Sumycin (Tetracyklina) – Kompleksowy Przewodnik dla Pacjentów
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Doustnie – ok. 60–80% biodostępności. Wchłanianie ograniczane przez jony metali (np. wapń, magnez, żelazo).
- Metabolizm: Nieznaczny metabolizm wątrobowy.
- Wydalanie: Głównie z moczem (nerki), częściowo z żółcią.
- Czas działania: Ok. 6–12 godzin, jednak częstotliwość dawkowania zazwyczaj co 6–12 h.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Najczęściej stosowany w leczeniu zakażeń bakteryjnych skóry (trądzik), dróg oddechowych, układu moczowego lub przewodu pokarmowego.
- Typowe dawki dla dorosłych: 250–500 mg co 6–12 godzin.
- Tabletki/kapsułki należy popić pełną szklanką wody, przyjmować w pozycji stojącej lub siedzącej (co zapobiega podrażnieniu przełyku).
- Zaleca się unikanie produktów mlecznych oraz suplementów z wapniem, żelazem, magnezem przynajmniej dwie godziny przed i po dawce.
- U dzieci powyżej 8 lat stosowanie tylko w razie konieczności – ryzyko trwałych przebarwień zębów.
- Nie należy przerywać kuracji przed końcem zaleconego czasu, nawet w razie poprawy samopoczucia.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Zalety dawkowania rano: Mniejsze ryzyko refluksu i podrażnienia przewodu pokarmowego, łatwiejsze pamiętanie o kolejnych dawkach.
- Zalety dawkowania wieczorem: Możliwość stosowania leków w równych odstępach czasu, gdy dawkuje się 2x/dobę.
- Wskazówki: Najważniejsza jest regularność — dąż do przyjmowania tabletek co 12 h (lub zależnie od wskazania), najlepiej o stałych porach. Przy refleksach/kłopotach żołądkowych ostatnią dawkę przyjmij co najmniej godzinę przed snem.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo?
Optymalnie na czczo
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Przykłady/wyjaśnienie | Zalecenie |
|---|
| Pokarm | Mleko, sery, jogurty, soki wapniowe | Unikać min. 2 godz. przed i po dawce |
| Alkohol | Ogranicza skuteczność, zaburza wchłanianie, uszkadza wątrobę | Nie zaleca się spożycia podczas kuracji |
| Leki zobojętniające sok żołądkowy | Preparaty z magnezem, wapniem, glinem | Przerwa min. 2-3 godziny pomiędzy lekami |
| Żelazo, suplementy multiwitaminowe | Syropy żelazowe, preparaty multiwitaminowe | Przerwa min. 2 godziny |
| Leki przeciwzakrzepowe | Warfaryna, acenokumarol | Konieczność konsultacji i kontroli INR |
| Inne antybiotyki | Penicyliny | Unikać łączenia – działanie antagonistyczne |
Wskazania
| Wskazanie | Oficjalne (ChPL) | Off-label |
| Zakażenia dróg oddechowych | x | |
| Zakażenia układu moczowego | x | |
| Trądzik pospolity | x | |
| Choroby odkleszczowe (borelioza, riketsjozy) | | x |
| Klamydioza, kiła, zakażenia przenoszone drogą płciową | x | |
| Choroby żołądkowo-jelitowe (cholera, bruceloza, dżuma, tularemia) | x | |
| Zakażenia skóry i tkanek miękkich | x | |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (powyżej 8 r.ż.) | Seniorzy |
| Zakażenia dróg oddechowych | 250–500 mg co 6–12 h | 25–50 mg/kg/d, w 2 dawkach podzielonych | Patrz dawkowanie dorosłych; ostrożność przy niewydolności nerek |
| Trądzik | 250–500 mg/d przez 6–12 tygodni | 25–50 mg/kg/d (kontrola stomatologiczna!) | 250–500 mg/d, dostosować dawkę do funkcji nerek |
| Borelioza (off-label) | 500 mg co 12 h przez 14–21 dni | Nie stosować poniżej 8 r.ż. | 500 mg co 12 h |
| Zakażenia przewodu pokarmowego | 500 mg co 6–12 h przez 5–14 dni | 25–50 mg/kg/d | Jak wyżej, skonsultować lekarza przy obturacji nerek/wątroby |
Profil bezpieczeństwa/skutki uboczne
Tetracyklina jest lekiem o stosunkowo dobrym profilu bezpieczeństwa, jednak — podobnie jak inne antybiotyki — może wywoływać działania niepożądane.
| Częstość | Działanie niepożądane | Uwagi |
| Częste | Bóle brzucha, nudności, biegunka, zgaga | Często związane z zażyciem na pusty żołądek |
| Częste | Przebarwienia zębów (dzieci) | Nie stosować u dzieci poniżej 8 lat |
| Rzadkie | Nadwrażliwość na światło (fotouczulenie) | Unikać słońca/solarium podczas leczenia |
| Rzadkie | Zapalenie przełyku | Przyjąć tabletkę w pozycji stojącej, popić wodą |
| Bardzo rzadkie | Uszkodzenie wątroby/nerek | Ostrożnie u osób z przewlekłymi chorobami |
| Bardzo rzadkie | Reakcje alergiczne (wysypka, świąd, anafilaksja) | Przerwać leczenie, zgłosić się do lekarza |
| Bardzo rzadkie | Zaburzenia hematologiczne (niedokrwistość aplastyczna) | Monitorować liczbę krwinek przy dłuższej terapii |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (rada farmaceuty/poradnia)
- Przyjmuj lek o stałych porach, regularnie kończ kurację nawet przy poprawie samopoczucia.
