Elimite (Permethrin)

Elimite (Permetryna) – Kompleksowy Przewodnik dla Pacjenta

Farmakokinetyka

• Wchłanianie: Stosowana miejscowo. Wchłania się w minimalnym stopniu (<2% dawki), głównie przez naskórek.
• Metabolizm: Ulega szybkiej metabolizacji przez esterazy skórne i wątrobie do nieaktywnych metabolitów.
• Wydalanie: Przede wszystkim z moczem w postaci metabolitów.
• Czas działania: Jednorazowa aplikacja zwykle zwalcza pasożyta w ciągu 8–14 godzin; pełny efekt widać po upływie okresu wylęgania jaj (do 2 tygodni).

Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki

1. Zawsze stosować preparat dokładnie według zaleceń lekarza lub farmaceuty.
2. Typowa dawka: dorośli – cienką warstwą na całe ciało (szczególnie fałdy skórne, pachwiny, pod paznokcie i między palcami); dzieci – również skóra głowy i szyja.
3. Pozostawić krem na skórze przez 8–12 godzin, najlepiej przez całą noc.
4. Po upływie rekomendowanego czasu dokładnie zmyć krem wodą i mydłem.
5. W przypadku utrzymujących się objawów wskazana ponowna aplikacja po 7-14 dniach.
6. Ważne: zmiana pościeli, ręczników i ubrań po każdej aplikacji kremu (wysoka temperatura prania!)
7. Leczenie dotyczy wszystkich osób z otoczenia pacjenta, nawet jeśli nie mają objawów.

Dawkowanie rano vs wieczorem

• Rekomendowane użycie wieczorem – zmniejsza ryzyko przypadkowego zmycia kremu (np. przez mycie rąk lub pot).
• Aplikacja rano bywa praktycznym rozwiązaniem dla osób pracujących nocą, lecz wymaga większej uwagi by nie zmyć produktu w ciągu dnia.
• Wskazówka: Ważna jest regularność i zastosowanie produktu przez zalecany czas (8–12 godzin) bez zakłóceń.

Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo

Permetryna jest preparatem do stosowania zewnętrznego i przyjmowanie posiłków nie wpływa na jej skuteczność. Zaleca się jednak nie jeść i nie dotykać jamy ustnej podczas aplikacji, szczególnie u dzieci, aby uniknąć przypadkowego połknięcia preparatu. Wskazówka związana z polskimi nawykami:

Ostrzeżenia dotyczące interakcji

Wskazania

Dawkowanie wg wskazań klinicznych

Profil bezpieczeństwa i skutki uboczne

• Częste: Świąd, pieczenie, rumień, uczucie ciepła, miejscowe podrażnienia (szczególnie przy świerzbie, efekt reakcji zapalnej, a nie działania leku)
• Rzadkie: Wysypka alergiczna, reakcje nadwrażliwości
  
Reakcje anafilaktyczne; przemijające zaostrzenie objawów astmy u osób wrażliwych

Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania

• Przed aplikacją dokładnie umyć skórę ciepłą wodą (nie gorącą), wytrzeć do sucha
• Nanieść całkowitą ilość kremu, nie pozostawiać żadnej części ciała bez pokrycia
• Unikać kontaktu produktu z oczami, ustami i błonami śluzowymi
• Umyć ręce na końcu aplikacji, chyba że są miejscem leczonym (np. świerzb dłoni)
• Zmienić ubrania, pościel i ręczniki po zakończeniu leczenia
• Dzieciom zaleca się nałożyć rękawiczki na noc, aby nie zmyły produktu przez drapanie/podczas snu
• W przypadku pominięcia dawki – zastosować niezwłocznie po przypomnieniu; nie stosować podwójnych dawek
• W razie wątpliwości skorzystać z porady farmaceuty lub lekarza

Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)

• Benzylobenzoesan (tenutex) – lek na receptę, refundowany; silne działanie, bardziej drażniący dla skóry (szczególnie u dzieci, seniorów i osób z AZS)
• Maść siarkowa – stary, tani lek, rzadziej wybierany ze względu na drażniący zapach i plamienie ubrań, niedostępny w niektórych aptekach gotowych
• Iverktyna doustna – off-label, stosowana w ciężkiej postaci świerzbu oraz przy oporności na permetrynę, decyzja lekarza specjalisty; dostępna w ramach importu docelowego, refundacja indywidualna

• Porównanie: Permetryna charakteryzuje się najwyższym profilem bezpieczeństwa i skutecznością; benzoesan benzylu szybciej łagodzi świąd, ale jest mniej łagodny dla skóry; maść siarkowa – niska cena, gorsza tolerancja, długość stosowania.

Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce

• Zarejestrowany przez URPL jako lek przeciwpasożytniczy do miejscowego stosowania
• Obowiązuje wymóg recepty lekarskiej (Rp)
• Ograniczona refundacja przez NFZ, tylko dla wybranych wskazań i populacji
• Lek nie jest dostępny w sprzedaży od ręki (OTC), zakup możliwy wyłącznie w aptece
• W najnowszych wytycznych MZ/Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego permitryna 5% jest zalecana jako lek pierwszego wyboru (aktualizacja 2023)

Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)

• Według najnowszych wytycznych PTD oraz rekomendacji EADV (2022–2024), permetryna pozostaje lekiem z wyboru w leczeniu świerzbu ze względu na skuteczność i niskie ryzyko działań niepożądanych (Szymańska i wsp., Przew. Dermatol., 2023)
• Prace Bieńkowski i wsp. („Pediatria Polska”, 2024) wskazują na wysoką skuteczność i bezpieczeństwo 5% kremu również w populacji pediatrycznej od 2 miesiąca życia
• Europejska Agencja Leków podkreśla minimalne ryzyko ogólnoustrojowe – preferowana u kobiet ciężarnych i karmiących piersią (za zgodą lekarza)
• Badania polskiej populacji (Szostak-Radziejewska et al., „Postępy Dermatologii i Alergologii”, 2023) potwierdzają skuteczność mimo wzrostu oporności na inne substancje

Dostępność i dostawa

FAQ – najczęstsze pytania pacjentów

1. Czy muszę leczyć wszystkich domowników, jeśli tylko jedna osoba ma świerzb? Tak – nawet osoby bez objawów powinny przeprowadzić jednoczesne leczenie, aby uniknąć nawrotu zakażenia.
2. Jak długo utrzymuje się świąd po leczeniu? Świąd może utrzymywać się do 2–4 tygodni, mimo skutecznego leczenia – wynika to z odczynu alergicznego, nie z nieskuteczności leku.
3. Czy dzieci i kobiety w ciąży mogą bezpiecznie stosować permetrynę? Zgodnie z aktualnymi zaleceniami jest to lek z wyboru również dla kobiet ciężarnych (po konsultacji z lekarzem) i dzieci od 2. miesiąca życia.
4. Co zrobić, gdy po kuracji nadal pojawiają się objawy? Skonsultować się z lekarzem – możliwa jest potrzeba powtórzenia leczenia, szczególnie w przypadku zakażenia opornego lub nieprzestrzegania zasad higieny.
5. Czy po kremie Elimite można opalać się lub korzystać z sauny? Bezpośrednio po leczeniu nie zaleca się korzystania z sauny i opalania – można wrócić do tych aktywności po 2–3 dniach od zakończenia terapii.

Pamiętaj: