Podstawowe informacje o produkcie
Informacje dla specjalistów
Blokada epoksydazy skutkuje nagromadzeniem toksycznego skwalenu w komórce grzyba oraz brakiem ergosterolu, prowadząc do lizy komórki. Terbinafina nie wpływa na metabolizm steroidów u człowieka.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie (tabletki): Około 70% (lek dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego).
- Cmax: Osiągana po 1,5–2 godzinach od podania doustnego.
- Metabolizm: W wątrobie (przez cytochrom P450 — głównie izoenzymy CYP2C9, CYP1A2, CYP3A4 i CYP2C8/2C19).
- Okres półtrwania: Około 17–36 godzin, metabolity mogą być aktywne przez kilka dni.
- Wydalanie: Głównie z moczem (do 70%), pozostałość z żółcią/stolcem.
- Czas działania miejscowego: Krem/żel działa miejscowo przez kilka godzin – zalecane 1 raz dziennie.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Terbinafina stosowana jest głównie w leczeniu grzybicy skóry i paznokci. W Polsce jej stosowanie dotyczy zwłaszcza zakażeń stóp („stopa sportowca”), dłoni, skóry gładkiej, pachwin, oraz leczenia kandydozy skóry i paznokci.
Typowe dawki:
- Tabletki doustne: 250 mg 1 raz dziennie przez 6 tygodni (grzybica paznokci rąk) lub do 12 tygodni (grzybica paznokci stóp), 2–6 tygodni – w innych grzybicach skóry.
- Krem/żel/spray: Cienka warstwa na zmiany skórne 1 lub 2 razy dziennie przez 1–2 tygodnie.
Dobre praktyki:
Dawkowanie rano vs wieczorem
Kiedy najlepiej przyjmować terbinafinę?
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo
Tabletki:
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Substancja/Kategoria | Opis interakcji |
|---|---|
| Pokarm | Brak istotnych wpływów. Można przyjmować niezależnie od jedzenia. |
| Alkohol | Nie zaleca się spożywania alkoholu podczas terapii (obciążenie wątroby, ryzyko działań niepożądanych, nasilenie toksyczności). |
| Leki uszkadzające wątrobę | Paracetamol, amiodaron, niektóre antybiotyki – należy monitorować funkcje wątroby. |
| Inhibitory/induktory CYP450 | Rifampicyna (osłabia działanie), cymetydyna (zwiększa stężenie terbinafiny), SSRI, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (ryzyko wzrostu działań niepożądanych). |
| Kofeina, teofilina | Terbinafina może nieznacznie zwiększać stężenia tych substancji – stosować z ostrożnością u osób wrażliwych. |
Wskazania (oficjalne i off-label)
| Wskazanie | Standard rejestracyjny | Dostępność postaci |
|---|---|---|
| Grzybica skóry stóp (tinea pedis) | Oficjalne, lek I rzutu | Tabletki, krem, żel, spray |
| Grzybica paznokci (onychomikoza) | Oficjalne, lek I rzutu | Tabletki |
| Grzybica pachwin, pach (tinea cruris) | Oficjalne | Tabletki, krem, żel |
| Grzybica skóry gładkiej (tinea corporis) | Oficjalne | Tabletki, krem, żel |
| Kandydoza skóry | Oficjalne | Krem, żel, spray |
| Leczenie liszaja rumieniowatego toczniowego, łupieżu pitego (off-label) | Off-label | Krem, żel |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Wskazanie | Dorośli | Dzieci | Seniorzy |
|---|---|---|---|
| Grzybica paznokci | 250 mg doustnie 1 raz dziennie przez 6–12 tygodni | Nie zaleca się (brak danych); wyjątki – wg wskazań specjalistycznych | Jak dorośli; Monitorować czynność wątroby i nerek |
| Grzybica skóry (dłonie, stopy, pachwiny, tułów) | 250 mg doustnie 1 raz dziennie 2–6 tygodni | Silniejsze wskazania: 125 mg/dzień dla dzieci 20–40 kg; 62,5 mg/dzień dla dzieci 10–20 kg | Jak dorośli |
| Krem/żel/spray | Nanieś cienką warstwę 1–2 razy dziennie przez 1–2 tygodnie | Pod nadzorem lekarza (bezpieczne miejscowo) | Jak dorośli |
Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne
| Częstość | Objawy/Skutki uboczne | Zalecenia |
|---|---|---|
| Bardzo częste ≥1/10 | Bóle głowy, zaburzenia żołądkowe (nudności, biegunka, bóle brzucha), wysypka | Stosować po posiłku, skonsultować z lekarzem jeśli nasilone |
| Częste ≥1/100 do <1/10 | Świąd, pokrzywka, uczucie zmęczenia, zaburzenia smaku | Zgłosić się do lekarza; część objawów zwykle przemija po zakończeniu terapii |
| Rzadkie ≥1/10 000 do <1/1000 | Uszkodzenie wątroby (wzrost AlAT, żółtaczka), ciężkie reakcje skórne, neutropenia | Przerwać leczenie i niezwłocznie zgłosić się do lekarza |
| Bardzo rzadkie | Obrzęk naczynioruchowy, reakcje anafilaktyczne, łysienie | Pilny kontakt z pogotowiem/ lekarzem |
| Miejscowe | Pieczenie, podrażnienie skóry, zaczerwienienie | Najczęściej łagodne, przemijające |
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania – Rada farmaceuty
- Przyjmuj lek przez cały zalecany okres – przerwanie może skutkować nawrotem infekcji.
- Przechowuj lek w miejscu niedostępnym dla dzieci, w temperaturze pokojowej.
- Stosuj krem/żel wyłącznie na czystą i suchą skórę.
- Unikaj kontaktu z oczami, błonami śluzowymi i otwartymi ranami.
- Zmieniaj codziennie bieliznę i skarpety oraz dezynfekuj obuwie w przypadku grzybicy stóp.
- Monitoruj przebieg leczenia – w razie nieskuteczności lub nietypowych objawów zgłoś się do lekarza.
- Nigdy nie udostępniaj swojego leku innym osobom, nawet z podobnymi objawami.
- Jeśli zapomnisz przyjąć dawkę – nie przyjmuj podwójnej, kontynuuj leczenie według ustalonego schematu.
Alternatywne opcje leczenia
- Itrakonazol (Itrax, Orungal) – skuteczny w leczeniu grzybicy paznokci, refundowany przez NFZ. Plusy: dostępność, doustna postać, szerokie spektrum; minusy: więcej interakcji lekowych, wyższe ryzyko działań niepożądanych wątroby.
- Flukonazol (Flucofast, Polfung, Mycosyst) – popularny w infekcjach Candida, refundowany. Plusy: dobry profil bezpieczeństwa, skuteczny w kandydozie błon śluzowych; minusy: słabsza skuteczność wobec dermatofitów paznokci.
- Cyklopiroks (Pirolam, Batrafen) – lakier na paznokcie, miejscowy. Plusy: nie wymaga doustnego podania, minima działań ogólnoustrojowych; minusy: mniejsza skuteczność w zaawansowanej onychomikozie.
- Ekonazol, klotrymazol, mikonazol (maści, kremy OTC) – przeznaczone do łagodnych grzybic powierzchniowych.
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Rejestracja: URPL, MZ dostępne oficjalnie w rejestrze leków.
- Refundacja: Tabletki doustne w grzybicy paznokci (na podstawie rozporządzeń MZ i decyzji NFZ) – częściowa refundacja.
- Wydawanie: Tabletki tylko na receptę lekarską (Rp), krem/żel/spray OTC.
- Prawa własności: Ochrona patentowa wygasła, dostępne leki generyczne.
Najnowsze badania/wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) z 2023 r. – terbinafina jako lek I rzutu w leczeniu grzybicy paznokci i skóry stóp (Źródło: PTD, „Grzybice skóry i paznokci – aktualne zalecenia”, Dermatologia 2023).
- Badania z 2023 r. (JAMA Dermatology) wykazały skuteczność krótkich cykli pulsacyjnych terbinafiny w leczeniu onychomikozy, dzięki czemu można zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych wątroby.
- Podkreślono bezpieczeństwo miejscowych postaci leku u dzieci powyżej 12 lat (Brazelton K et al., 2024, British Journal of Dermatology).
Dostępność i dostawa
| Forma i wielkość opak. | Przykładowa cena detaliczna* | Czas realizacji zamówienia – duże miasta | Czas realizacji zamówienia – mniejsze miasta |
|---|---|---|---|
| Tabletki 250 mg x 14 szt. | ok. 35–50 zł (częściowa refundacja) | 24–48 godzin (Warszawa, Kraków, Wrocław, Gdańsk) | 2–4 dni |
| Krem 1% 15 g | ok. 14–20 zł | 24 godziny | 1–2 dni |
| Spray 1% 30 ml | ok. 23–30 zł | 24–48 godzin | 2–4 dni |
Najczęstsze pytania pacjentów (FAQ)
- Czy terbinafina leczy wszystkie rodzaje grzybic?
Nie – jest szczególnie skuteczna wobec dermatofitów skóry i paznokci; w przypadku innych zakażeń grzybiczych lekarz może zalecić inny lek. - Czy mogę prowadzić samochód przyjmując terbinafinę?
Tak, lek nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów, jednak w razie nasilonych objawów ubocznych (np. zawroty głowy, zmęczenie) należy zachować ostrożność. - Krem czy tabletki – co wybrać?
W grzybicach paznokci i głębokich zakażeniach zwykle konieczne są tabletki. Krem/żel/spray stosuje się przy niewielkich ogniskach skórnych i jako uzupełnienie leczenia doustnego. - Czy terbinafina może być stosowana w ciąży lub podczas karmienia piersią?
Lek nie jest rekomendowany w ciąży i karmieniu piersią bez zgody lekarza – brak badań klinicznych potwierdzających bezpieczeństwo. - Jak długo należy stosować terbinafinę?
Leczenie doustne trwa zwykle od kilku tygodni do 3 miesięcy (dokładnie ustala lekarz). Preparaty miejscowe – zwykle 1–2 tygodnie. Nie przerywaj leczenia wcześniej, nawet jeśli objawy ustąpią!