- Popijaj wyłącznie wodą – unikaj mleka, soku grejpfrutowego, kawy/herbaty przy samej dawce.
- Podczas leczenia unikaj ekspozycji na promienie UV, solarium.
- Przechowuj lek w oryginalnym opakowaniu, w temperaturze pokojowej, z dala od światła i wilgoci.
- W przypadku pominięcia dawki: zażyć możliwie szybko, lecz nie podwajać kolejnych dawek.
- Informuj lekarza o wszystkich lekach i suplementach (szczególnie przeciwzakrzepowych, witaminach, antykoncepcji hormonalnej).
- Nie podawaj leku dziecku <8 r.ż. bez wyraźnego polecenia lekarza.
- Skonsultuj się z lekarzem, jeśli pojawi się silny ból brzucha, uporczywa biegunka, wysypka czy objawy alergiczne.
Alternatywne opcje leczenia
- Doksycyklina (Doxycylinum; refundowana przez NFZ) – szerszy zakres rejestracji, rzadsze dawkowanie (1x/dobę), mniej działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego, lepsze wchłanianie przy posiłku. Preferowane w boreliozie, trądziku, zakażeniach dróg oddechowych.
- Minocyklina – rzadziej stosowana; podobne spektrum i działania jak doksycyklina, w Polsce dostęp głównie na import docelowy.
- Antybiotyki beta-laktamowe (amoksycylina, penicylina G; refundowane) – skuteczne przy wrażliwych szczepach, większy odsetek oporności, inny profil interakcji.
- Makrolidy (klarytromycyna, azytromycyna; refundowane) – alternatywa dla osób z nadwrażliwością na tetracykliny, skuteczne w niektórych zakażeniach układu oddechowego czy urogenitalnego.
Wybór leku zależy od wskazania, profilu pacjenta i oceny lekarza!
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
| Podmiot rejestrujący | URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych) |
|---|
| Status prawny | Lek wydawany wyłącznie z przepisu lekarza (Rp) |
|---|
| Refundacja | Obecnie tetracyklina nie jest objęta refundacją NFZ. Niektóre preparaty alternatywne (doksycyklina, amoksycylina, makrolidy) są refundowane. |
|---|
| Wskazania rejestracyjne | Zakażenia bakteryjne wg ChPL (wskazania patrz wyżej) |
|---|
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Polskie Towarzystwo Dermatologiczne (2022): w terapii trądziku tetracyklina traktowana jako lek drugiego wyboru; zaleca się doksycyklinę z uwagi na lepszy profil bezpieczeństwa.
- EMA/European Medicines Agency (2023): ostrzeżenie przed stosowaniem tetracykliny u dzieci do 8 r.ż. oraz kobiet w ciąży i karmiących — ryzyko uszkodzenia szkliwa oraz hepatotoksyczności.
- Rekomendacje INFECTIO (2024, Polska): tetracyklina opcją leczenia w antybiotykoterapii alternatywnej dla zakażeń atypowych u dorosłych; rekomendowana restrykcja ze względu na oporność drobnoustrojów.
- Lancet ID (2023): szerokie badania potwierdzające skuteczność tetracykliny w wybranych zakażeniach skóry i struktur powierzchniowych, niska skuteczność w zakażeniach drobnoustrojami opornymi.
- Literatura: "Rekomendacje antybiotykoterapii 2024", K. Grzesiowski et al.; "Guidelines for management of acne vulgaris in Poland 2022", PTD.
Dostępność i dostawa
| Opakowania | Ilość tabletek/kapsułek | Orientacyjna cena (PLN)* |
| Tabletki 250 mg | 20 | ok. 30–45 zł (cena bez refundacji) |
| Tabletki 500 mg | 16 | ok. 45–65 zł |
| Kapsułki 250 mg | 20 | ok. 35–50 zł |
| Maść | 15 g | ok. 28–40 zł |
| Miasto | Czas dostawy z apteki internetowej** |
| Warszawa | 24–48 godzin |
| Kraków | 24–48 godzin |
| Gdańsk | 24–72 godziny |
| Poznań | 24–48 godzin |
| Wrocław | 24–48 godzin |
*Ceny orientacyjne na 06.2024 r., zależne od apteki, mogą ulec zmianie.**Dostawa możliwa z odbiorem osobistym lub kurierem. W mniejszych miastach czas dostawy wydłuża się do 72 godzin.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę stosować tetracyklinę podczas ciąży lub karmienia piersią?
Nie. Tetracyklina jest przeciwwskazana w ciąży oraz podczas laktacji ze względu na możliwe uszkodzenia płodu i zębów dziecka. - Czy mogę pić mleko przyjmując tetracyklinę?
Należy unikać mleka, serów, jogurtów oraz czasu półtorej godziny przed i po przyjęciu leku – wapń obniża skuteczność leku. - Co zrobić, jeśli zapomnę o dawce?
Przyjąć jak najszybciej, ale jeśli zbliża się pora kolejnej, pominąć zaległą i wrócić do ustalonego schematu. Nie wolno przyjmować podwójnej dawki. - Czy tetracyklina powoduje przebarwienia zębów?
Tak, szczególnie u dzieci do 8. roku życia. U dorosłych to powikłanie jest bardzo rzadkie. - Czy można zażywać tetracyklinę z innymi lekami?
Należy skonsultować każdy dodatkowy lek z lekarzem lub farmaceutą – szczególnie preparaty multiwitaminowe, leki przeciwzakrzepowe i suplementy.
Jeżeli masz pytania dotyczące stosowania tetracykliny lub objawów niepożądanych, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą
