Tiova Inhaler (Tiotropium Bromide) – kompleksowy opis leku
Wyjaśnienie dla specjalistów: Lek wiąże się wybiórczo i odwracalnie z receptorami M1
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Po inhalacji ogólnoustrojowa biodostępność wynosi ok. 19%. Maksymalne stężenie w osoczu osiągane jest po 5–7 minutach.
- Metabolizm: Przede wszystkim przez hydrolizę do nieaktywnych metabolitów oraz częściowo przez wątrobę (CYP2D6, CYP3A4).
- Wydalanie: Głównie z moczem (74%), reszta z kałem. Eliminacja jest dwufazowa – pierwszy okres półtrwania ok. 7 godzin, drugi ok. 35 godzin.
- Czas działania: Lek działa przez minimum 24 godziny od podania pojedynczej dawki.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Typowe dawki: 1 inhalacja (18 µg lub 2,5 µg w zależności od postaci) raz na dobę, najlepiej o stałej porze.
- Jak stosować: Po każdej inhalacji przepłukać usta wodą (bez połykania), by zapobiec ryzyku infekcji grzybiczej jamy ustnej.
- Realizacja w Polsce: Ważne jest regularne stosowanie leku, niezależnie od samopoczucia. Lek nie służy do szybkiego przerywania nagłych napadów duszności.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Stosowanie rano: Większość pacjentów w Polsce przyjmuje lek rano, co pozwala kontrolować objawy przez cały aktywny dzień.
- Stosowanie wieczorem: Może być korzystne u osób odczuwających nasilenie duszności nocą.
- Zalecenia: Najważniejsza jest regularność – zawsze o tej samej porze każdego dnia. Konsultuj porę stosowania z lekarzem.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Jedzenie nie wpływa na skuteczność leku. Inhalacje wykonuje się niezależnie od posiłku, co jest zgodne z codziennymi nawykami polskich pacjentów. Zaleca się jedynie, by nie spożywać posiłku bezpośrednio po inhalacji (ze względu na konieczność przepłukania ust wodą).
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja z pokarmami | Brak istotnych interakcji |
|---|---|
| Alkohol | Brak bezpośrednich interakcji, lecz nadmierne spożycie alkoholu może pogarszać wydolność oddechową |
| Inne leki |
|
| Leki OTC | W razie wątpliwości skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem |
Wskazania
| Wskazania oficjalne (PL) |
|
|---|---|
| Wskazania off-label |
|
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Populacja | Wskazanie | Dawka |
|---|---|---|
| Dorośli | POChP | 1 inhalacja 18 µg (proszek) lub 2 inhalacje (po 2,5 µg) raz na dobę |
| Dorośli | Astma | 1 inhalacja 18 µg (proszek) lub 2 inhalacje (po 2,5 µg) raz na dobę |
| Dzieci 6–17 lat | Astma | 2 inhalacje (po 2,5 µg) raz na dobę |
| Seniorzy (>65 | POChP, astma | Dawka jak dla dorosłych; monitorowanie czynności nerek |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Skutek uboczny |
|---|---|
| Bardzo często (≥1/10) | Suchość w ustach |
| Często (≥1/100 do <1/10) | Zapalenie gardła, kaszel, chrypka, zaparcia, ból głowy, zaburzenia motoryki żołądka |
| Niezbyt często (<1/100 do ≥1/1000) | Reakcje alergiczne, trudności w oddawaniu moczu, kołatanie serca, wysypka |
| Rzadko (<1/1000) | Wzrost ciśnienia śródgałkowego/jaskra, zatrzymanie moczu, reakcje anafilaktyczne |
- Zawsze informuj lekarza lub farmaceutę o działaniach niepożądanych.
- Lek nie wywołuje uzależnienia i nie działa na ośrodkowy układ nerwowy.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przed pierwszym zastosowaniem farmaceuta powinien wyjaśnić technikę obsługi inhalatora.
- Przed inhalacją wykonać głęboki wydech, następnie mocno, głęboko zaciągnąć się przez ustnik inhalatora.
- Po każdym użyciu przepłukać usta wodą, nie połykać wody.
- Nie otwierać inhalatora bez potrzeby, by nie tracić leku.
- Regularnie kontrolować liczbę dawek i datę ważności inhalatora.
- W razie pytań zawsze konsultować się z farmaceutą lub lekarzem – placówki Aptek Społecznych i Poradni Alergologiczno-Pulmonologicznych są dostępne w większości polskich miast.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Bromek glikopironium (Seebri, Glycopyrronium Sandoz): działa podobnie, refundowany, stosowany raz na dobę; szybciej osiąga efekt terapeutyczny; rzadziej wywołuje suchość w ustach.
