Uwaga |
|---|---|---|---|
| Dorośli i młodzież >12 lat | 10 mg 3x/dobę przed posiłkami | 30 mg/dobę | Kuracja krótkotrwała (zwykle do 7 dni) |
| Dzieci 1–12 lat | 0,25 mg/kg mc. 3x/dobę | 0,75 mg/kg mc./dobę | Tylko na wyraźne zalecenie lekarza |
| Seniorzy (>65 lat) | Tak jak dorośli, ostrożnie zwiększać | Nie przekraczać 30 mg/dobę | Uwaga na choroby serca i wątroby |
Profil bezpieczeństwa/skutki uboczne
| Częstość | Możliwe działania niepożądane |
|---|---|
| Bardzo często (>1/10) | Brak |
| Często (1/100–1/10) | Suchość w jamie ustnej, ból głowy |
| Niezbyt często (1/1000–1/100) | Zaburzenia rytmu serca (QT wydłużone), senność, niepokój |
| Rzadko (<1/1000) | Ginekomastia, mlekotok, zwiększenie poziomu prolaktyny |
| Bardzo rzadko (<1/10 000) | Ciężkie reakcje alergiczne, drgawki, objawy parkinsonowskie |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Stosować zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty.
- Nie przekraczać maksymalnych dawek dobowych.
- Przerwać stosowanie w przypadku pojawienia się kołatania serca, bólów w klatce piersiowej lub objawów alergii.
- Regularnie kontrolować stan zdrowia, szczególnie przy stosowaniu innych leków wpływających na QT.
- Nie stosować dłużej niż 7 dni bez konsultacji z lekarzem!
- Nie prowadzić pojazdów i nie obsługiwać maszyn, jeśli wystąpi senność lub zawroty głowy.
- Dawki dla dzieci i seniorów dobierać indywidualnie, pod ścisłą kontrolą.
Alternatywne opcje leczenia (refundowane przez NFZ)
- Metoklopramid – lek o podobnym profilu działania, refundowany w wybranych wskazaniach NFZ; częściej wywołuje objawy neurologiczne przy długotrwałym stosowaniu (np. drżenia, dyskinezy).
- Ondansetron – antagonista receptorów 5-HT3, wskazany głównie przy nudnościach wywołanych chemioterapią; także refundowany.
- Itopryd – prokinetyk stosowany w leczeniu dyspepsji czynnościowej; mniej interakcji z układem nerwowym, szerzej stosowany u seniorów.
- Leki ziołowe/probiotyki – w łagodnych objawach, nie są refundowane; dostępne bez recepty (np. Iberogast, Enterol).
Porównanie:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Domperidon (Motilium i zamienniki) zarejestrowany przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych) w Polsce.
- Nie jest w pełni refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia w większości wskazań.
- Wszystkie postacie domperidonu wymagają recepty lekarskiej; nie są dostępne jako OTC.
- Receptę na domperidon może wystawić lekarz POZ lub specjalista (np. gastrolog).
- Aktualny status refundacyjny można sprawdzić na stronie MZ lub w aptece.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Bezpieczeństwo sercowo-naczyniowe – obserwuje się zwiększone ryzyko wydłużenia QT u pacjentów przyjmujących duże dawki lub inne leki wydłużające QT (Patel et al., 2023; stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2024).
- Zaleca się ograniczenie czasu stosowania do minimum skutecznego (<7 dni), szczególnie u osób powyżej 60. r.ż. (PTG 2024).
- U dzieci do 12 lat stosowanie tylko na wyraźne wskazanie lekarza; należy stosować pod ścisłym nadzorem (EMA, URPL 2024).
- Badania wieloośrodkowe z lat 2022–2024 wskazują na skuteczność domperidonu w leczeniu gastroparezy u dorosłych, jednak zalecają ścisłą kontrolę EKG w trakcie terapii.
- Literatura: Patel P. et al., 2023, European Medicines Agency – Safety Update 2024, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2024.
Dostępność i dostawa
- Najczęściej dostępne opakowania to: 30 i 100 tabletek po 10 mg oraz butelki z zawiesiną 200 ml (1 mg/ml).
- Orientacyjna cena opakowania 30 tabl.: 20–35 zł (w zależności od apteki i producenta, stan na czerwiec 2024).
| Miasto | Typowa dostępność/apteki stacjonarne | Sklepy/apteki internetowe | Czas dostawy (dni robocze) |
|---|---|---|---|
| Warszawa | Bardzo dobra | Większość e-aptek | 1–2 |
| Kraków | Bardzo dobra | Prawie wszystkie | 1–2 |
| Gdańsk | Dobra | Większość | 1–3 |
| Rzeszów | Dobra | Wybrane | 2–4 |
| Wrocław | Bardzo dobra | Większość | 1–2 |
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy Motilium można stosować u dzieci?
Tak, ale wyłącznie pod kontrolą lekarza, w określonych wskazaniach i dawkach. Nie jest przeznaczony do samodzielnego leczenia dzieci bez zalecenia specjalisty. - Czy można łączyć Motilium z alkoholem?
Nie zaleca się, ponieważ alkohol zwiększa ryzyko działań niepożądanych, szczególnie neurologicznych i kardiologicznych. - Czy Motilium pomaga na zgagę?
Może złagodzić objawy refluksu i uczucie pełności, jednak nie leczy przyczyn zgagi – do jej leczenia stosuje się inne leki (IPP, leki zobojętniające). - Czy Motilium jest bezpieczny w ciąży i podczas karmienia piersią?
Stosowanie w ciąży i laktacji wymaga indywidualnej oceny ryzyka przez lekarza; nie zaleca się samodzielnego przyjmowania leku w tych okresach. - Jak długo można stosować Motilium?
Leczenie zazwyczaj nie powinno trwać dłużej niż 7 dni bez ponownej kontroli lekarskiej.
