Podstawowe informacje o produkcie
Wyjaśnienie dla specjalisty
Isotretynoina jest pochodną witaminy A. Wykazuje działanie antyseborrhoiczne, normalizuje keratynizację w obrębie jednostki włosowo-łojowej, hamuje namnażanie Propionibacterium acnes oraz wykazuje aktywność immunomodulującą. Jest silnym inhibitorem proliferacji komórek gruczołu łojowego i indukuje ich apoptozę.
Farmakokinetyka
- Wchłanianie: Biodostępność doustna wynosi 25–50%, znacznie wzrasta podczas spożywania tłustych posiłków.
- Metabolizm: Intensywnie metabolizowana w wątrobie do 4-oxo-isotretynoiny oraz innych metabolitów.
- Wydalanie: Głównie z moczem (około 65%) oraz kałem.
- Czas półtrwania: Isotretynoina — średnio 19 godzin, główny metabolit — do 29 godzin.
Zastosowanie w codziennym życiu i dobre praktyki
Lek Tretiva znajduje zastosowanie przede wszystkim w leczeniu ciężkich postaci trądziku (np. guzkowo-cystowego, ropowiczego, nieleczonego skutecznie innymi metodami). W Polsce kuracja jest ściśle monitorowana przez lekarza dermatologa; wymagane są regularne kontrole, w tym badania laboratoryjne. Standardowa dawka początkowa to 0,5 mg/kg masy ciała na dobę, modyfikowana w zależności od tolerancji i efektu.
- Lek należy przyjmować codziennie o tej samej porze.
- Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję przed, w trakcie i przez miesiąc po zakończeniu terapii (obowiązkowa opieka ginekologa i regularne testy ciążowe).
- Zaleca się wizytę u farmaceuty w celu omówienia ewentualnych interakcji oraz doboru suplementacji (np. witamina D3).
Dawkowanie: rano vs wieczorem
Isotretynoina może być przyjmowana zarówno rano, jak i wieczorem. Kluczowe jest, aby utrzymać codzienną regularność. Jeśli lek powoduje senność lub dolegliwości żołądkowe, wielu pacjentów w Polsce przyjmuje go wieczorem. Natomiast po spożyciu tłustszego śniadania (np. z jajkami czy masłem) biodostępność leku wzrasta. Niezwykle istotna jest konsekwencja godzin podania oraz niepomijanie dawek.
Przyjmowanie z jedzeniem czy na czczo?
Isotretynoinę należy zawsze przyjmować z posiłkiem, najlepiej tłustszym (np. kanapka z jajkiem, awokado, oliwa z oliwek, olej lniany). Spożycie leku na pusty żołądek może istotnie obniżyć skuteczność terapii. Polskim pacjentom zaleca się omówienie z farmaceutą lub dietetykiem, jak dostosować posiłki do zaleceń terapeutycznych.
Ostrzeżenia dotyczące interakcji
| Interakcja | Opis | Zalecenie |
|---|---|---|
| Alkohol | Zwiększa ryzyko działań niepożądanych ze strony wątroby i układu nerwowego | Unikać alkoholu podczas terapii |
| Pochodne witaminy A | Dodatkowa suplementacja prowadzi do hiperwitaminozy A | Nie przyjmować witaminy A ani suplementów ją zawierających |
| Tetracykliny | Ryzyko wzrostu ciśnienia śródczaszkowego | Unikać równoczesnego stosowania |
| Antykoncepcja hormonalna | Konieczność stosowania przez kobiety w wieku rozrodczym | Zawsze konsultować z ginekologiem |
| Steroidy, leki przeciwdrgawkowe | Mogą wpływać na metabolizm leku | Konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem kuracji |
Wskazania
| Wskazanie | Status w Polsce | Uwagi |
|---|---|---|
| Trądzik ciężki, odporny na leczenie | Oficjalne | Dokumentacja fotograficzna przed rozpoczęciem terapii |
| Trądzik z bliznowaceniem | Oficjalne | Potwierdzenie przez dermatologa |
| Trądzik o umiarkowanym nasileniu (off-label) | Off-label | Stosowany w rzadkich, indywidualnych przypadkach |
| Hiperkeratozy skóry | Off-label | Tylko na wyraźne polecenie specjalisty |
Dawkowanie wg wskazań klinicznych
| Gruppa pacjentów | Dawka początkowa | Dawka docelowa | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Dorośli | 0,5 mg/kg mc./dobę | Do 1 mg/kg mc./dobę | Indywidualna tolerancja i odpowiedź na leczenie |
| Młodzież 12-18 lat | 0,3-0,5 mg/kg mc./dobę | Do 1 mg/kg mc./dobę | Może wymagać większego nadzoru |
| Seniorzy | Zwykle 0,3 mg/kg mc./dobę | Maksymalnie 0,5 mg/kg mc./dobę | Uwaga na działania niepożądane — schorzenia współistniejące |
| Pacjenci z niewydolnością wątroby | Obniżona, według decyzji lekarza | Indywidualizacja | Ścisła kontrola badań enzymów wątrobowych |
Profil bezpieczeństwa i działania niepożądane
| Częstość | Objawy | Zalecenia |
|---|---|---|
| Bardzo często (>10%) | Suchość ust, skóry, oczu; krwawienie z nosa; bóle pleców | Stosować kremy nawilżające, balsam do ust, krople do oczu |
| Często (1–10%) | Podrażnienie, swędzenie, nadwrażliwość na słońce, bóle głowy | Ochrona przed słońcem, nosić okulary przeciwsłoneczne |
| Rzadko (<1%) | Zaburzenia nastroju, depresja, problemy ze słuchem/wzrokiem | Zgłosić natychmiast specjaliście |
| Bardzo rzadko | Zapalenie trzustki, uszkodzenie wątroby, reakcje alergiczne | Natychmiast skonsultować się z lekarzem |
Szczególnej ostrożności wymagają osoby z chorobami wątroby, nerek, podwyższonym cholesterolem, objawami depresji oraz kobiety w wieku rozrodczym.
Wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania
- Kuracja odbywa się pod ścisłą kontrolą dermatologa.
- Nie wolno samodzielnie zmieniać dawki ani przerywać leczenia.
- W trakcie terapii unikać opalania się i korzystania z solarium.
- Regularnie kontrolować wyniki badań laboratoryjnych (enzymy wątrobowe, cholesterol, triglicerydy).
- Unikać makijażu komedogennego oraz agresywnych peelingów.
- W razie wystąpienia nasilonych działań niepożądanych natychmiast zawiadomić lekarza.
- Kobiety muszą być pod opieką ginekologa i stosować skuteczną antykoncepcję.
Alternatywne opcje leczenia (leki refundowane przez NFZ)
- Leki miejscowe: adapalen, nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy, klindamycyna – refundowane w wybranych wskazaniach, mniejsze ryzyko działań ogólnoustrojowych.
- Doustne antybiotyki: doksycyklina, limecyklina – refundowane w cięższym trądziku, leczenie ograniczone czasowo (do 3 miesięcy).
- Antykoncepcja hormonalna: niektóre preparaty refundowane, skuteczne w leczeniu trądziku hormonalnego.
- Leczenie skojarzone: Terapie łączące preparaty miejscowe i ogólne pod ścisłym nadzorem lekarza.
Zalety:
Status prawny, rejestracyjny i refundacyjny w Polsce
- Lek zarejestrowany przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
- Podlega ścisłej kontroli przez Ministerstwo Zdrowia (MZ) – wyłącznie na specjalną receptę Rpw, ważność 30 dni.
- Refundacja wyłącznie dla wskazań oficjalnych (najcięższa postać trądziku).
- Obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej, fotografii klinicznej oraz rejestru recept dla leków Rpw.
- Zakaz przekazywania leku innym osobom.
Najnowsze badania i wskazówki kliniczne (2022–2025)
- Europejskie i polskie wytyczne (PTD 2023, EADV 2022) podtrzymują zasadność terapii izotretynoiną w trądziku ciężkim oraz wskazują na potrzebę indywidualizacji dawek.
- Krótsze schematy leczenia niskimi dawkami (microdosing) są skuteczne w niektórych przypadkach, zmniejszając ryzyko działań niepożądanych (Mrowietz et al., J Eur Acad Dermatol Venereol, 2024).
- Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa kobiet w wieku rozrodczym zostały zaostrzone; obowiązkowe podwójne zabezpieczenie antykoncepcyjne przez minimum 1 miesiąc przed, w trakcie i po kuracji („Rzetelny Przewodnik Farmaceuty”, PTD, 2025).
- Największą skuteczność obserwuje się w terapii całkowitej dawką 120–150 mg/kg masy ciała w trakcie kuracji (Bodemer, „Nowoczesna Dermatologia”, 2023).
Dostępność i dostawa (opakowania, orientacyjna cena, dostawa do miast)
Popularne opakowania i cena (2024):
- Kapsułki 10 mg, 30 szt. – ok. 55–70 zł (w zależności od apteki, opakowanie refundowane: od 3 zł)
- Kapsułki 20 mg, 30 szt. – ok. 80–100 zł (refundacja: od 6 zł)
- Kapsułki 40 mg, 30 szt. – ok. 120–135 zł (refundacja: od 13 zł)
Dostawa do głównych miast Polski:
| Miasto | Odbiór osobisty* | Dostawa kurierem (z apteki z e-receptą) |
|---|---|---|
| Warszawa | 1 dzień | 1–2 dni robocze |
| Kraków | 1 dzień | 1–2 dni robocze |
| Gdańsk | 1–2 dni | 2–3 dni robocze |
| Poznań | 1 dzień | 1–2 dni robocze |
| Wrocław | 1–2 dni | 1–2 dni robocze |
*Dla leków na receptę często preferowany jest odbiór osobisty w aptece
FAQ – najczęstsze pytania pacjentów
1. Czy leczenie Tretivą powoduje trwałe wyleczenie trądziku?
W większości przypadków terapia izotretynoiną prowadzi do wieloletniej lub trwałej remisji trądziku. Nawrót choroby jest możliwy, ale rzadko wymaga ponownego, pełnego cyklu leczenia.
2. Czy mogę pić alkohol podczas leczenia?
Zaleca się unikanie alkoholu, ponieważ alkoholu zwiększa ryzyko działań niepożądanych ze strony wątroby i może nasilić zmiany nastroju.
3. Jak długo trwa kuracja Tretivą?
Standardowo leczenie trwa od 4 do 8 miesięcy, ale czas terapii jest indywidualnie dostosowywany do odpowiedzi na lek i tolerancji organizmu.
4. Czy mogę stosować kosmetyki podczas kuracji?
Można, ale powinny to być preparaty delikatne, nawilżające i niekomedogenne. Unikać peelingów mechanicznych, alkoholowych toników i kosmetyków silnie drażniących.
5. Czy mogę zajść w ciążę po zakończeniu leczenia?
Po zakończeniu terapii izotretynoiną należy odczekać minimum 1 miesiąc przed próbą zajścia w ciążę, aby zminimalizować ryzyko dla płodu.
