Lexapro (Escitalopram) – Kompleksowy opis leku dla pacjenta
Dla specjalistów:
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Szybkie po podaniu doustnym, biodostępność sięga ok. 80%.
- Maksymalne stężenie (Cmax osiągane w ciągu 3–4 godzin po zażyciu tabletki.
- Metabolizm: W wątrobie przez cytochromy CYP2C19, CYP3A4 i CYP2D6; powstają nieaktywne metabolity.
- Wydalanie: Przez nerki (w większości w postaci metabolitów), okres półtrwania wynosi ok. 27–32 godziny.
- Czas działania: Utrzymuje się przez dobę przy stosowaniu raz dziennie.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
- Najczęściej stosowany w terapii depresji i zaburzeń lękowych, w tym lęku uogólnionego i fobii społecznej.
- Typowa dawka u dorosłych to 10 mg na dobę (maksymalnie 20 mg/dobę).
- Escitalopram należy przyjmować codziennie o tej samej porze.
- Lek łatwo zintegrować z polskim stylem życia – najczęściej przyjmuje się go rano lub wieczorem, popijając wodą.
- Na pełne działanie leku trzeba czekać zwykle 2–4 tygodnie.
- Leku nie należy odstawiać nagle bez porozumienia z lekarzem.
Dawkowanie rano vs wieczorem
- Rano: Zalecane dla osób, u których po lekach występuje senność lub objawy uboczne związane z zaburzeniami snu.
- Wieczorem: Może być korzystne u pacjentów, którzy zgłaszają pobudzenie lub niepokój po przyjęciu leku.
Wskazówka:
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Escitalopram można przyjmować niezależnie od posiłków – polskie nawyki żywieniowe (śniadania, obiady, kolacje) nie wpływają istotnie na wchłanianie leku. Lek można zażyć do śniadania, obiadu lub kolacji – ważne, aby codziennie przyjmować go o podobnej porze.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Rodzaj czynnika | Interakcja | Zalecenia |
|---|---|---|
| Żywność | Brak istotnych interakcji | Można stosować z posiłkami lub na czczo |
| Alkohol | Może nasilać działanie uboczne leku (np. senność, zaburzenia koncentracji) | Nie zaleca się spożywania alkoholu podczas terapii |
| Leki inne niż escitalopram | Ryzyko interakcji z lekami wpływającymi na serotoninę (tryptany, TLPD, MAO) i CYP | Skonsultować potencjalne interakcje z lekarzem/farmaceutą |
| Zioła (np. dziurawiec) | Może nasilać objawy niepożądane i obniżać skuteczność | Unikać łączenia z produktami z dziurawcem |
Wskazania – oficjalne i pozarejestracyjne
| Wskazanie | Status rejestracyjny (Polska) | Uwagi/przykłady zastosowania |
|---|---|---|
| Duże epizody depresji | Oficjalne | Leczenie pierwszego rzutu u dorosłych |
| Lęk uogólniony (GAD) | Oficjalne | Zalecany w przewlekłym lęku |
| Zaburzenie lęku społecznego | Oficjalne | Wskazany u dorosłych |
| Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) | Oficjalne (w krajach UE) | W Polsce: off-label, decyzja lekarza |
| Zaburzenia lękowe u młodzieży (12–17 lat) | Off-label | Możliwe w szczególnych przypadkach |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Grupa pacjentów | Początkowa dawka | Dawka docelowa | Maksymalna dawka | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| Dorośli | 5–10 mg/dobę | 10–20 mg/dobę | 20 mg/dobę | Zwykle 1x dziennie |
| Osoby starsze (>65 lat) | 5 mg/dobę | 5–10 mg/dobę | 10 mg/dobę | Ostrożnie zwiększać dawkę |
| Młodzież (12–17 lat, wg decyzji lekarza) | 5 mg/dobę | 10 mg/dobę | 20 mg/dobę | Brak rejestracji w PL; tylko szczególne przypadki |
| Zaburzenia czynności wątroby/nerek | 5 mg/dobę | 5–10 mg/dobę | 10 mg/dobę | Zalecana modyfikacja dawki |
Profil bezpieczeństwa i możliwe skutki uboczne
| Częstość występowania | Objawy niepożądane |
|---|---|
| Bardzo często (>1/10) | Bóle głowy, nudności |
| Często (1/100 – 1/10) | Bezsenność, senność, zaburzenia snu, wzmożona potliwość, suchość w ustach, zmęczenie, zaburzenia apetytu, zaburzenia seksualne (spadek libido, opóźniony wytrysk) |
| Niezbyt często (1/1000 – 1/100) | Bóle mięśni, zawroty głowy, lęk, apatia, tachykardia, zwiększenie masy ciała |
| Rzadko (<1/1000) | Drgawki, mania, reakcje alergiczne, zespół serotoninowy |
- Uwaga: W początkowej fazie leczenia mogą wystąpić myśli samobójcze – w razie ich pojawienia się skontaktuj się z lekarzem.