- Bromek umeklidynium (Incruse Ellipta): długo działający, 1x dziennie, wygodne urządzenie dozujące, refundowany w POChP.
- Bromek aklidynium (Bretaris Genuair): stosowany 2x dziennie, mniej korzystny dla zapominalskich.
- Inne LAMA/LABA w połączeniu (np. Ultibro Breezhaler, Spiolto): u pacjentów wymagających leczenia skojarzonego – refundacja przy odpowiednich wskazaniach.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Status rejestracyjny: Lek dopuszczony do obrotu przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych (URPL) na terenie RP.
- Refundacja: Lek refundowany w wybranych wskazaniach przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia, z określonym limitem finansowania. Refundacja dla POChP i astmy ciężkiej.
- Na receptę: Lek wydawany wyłącznie z przepisu lekarza. Receptę może wystawić również lekarz POZ lub specjalista (pulmonolog, alergolog).
- Wytyczne MZ: Możliwe recepty elektroniczne (e-recepta).
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
Według najnowszych wytycznych Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc (PTChP) oraz Europejskiego Towarzystwa Oddechowego (ERS) z lat 2022–2023 bromek tiotropium pozostaje lekiem pierwszego wyboru w leczeniu stabilnej POChP o umiarkowanym i ciężkim przebiegu. Badania takie jak TIOSPIR (N Engl J Med 2022;386:1203–15, Medycyna Praktyczna 2023) potwierdzają jego wysoką skuteczność i bezpieczeństwo w monoterapii i leczeniu skojarzonym u pacjentów powyżej 40 roku życia. Ponadto, w astmie przewlekłej umiarkowanej i ciężkiej, tiotropium może być włączony, gdy terapia GKS wziewnymi + LABA jest niewystarczająca.
Od 2023 roku poszerzono wiek rejestracji tiotropium w terapii astmy do 6. roku życia (Rejestr URPL 07/2023). Nowe publikacje wskazują także, że codziennie przyjmowanie leku o tej samej porze poprawia skuteczność kontroli objawów oraz obniża ryzyko zaostrzeń (J. Szczeklik, Choroby Układu Oddechowego – wytyczne 2024).
Dostępność i dostawa
Najpopularniejsze opakowania:
| Miasto | Apteka stacjonarna | E-recepta z ekspresową wysyłką (dni robocze) |
|---|---|---|
| Warszawa | Na miejscu / 24 h | 1–2 dni |
| Kraków | Na miejscu / 24–48 h | 1–2 dni |
| Gdańsk | 24–48 h | 2–3 dni |
| Poznań | 24-48 h | 2–3 dni |
| Koszalin, Suwałki, Zamość | 1–3 dni | 3 dni |
Cena orientacyjna (2024):
FAQ – najczęściej zadawane pytania pacjentów
- Czy mogę przerwać stosowanie tiotropium, gdy poczuję się lepiej?
Nie. Nawet przy poprawie samopoczucia należy kontynuować leczenie codziennie – nagłe odstawienie leku może spowodować pogorszenie objawów. - Czy lek może być stosowany przez dzieci?
Lek jest oficjalnie zarejestrowany i dopuszczony do stosowania u dzieci od 6. roku życia – wyłącznie pod kontrolą lekarza specjalisty. - Czy inhalację można wykonać podczas infekcji dróg oddechowych?
Tak, jednak przy ostrym zaostrzeniu lub wysokiej gorączce skonsultuj się z lekarzem. - Co zrobić, gdy zapomnę przyjąć dawkę?
Przyjmij pominiętą dawkę możliwie szybko; jeśli zbliża się pora kolejnej, pomiń dawkę zapomnianą – nie należy podwajać dawki. - Czy tiotropium jest bezpieczne dla osób starszych?
Tak, o ile wydolność nerek jest prawidłowa lub kontrolowana – osoby z niewydolnością nerek powinny być monitorowane przez lekarza.
Podsumowanie
Bromek tiotropium pod nazwą handlową Tiova i innymi preparatami stanowi kluczowy lek dla osób z POChP i przewlekłą astmą w Polsce. Charakteryzuje się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem, a jego stosowanie jest dostosowane do realiów polskiej ochrony zdrowia. W razie wątpliwości dotyczących dawkowania, działań niepożądanych lub refundacji, zaleca się kontakt z lekarzem lub farmaceutą.
