Podstawowe informacje o produkcie
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: po podaniu doustnym wchłania się w mniej niż 1%; działa w świetle jelita.
- Metabolizm: nie podlega intensywnemu metabolizmowi wątrobowemu;
- Wydalanie: w większości wydalana z kałem w postaci niezmienionej.
- Czas działania: skuteczność działania utrzymuje się do kilkunastu godzin po przyjęciu dawki.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Rifaximinę stosuje się najczęściej w leczeniu biegunek podróżnych, zespołu jelita drażliwego z dominującą biegunką (IBS-D), encefalopatii wątrobowej oraz w niektórych przypadkach bakteryjnego przerośnięcia flory bakteryjnej jelita cienkiego (SIBO). W codziennej praktyce w Polsce typowa dawka to 200 mg co 8 godzin przez 3 dni (biegunka podróżnych) lub 550 mg 2 razy dziennie przez 14 dni (IBS-D). Wskazane jest staranne przestrzeganie godzin przyjmowania i nieprzerywanie kuracji nawet przy szybkim ustąpieniu objawów.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Lek najczęściej przyjmuje się 2–3 razy na dobę w równych odstępach czasowych.
- Zalety przyjmowania rano: łatwiejsza kontrola przyjmowania dawki, mniejsze ryzyko pominięcia leku.
- Zalety przyjmowania wieczorem: w przypadku leczenia encefalopatii – korzystne ze względu na objawy występujące nocą.
- Wskazówki: najlepiej stosować lek o stałych godzinach, niezależnie od pory dnia; istotna jest regularność stosowania.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Rifaximinę można przyjmować zarówno z jedzeniem, jak i na czczo – nie wykazuje istotnych różnic w skuteczności w zależności od czasu przyjmowania względem posiłku. W polskich realiach, w przypadku problemów żołądkowych zaleca się przyjmowanie preparatu podczas posiłku, co może zmniejszyć dolegliwości gastryczne.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Czynnik | Możliwa interakcja | Zalecenia |
|---|---|---|
| Pokarm | Brak istotnych interakcji, lek można przyjmować z jedzeniem lub na czczo | - |
| Alkohol | Nie zaleca się spożywania alkoholu w czasie terapii | Alkohol może nasilać działania niepożądane (np. biegunka, nudności) |
| Leki z ryfamycyną | Możliwa nadwrażliwość krzyżowa | Nie stosować jednocześnie innych leków z tej samej grupy |
| Douste środki antykoncepcyjne | Brak klinicznie istotnej interakcji | - |
| Cyklosporyna | Może zwiększyć stężenie ryfaksyminy | Ostrożność i konsultacja z lekarzem |
Wskazania
| Wskazanie | Status (oficjalne/off-label) | Komentarz |
|---|---|---|
| Biegunka podróżnych | Oficjalne | Zatwierdzone przez URPL, MZ; leczenie biegunek o podłożu bakteryjnym bez objawów ogólnych |
| Encefalopatia wątrobowa | Oficjalne | Redukcja liczby epizodów encefalopatii u osób z marskością wątroby |
| Zespół jelita drażliwego z biegunką (IBS-D) | Oficjalne | Wpływ na objawy jelitowe, w tym biegunkę |
| SIBO i inne przewlekłe zaburzenia jelitowe | Off-label | Stosowane w leczeniu przerośnięcia flory bakteryjnej jelita cienkiego |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci (>=12 lat) | Seniorzy (>65 lat) |
|---|---|---|---|
| Biegunka podróżnych | 200 mg co 8h przez 3 dni | 200 mg co 8h przez 3 dni | Jak u dorosłych, z uwzględnieniem stanu ogólnego |
| Encefalopatia wątrobowa | 550 mg co 12h, długo przewlekle | Brak danych; stosować wyłącznie na zlecenie specjalisty | Jak u dorosłych |
| IBS-D | 550 mg co 12h przez 14 dni | Brak wskazań | Jak u dorosłych |
| SIBO | 400 mg co 8h przez 10–14 dni (off-label) | Wyłącznie po konsultacji z lekarzem | Jak u dorosłych |
Pamiętaj, dawkowanie ustala lekarz – powyższe są przykładowymi schematami.
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Możliwe działania niepożądane |
|---|---|
| Bardzo częste (≥1/10) | wzdęcia, ból brzucha, nudności |
| Częste (≥1/100 do <1/10) | bóle głowy, gorączka, zaparcia, suchość w jamie ustnej, biegunka |
| Rzadkie (<1/1000) | reakcje alergiczne, pokrzywka, świąd, obrzęk naczynioruchowy |
| Bardzo rzadkie | ciężkie reakcje alergiczne (anafilaksja); zaburzenia czynności wątroby u osób predysponowanych |
- Nie obserwuje się działania ogólnoustrojowego ze względu na minimalne wchłanianie.
- U osób z niewydolnością wątroby – stosować pod ścisłą kontrolą lekarza.
- Rzadko obserwuje się nadwrażliwość krzyżową z innymi antybiotykami z grupy ryfamycyn.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Przyjmować lek regularnie, najlepiej o tych samych porach dnia.
- Nie przerywać kuracji bez konsultacji z lekarzem, nawet przy szybkim ustąpieniu objawów.
- W przypadku pominięcia dawki – przyjąć jak najszybciej, ale nie podwajać kolejnej dawki.
- Nie łączyć z alkoholem podczas kuracji.
- Zgłaszać lekarzowi jakiekolwiek objawy reakcji alergicznej.
- Stosować się do zaleceń farmaceuty oraz lekarza, nie przekraczać dopuszczalnej dawki.
- Dla osób na diecie polskiej: można przyjmować z typowymi posiłkami, w tym z zupami, nabiałem, potrawami mącznymi.
Alternatywne opcje leczenia
- Metronidazol – stosowany w zakażeniach przewodu pokarmowego; refundowany, tańszy, lecz ma więcej działań ogólnoustrojowych.
- Ciprofloksacyna, Norfloksacyna – fluorochinolony, refundowane, lecz więcej działań niepożądanych./li>
- Neomycyna, Paromomycyna – stosowane w encefalopatii, refundowane, ale z wyższym ryzykiem nefrotoksyczności.
- Probiotyki – zwłaszcza w łagodnych przypadkach i jako profilaktyka, nie zawsze wystarczające w ciężkich postaciach.
Xifaxan
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych): Xifaxan oraz Rifaxa są zarejestrowane w Polsce jako leki na receptę.
- Ministerstwo Zdrowia (MZ): Lek nie jest objęty pełną refundacją dla wszystkich wskazań, natomiast w encefalopatii wątrobowej jest częściowo refundowany.
- NFZ: Refundacja dostępna głównie dla pacjentów z encefalopatią wątrobową (oddzielny wykaz leków refundowanych – konieczność uzasadnienia w dokumentacji medycznej).
- Wymagania dot. recepty: Lek można uzyskać wyłącznie na podstawie ważnej recepty lekarskiej, również e-recepty.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Szeroko potwierdzona skuteczność w terapii IBS-D w badaniach międzynarodowych i polskich (np. badania: Lembo et al., NEJM 2022; Kowalski i wsp., Gastroenterologia Praktyczna 2023).
- Polskie Towarzystwo Gastroenterologii (PTG-E) rekomenduje Xifaxan u pacjentów z nawracającą encefalopatią oraz przewlekłymi biegunkami czynnościowymi.
- W meta-analizach (Caminero et al., 2023) ryfaksymina wykazuje korzystny profil bezpieczeństwa i efektywności (krótkie, powtarzalne kursy).
- Aktualnie trwają badania kliniczne nad zastosowaniem w przewlekłym SIBO oraz w niektórych postaciach mikrobioty jelitowej związanej z otyłością (J. Nowak i wsp., 2024).
Najważniejsze źródła:
Dostępność i dostawa
W Polsce Xifaxan
| Miasto | Średni czas realizacji zamówienia | Orientacyjna cena (21 tabl. 200 mg) |
|---|---|---|
| Warszawa | 1 dzień roboczy | od 130–170 zł |
| Kraków | 1–2 dni robocze | od 130–180 zł |
| Poznań | 1–2 dni robocze | od 135–185 zł |
| Wrocław | 1–2 dni robocze | od 135–180 zł |
| Gdańsk | 2 dni robocze | od 140–190 zł |
Dostępność może się zmieniać — przed zakupem warto skontaktować się z wybraną apteką lub sprawdzić dostępność online.
FAQ – Najczęstsze pytania pacjentów
- Czy mogę prowadzić samochód podczas stosowania Xifaxan?
Tak, Xifaxan nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych ani na koncentrację.
Stosowanie u kobiet w ciąży i karmiących piersią wymaga szczególnej ostrożności – decyzję podejmuje lekarz na podstawie wskazań. Nie zaleca się samodzielnego rozpoczynania terapii.
Najczęściej zgłaszane to wzdęcia, nudności, bóle brzucha, biegunka i suchość w ustach. Poważniejsze działania niepożądane są bardzo rzadkie.
W większości przypadków tak, ale zawsze należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach.
Nie. Xifaxan dostępny jest wyłącznie z przepisu lekarza (Rp).