- Osoby starsze: zwiększone ryzyko hiponatremii i krwawień.
- Odstawianie leku: objawy odstawienne (np. ból głowy, drażliwość) – zalecane stopniowe zmniejszanie dawki.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania (praktyczne wskazówki)
- Stosuj lek o stałej porze – najlepiej wyznacz godzinę codziennego przyjmowania np. po śniadaniu lub przed snem.
- Nie zmieniaj samodzielnie dawki ani nie odstawiaj escitalopramu bez konsultacji z lekarzem, nawet jeśli poczujesz poprawę.
- W razie pominięcia dawki przyjmij ją najszybciej jak to możliwe, o ile nie zbliża się czas kolejnej. Nie podwajaj dawki.
- Przechowuj lek w suchym miejscu, poza zasięgiem dzieci.
- Nie łącz escitalopramu z suplementami lub ziołami (np. dziurawiec) bez zgody lekarza.
- Możesz prowadzić samochód, jeśli lek nie zaburza Twojej koncentracji ani nie powoduje nadmiernej senności – sprawdź reakcję indywidualną.
Alternatywne opcje leczenia (porównanie, refundacja, charakterystyka)
- Sertralina – refundowana z NFZ, podobna skuteczność, dobra tolerancja; możliwe zaburzenia snu i apetytu
- Paroksetyna – refundowana, działa szybko, częstsze skutki uboczne seksualne
- Fluoksetyna – refundowana, polecana u osób młodszych oraz w leczeniu OCD
- Mirtazapina – refundowana, korzystna przy problemach ze snem lub apetytem, możliwe przyrosty masy ciała
- Amitryptylina – refundowana, starszy lek, działanie przeciwbólowe, częste skutki uboczne (suchość w ustach, senność)
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja przez URPL (Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych)
- Status: lek wydawany na receptę (Rp)
- Refundacja: przysługuje w chorobach depresyjnych/nadciśnieniu lękowym, według wskazań NFZ i Rozporządzenia MZ
- Odpłatność: 30%, R lub 100% w zależności od wskazań i grupy pacjenta
- Wyłącznie dla pacjentów pełnoletnich lub w szczególnych, indywidualnych przypadkach u młodzieży
Najnowsze badania i wytyczne kliniczne (2022–2025)
- Badania z lat 2022–2024 (np. Bandelow et al., 2023, Psychiatria Polska 2023) potwierdzają wysoką skuteczność escitalopramu w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych – jest rekomendowany jako lek pierwszego wyboru zarówno w wytycznych Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, jak i w wytycznych NICE oraz EMA.
- Najnowsze publikacje podkreślają korzyści z preferowania escitalopramu u pacjentów w wieku podeszłym za względu na dobry profil bezpieczeństwa.
- Wytyczne 2024/2025 zalecają monitorowanie objawów niepożądanych oraz uważne stopniowe odstawianie leku.
Dostępność i dostawa
- Popularne opakowania: 28, 56 lub 98 tabletek (5, 10, 15, 20 mg)
- Opakowania kropli: 15 ml, 30 ml
- Orientacyjna cena opakowania 28 tabletek 10 mg: 18–34 zł (refundacja: 0–12 zł)*
- Możliwość zakupu w aptekach stacjonarnych i internetowych z realizacją e-recepty
| Miasto | Dostępność "od ręki" | Odbiór w aptece (dni) | Dostawa do domu (dni robocze) |
|---|---|---|---|
| Warszawa | Wysoka | 0–1 | 1–2 |
| Kraków | Wysoka | 0–1 | 1–2 |
| Gdańsk | Średnia | 1–2 | 2–3 |
| Wrocław | Wysoka | 0–1 | 1–2 |
| Kielce | Średnia | 1–2 | 2–3 |
*Ceny mogą ulec zmianie w zależności od marży apteki.
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
- Czy Lexapro uzależnia?
Nie, escitalopram nie powoduje uzależnienia fizycznego, ale mogą wystąpić objawy odstawienia – stosowanie i odstawienie powinny być prowadzone zgodnie z zaleceniami lekarza. - Kiedy odczuję poprawę po rozpoczęciu leczenia?
Pełny efekt terapeutyczny pojawia się zwykle 2–4 tygodnie po rozpoczęciu stosowania. U części pacjentów pierwsze pozytywne zmiany mogą być zauważalne już wcześniej. - Co zrobić, jeśli zapomnę przyjąć dawkę?
Przyjmij pominiętą dawkę jak najszybciej, o ile nie zbliża się czas kolejnej. Nie stosuj podwójnej dawki. - Czy mogę prowadzić samochód podczas terapii Lexapro?
U większości osób lek nie zaburza koncentracji. Jeśli odczuwasz senność lub trudności z koncentracją – skonsultuj z lekarzem, zanim siądziesz za kierownicą. - Czy mogę pić alkohol stosując Lexapro?
Nie zaleca się spożywania alkoholu podczas stosowania escitalopramu – alkohol może nasilać skutki uboczne leku oraz obniżać jego skuteczność.
